Krótkowzroczność pod kontrolą. Co musisz wiedzieć, żeby pomóc swojemu dziecku?

Krótkowzroczność jest jedną z najczęstszych wad wzroku u dzieci, a jej częstość występowania stale rośnie. Ta pozornie niegroźna wada refrakcji wiąże się z większym ryzykiem poważnych chorób oczu w przyszłości, które wzrasta wraz z wiekiem i nasileniem krótkowzroczności.

Jedną z najczęstszych przyczyn krótkowzroczności jest nadmierne wydłużenie osiowe gałki ocznej. Aby prawidłowo zobrazować ten proces, wyobraź sobie nadmuchany balon, którego ścianki stopniowo stają się cieńsze, a jego struktura jest poddawana nadmiernemu naprężeniu. Podobne procesy zachodzą w strukturach oka, gdy ulega ono nadmiernemu wydłużeniu osiowemu.

Takie zjawiska stanowią podstawę mechanizmów, które prowadzą do poważnych dysfunkcji oka i chorób oczu, takich jak odwarstwienie siatkówki, makulopatia krótkowzroczna, jaskra czy zaćma. Ryzyko tych schorzeń wzrasta wraz z wiekiem oraz wielkością krótkowzroczności, co sprawia, że wczesna diagnoza i interwencja są kluczowe dla zapewnienia długoterminowego zdrowia oczu dzieci.

Obecnie krótkowzroczność najczęściej jest korygowana za pomocą okularów ze standardowymi soczewkami jednoogniskowymi, które zapewniają jedynie wyraźne widzenie. Soczewki tego rodzaju nie pomagają jednak spowolnić progresji krótkowzroczności, czyli jej dalszego rozwoju.

Z kolei "spowalnianie krótkowzroczności", zwane też "kontrolą krótkowzroczności", to proces, który polega na wczesnym rozpoznaniu i stworzeniu planu terapeutycznego, mającego na celu nie tylko poprawę ostrości widzenia do dali, ale także spowolnienie postępu krótkowzroczności, czyli tempa w jakim przyrasta.

Polskie Towarzystwo Okulistyczne wymienia w swoich wytycznych[1] kilka metod spowalniania krótkowzroczności u dzieci. Należą do nich:

• okulary z soczewkami wykorzystującymi technologię D.I.M.S. (Defocus Incorporated Multiple Segments)
• atropinizacja, czyli regularna, dospojówkowa aplikacja kropli z atropiną o niskim stężeniu (0,01 – 0,05 proc.)
• zakładane na noc twarde soczewki ortokeratologiczne

Okulary z soczewkami MiYOSMART, to bezpieczna, łatwa i nieinwazyjna metoda kontroli krótkowzroczności u dzieci. Soczewki MiYOSMART spowalniają progresję krótkowzroczności średnio o 60%, w porównaniu ze standardowymi soczewkami jednoogniskowymi[2].

Skuteczność stosowania soczewek MiYOSMART potwierdza również sześcioletnie badanie kliniczne, będące najdłuższym badaniem dotyczącym działania soczewek okularowych do kontroli krótkowzroczności. Obserwacja ta wykazała, że działanie soczewek sprawia, że efekt kontroli krótkowzroczności utrzymuje się w czasie. Dodatkowo, u pacjentów którzy przestali je nosić, nie zaobserwowano tzw. efektu odbicia, czyli szybkiego przyrostu wady wzroku po zakończeniu stosowania metody terapeutycznej[3].

Rozpoznanie krótkowzroczności u dziecka może być trudne, ponieważ najmłodsi często nie zdają sobie sprawy, że ich wzrok się pogarsza. Nie mają punktu odniesienia, co oznacza, że nie wiedzą że mogą widzieć lepiej. To sprawia, że przyzwyczajają się do pogarszającego widzenia i nie zgłaszają trudności.

Na jakie sygnały powinni zwracać uwagę rodzice, opiekunowie i nauczyciele?

• mrużenie oczu przy spoglądaniu w dal,  
• bóle głowy,  
• pieczenie, łzawienie lub zmęczenie oczu, 
• przybliżanie się do obserwowanych obiektów, 
• problemy z koncentracją.

Wczesne wykrycie wady i zastosowanie metod spowalniania jej rozwoju pozwala znacząco zmniejszyć ryzyko poważniejszych problemów w przyszłości. Dlatego tak istotne są regularne badania wzroku. Pierwsze badanie wzroku u dziecka powinno odbyć się już w pierwszym roku życia, następnie przed pójściem do przedszkola oraz szkoły. Później warto dbać o regularne wizyty – minimum raz w roku, a w przypadku zdiagnozowanej wady co 6 miesięcy lub zgodnie z zaleceniami specjalisty.

Optymalnym rozwiązaniem jest połączenie wizyty u okulisty, który zweryfikuje stan zdrowia oczu i zaaplikuje krople rozszerzające źrenice, aby dokładniej zbadać oczy oraz określić wielkość wady wzroku po krótkotrwałym porażeniu akomodacji (dziecko nie może wówczas napiąć mięśni wewnątrzgałkowych i można ocenić pełną wadę wzroku), a następnie u optometrysty, który sprawdzi ostrość widzenia, wykona badania sprawności wzroku i dobierze odpowiednią korekcję.

Rodzice i opiekunowie odgrywają kluczową rolę w profilaktyce krótkowzroczności u dzieci. To, jakie nawyki wzrokowe wykształci ich pociecha, może znacząco wpłynąć na zdrowie jej oczu w przyszłości. Oprócz stosowania zaleceń specjalistów, rodzice mogą wprowadzać codzienne działania wspierające prawidłowy rozwój wzroku.

Jednym z najważniejszych aspektów profilaktyki jest spędzanie czasu na świeżym powietrzu. Badania pokazują, że co najmniej dwie godziny dziennie w naturalnym świetle mogą skutecznie opóźnić pojawienie się krótkowzroczności oraz spowalniać jej rozwój, gdy już wystąpi[4].

Światło słoneczne sprzyja prawidłowemu rozwojowi gałki ocznej, wpływając na produkcję dopaminy, która spowalnia wydłużanie się gałki ocznej – głównej przyczyny krótkowzroczności. Czas spędzany na świeżym powietrzu to także okazja do odpoczynku dla oczu, które w naturalnych warunkach mogą patrzeć w dal, co jest korzystne dla ich zdrowia.

Kolejnym kluczowym elementem jest ograniczenie czasu spędzanego na czynnościach wymagających patrzenia z bliska, takich jak korzystanie z tabletów, smartfonów czy komputerów. Długotrwałe skupianie wzroku na bliskich odległościach zwiększa napięcie akomodacyjne, co sprzyja rozwojowi krótkowzroczności. Jeśli dziecko nie może uniknąć intensywnej pracy wzrokowej, na przykład z powodu nauki, rodzice powinni zadbać o regularne przerwy. Pomocna będzie tu zasada 20-20-20: co 20 minut robimy 20-sekundową przerwę, patrząc na coś oddalonego o co najmniej 20 stóp (około 6 metrów). Takie przerwy redukują zmęczenie oczu i zmniejszają ryzyko pogłębiania się wady. 

Dbając o powyższe, nie tylko wspieramy zdrowie oczu dziecka, ale również kształtujemy zdrowe nawyki na przyszłość, co może uchronić najmłodszych przed poważniejszymi problemami wzrokowymi w dorosłym życiu.

Dowiedz się więcej o krótkowzroczności u dzieci na www.mamwzrokok.pl

Soczewki okularowe MiYOSMART służą do korekcji i spowalniania progresji krótkowzroczności u dzieci.

Producent: Hoya Holdings N.V.

Podmiot prowadzący reklamę: Hoya Lens Poland sp. z o.o.

Źródła:

[1] Bakunowicz-Łazarczyk A, Modrzejewska M, Szaflik J, Filipek E, Hautz W, Urban B. Management of myopia in children and adolescents – Guidelines of the Polish Society of Ophthalmology. Klinika Oczna / Acta Ophthalmologica Polonica. 2024;126(2):51-58. doi:10.5114/ko.2024.140891

[2] Lam CSY, Tang WC, Tse DY, Lee RPK, Chun RKM, Hasegawa K, Qi H, Hatanaka T, To CH. Defocus Incorporated Multiple Segments (DIMS) spectacle lenses slow myopia progression: a 2-year randomized clinical trial. British Journal of Ophthalmology. Published Online First: 29 May 2019. doi: 10.1136/bjophthalmol-2018-313739

[3] Lam CSY, et al. Long-term myopia control effect and safety in children wearing DIMS spectacle lenses for 6 years. Sci Rep. 2023;13(1):5475.

[4] A.N. French, R.S. Ashby, I.G. Morgan, K.A. Rose. Time outdoors and the prevention of myopia. Exp Eye Res. 2013 Sep; 114: 58–68