Dlaczego blizna nie chce się goić?

Powikłania przy gojeniu się blizn są często spowodowane ogólnymi zaburzeniami w funkcjonowaniu organizmu - niedożywieniem, cukrzycą, zaburzeniami krążenia. Jakie jeszcze inne czynniki wpływają na trudności w regeneracji skóry? O czym powinniśmy pamiętać, pielęgnując ranę po zabiegu, żeby nie dopuścić do groźnej dla zdrowia infekcji albo przerośnięcia blizny?

Rana ranie nierówna

Jedną z przyczyn powikłań przy gojeniu się blizny jest umiejscowienie rany. Niewielka ilość naczyń krwionośnych powoduje wolniejsze dostarczenie do miejsca uszkodzenia walczących z zakażeniem komórek układu odpornościowego oraz substancji odżywczych, odpowiedzialnych za regenerację tkanki. Dlatego też skaleczenia rąk, tułowia, w szczególności nóg i stóp goją się gorzej niż rany dobrze ukrwionej głowy. Ponadto różne miejsca ciała są w odmiennym stopniu poddawane naprężeniom powstałym podczas ruchu - rana w obrębie kolana jest bardziej narażona na kolejny uraz i jej gojenie jest dłuższe. Dodatkowo, gdy skaleczenie powstało w wyniku działania zakrzywionego narzędzia o tępej krawędzi, np. haka czy gwoździa lub wskutek ugryzienia psa i ma poszarpane, asymetryczne, lekko rozciągnięte brzegi, jego regeneracja będzie jeszcze bardziej utrudniona.

Etapy gojenia

Aby nie dopuścić do powstania widocznych blizn, albo przynajmniej je zminimalizować, warto znać fazy gojenia rany. Jest ich cztery. Faza zapalna powstaje już w chwili zranienia. W ciągu kilku godzin, doby lub dwóch dochodzi do mocnego przekrwienia tkanki i zwiększenia przepuszczalności naczyń włoskowatych, w wyniku czego rana wypełnia się skrzepem krwi. Jest on poniekąd biologicznym opatrunkiem. Chroni ranę przed odwodnieniem i drobnoustrojami, ale jednocześnie na jego brzegach gromadzi się tzw. włóknik, będący rusztowaniem dla powstającego strupa. Faza druga to czas naturalnego oczyszczania się rany, gdy obumarłe na skutek urazu komórki zostają zastąpione przez świeże dostarczone przez. Następnie przychodzi faza gojenia, w której komórki tkanki łącznej wytwarzają kolagen, podtrzymujący powstającą bliznę. Ostatnia faza to przebudowa, powstawanie i zanikanie blizny. W każdej z tych faz można pomagać naturze tak, aby bliznowacenie przebiegało stosunkowo najmniej dotkliwie i nie powodowało przerośnięć ani
przykurczów. Aby rana i tym samym blizna dobrze się zagoiła, należy przede wszystkim zadbać o jej czystość, nie dopuścić do zakażenia, czyli wtargnięcia drobnoustrojów chorobotwórczych do tkanek organizmu. Objawami infekcji są m.in. obrzęk, wypływająca ropa lub krew, a także wzrost temperatury ciała. Nie wolno ich lekceważyć – każdy przypadek zakażenia rany wymaga kontaktu z lekarzem (najdalej w ciągu 24 godzin), który przepisze odpowiedni antybiotyk. Przy pielęgnacji świeżej blizny trzeba pamiętać o tym, żeby nie zamoczyć opatrunku, założonego bezpośrednio po zabiegu. Po zdjęciu szwów zalecane jest przemywanie uszkodzonego miejsca mydłem bezzapachowym lub hypoalergicznym dla niemowląt. Następnie warto je smarować specjalistycznym preparatem na blizny dostępnym w aptece lub roślinnymi olejkami, np. z nasion róży czy rokitnika, które wzmagają rozluźnienie tkanki bliznowatej, skutecznie przyśpieszają jej regenerację oraz zmniejszają stopień reakcji zapalnej. W okresie gojenia się rany pooperacyjnej należy
zakładać lekkie, przewiewne ubrania - tylko z naturalnych tkanin.

Palenie i alkohol

Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, że istotnym czynnikiem mającym wpływ na gorszą regenerację rany jest palenie papierosów. Zawarte w tytoniu szkodliwe substancje są przyczyną wielu powikłań - mogą wpływać na przedłużone gojenie rany i w rezultacie rozleglejsze blizny, wywołują również niekiedy martwicę tkanek, co wymaga skomplikowanych rekonstrukcji. Z tego powodu wielu chirurgów oczekuje od pacjentów całkowitego powstrzyma się od palenia przez okres co najmniej 2 tygodni przed zabiegiem. W okresie gojenia się rany należy unikać także picia alkoholu, który znacznie odwadnia organizm i przede wszystkim ogólnie źle wpływa na skórę. Leczenie ran powinno się wspomagać odpowiednią dietą. Musi być ona bogata w duże ilości składników odżywczych: witaminy A (regeneruje naskórek) i E (działa przeciwzapalnie), białka (współtworzy tkankę skórną) oraz cynku (działa przeciwzakaźnie). Trzeba pamiętać, że rekonwalescencja powstałych blizn jest długotrwała, wymaga cierpliwości i konsekwencji działania. Na szczęście
istnieją różne środki i metody ich leczenia – im wcześniej się je zastosuje, tym regeneracja uszkodzonej skóry będzie szybsza, a ślady po zranieniu mniej widoczne.