Jedynak znaczy egoista?

Egoiści, samolubni, niezaradni, bezkompromisowi… przymiotników, jakimi określani są jedynacy jest całe mnóstwo. Z drugiej strony, liczba jedynaków wciąż rośnie i coraz więcej małżeństw deklaruje chęć posiadania jednego dziecka. Czy mały jedynak jest więc skazany na egoizm i społeczne niepowodzenia?

Jedynak znaczy egoista?
Źródło zdjęć: © Thinkstockphotos
37

Egoiści, samolubni, niezaradni, bezkompromisowi… przymiotników, jakimi określani są jedynacy jest całe mnóstwo. Z drugiej strony, liczba jedynaków wciąż rośnie i coraz więcej małżeństw deklaruje chęć posiadania jednego dziecka. Czy mały jedynak jest więc skazany na egoizm i społeczne niepowodzenia?

Wszyscy znamy stereotyp jedynaka – rozpieszczonego i bezkompromisowego, któremu wszystko się należy. Wszyscy znamy również dowcipy o blondynkach, o Szkotach, o teściowych. Czy więc wszystkie blondynki są pozbawione inteligencji, Szkoci chciwi a teściowe złośliwe? Oczywiście, że nie. Czy w ogóle spotkaliśmy kiedyś chciwego Szkota? Nie. Czy jednak śmiejemy się z tych dowcipów? Oczywiście, że tak. Nie ma jednak nic bardziej przykrego dla mamy wychowującej jedno dziecko, niż słowa: „oj, to na pewno jedynak”.

W IX wieku amerykański psycholog Granville Stanley Hall, napisał książkę „Of Peculiar and Exceptional Children”, której to zawdzięczamy rozpoczęcie polowania na jedynaków. Wg autora jedynactwo jest pewnego rodzaju chorobą. Pojawiające się kolejno teorie utrwalały stereotypowe przekonanie, że dziecko bez rodzeństwa jest zimne, egocentryczne i samolubne. Dopiero w latach 70 XX wieku profesor psychologii z Uniwersytetu w Teksasie Toni Falbo przeanalizowała wyniki aż 115 badań dotyczących jedynaków. Badanie prof. Falbo nie potwierdziło przewagi cech przypisywanych jedynakom, takich jak egoizm czy samolubność u dzieci wychowanych w pojedynkę. Pod tym względem jedynacy nie różnią się niczym od dzieci posiadających rodzeństwo.

Wyniki badań pozwoliły również na przyjęcie teorii, że dzieci wychowane w modelu rodziny 2+1 mają większe możliwości w zakresie rozwoju intelektualnego, gdyż ich potrzeby i problemy są szybciej zaspakajane przez rodziców. Jedynak nie musi dzielić się rodzicami z innym dzieckiem, rodzice mają możliwość poświęcenia mu całej swojej uwagi. Mają również więcej czasu i cierpliwości dla dziecka i szanują jego zdanie. Tak wychowywany maluch ma szansę stać się empatycznym i zaradnym dorosłym, który w podobny sposób wychowa swoje dziecko.

Fakt bycia jedynakiem jest tylko jednym z czynników determinujących przyszły charakter malucha. Wpływ na to ma również sposób wychowania przez rodziców, status ekonomiczny, szkoła. Roli środowiska rodzinnego nie sposób jednak przecenić. Maluch traktowany jako partner w rozmowie, który ma prawo do wyrażenia własnego zdania i własnych emocji, również tych złych, uczy się szacunku do siebie i innych. Kształtuje w sobie postawę zakładającą prawo do własnych uczuć, ale również akceptującą prawa innych. Tej umiejętności nie posiada wiele dorosłych ludzi. Mądry rodzic, wyjaśniający dziecku swoje decyzje, dostrzegający zarówno jego postępy jak i nadużycia, wychowa zaradnego młodego człowieka, dobrze radzącego sobie z wymogami dorosłego życia.

To nie brak rodzeństwa jest więc przyczyną trudności u dorosłych jedynaków. Rodzicielstwo jedynego dziecka wiąże się również z pułapkami, w które bardzo łatwo wpaść. Otaczanie dziecka nadmierną opieką, wyręczanie go, przymykanie oka na błędy i nadmierny zachwyt nad osiągnięciami może rzeczywiście skutkować problemami w przyszłości. Wychowane w ten sposób dziecko nie będzie umiało radzić sobie z porażką, odmową i krytyką.

Ograniczanie dziecku kontaktów z rówieśnikami grozi problemami w relacjach społecznych. Z drugiej strony, zbyt wygórowane oczekiwania wobec malucha, nadmierne obarczanie go problemami dorosłych w przekonaniu, że „wszystko już przecież rozumie” może spowodować frustrację i spadek poczucia wartości u malca. Oczywiście wymienione problemy zdarzają się również w rodzinach wielodzietnych, warto jednak pamiętać, aby świadomie wychowywać swoją pociechę.

Bez względu na to, czy jesteśmy jedynym dzieckiem, najstarszym, najmłodszym czy bliźniakiem – zawsze zostanie nam przypisana jakaś rola. „Jedynak – samolub”, „najstarszy – najmądrzejszy”, „najmłodszy – rozpieszczony”, „łobuz”, „beksa – każdy z nas boryka lub borykał się przeszłości z jakąś „łatką”. Świadomy własnego poczucia wartości młody człowiek bez problemu poradzi sobie z przypisanymi mu opiniami i pójdzie własną drogą.

Bez wsparcia rodziców, ich akceptacji i szacunku dziecko nie będzie jednak zdolne do kształtowania swojej własnej postawy, co może skutkować problemami emocjonalnymi. W tym wypadku bez znaczenia jest, czy dziecko jest jedynakiem czy ma pięcioro rodzeństwa – sposób w jaki rodzic traktuje uczucia dziecka, przekłada się na późniejszy szacunek dziecka do samego siebie.

(dja/sr)

Wybrane dla Ciebie

Wrzuć do czajnika. Ten trik działa w kilka minut
Wrzuć do czajnika. Ten trik działa w kilka minut
Zalej wodą i wymocz stopy. Pięty będę gładkie jak u niemowlaka
Zalej wodą i wymocz stopy. Pięty będę gładkie jak u niemowlaka
Dodaj do wody i przetrzyj balkon. Gołębie nawet się nie zbliżą
Dodaj do wody i przetrzyj balkon. Gołębie nawet się nie zbliżą
Nie wydasz na tuje ani gorsza. Utnij w tym miejscu i zasadź
Nie wydasz na tuje ani gorsza. Utnij w tym miejscu i zasadź
Te spodnie robią cuda z sylwetką. Murowany hit wiosny
Te spodnie robią cuda z sylwetką. Murowany hit wiosny
Zamiast wyrzucać, przyklej do storczyka. Momentalnie odżyje
Zamiast wyrzucać, przyklej do storczyka. Momentalnie odżyje
Znalazł ją w śmietniku w Poznaniu. "Jak tak można?"
Znalazł ją w śmietniku w Poznaniu. "Jak tak można?"
Była pierwszą żoną Muska. Zdradziła, do czego ją zmuszał
Była pierwszą żoną Muska. Zdradziła, do czego ją zmuszał
Tak przyszła do "DDTVN". Tylko spójrzcie na jej stopy
Tak przyszła do "DDTVN". Tylko spójrzcie na jej stopy
Wkrótce ruszą na żer. Wystarczy karton, by powstrzymać inwazję
Wkrótce ruszą na żer. Wystarczy karton, by powstrzymać inwazję
"Zostałam sama". Tak teraz wygląda jej życie
"Zostałam sama". Tak teraz wygląda jej życie
Donatella Versace już tak nie wygląda. Zadziwiła świat "nową twarzą"
Donatella Versace już tak nie wygląda. Zadziwiła świat "nową twarzą"