Mediacja w sprawach rozwodowych
Sprawy rozwodowe kojarzą się zwykle z długim czasem trwania, kosztami emocjonalnymi i finansowymi. Zdarza się, że małżonkowie chcą przeprowadzić sprawę o rozwód w najmniej „sporny” i bolesny sposób - wtedy wnioskują o to, aby sąd nie orzekał o winie i nie rozstrzygał, który z małżonków jest odpowiedzialny za rozpad więzi małżeńskich.
26.07.2010 | aktual.: 26.07.2010 11:16
Sprawy rozwodowe kojarzą się zwykle z długim czasem trwania, kosztami emocjonalnymi i finansowymi. Zdarza się, że małżonkowie chcą przeprowadzić sprawę o rozwód w najmniej „sporny” i bolesny sposób - wtedy wnioskują o to, aby sąd nie orzekał o winie i nie rozstrzygał, który z małżonków jest odpowiedzialny za rozpad więzi małżeńskich.
Taki skutek można osiągnąć tylko wtedy, gdy oboje małżonkowie wyrażają na to zgodę, nie ma między nimi większych konfliktów i potrafią rozstać się godnie. W każdym przypadku, niezależnie od tego, czy sąd będzie zajmować się sprawą winy czy nie, jeden z małżonków lub oboje mogą zgłosić do sądu wniosek o mediację. Zgodnie z art. 436§1 kpc sąd może też skierować strony do mediacji, dając im szansę na uratowanie związku, samodzielne rozwiązanie konfliktów, lub ustalenie warunków rozstania.
Przedmiotem postępowania mediacyjnego w sprawach małżeńskich w myśl art. 436§2 może być pojednanie małżonków, jeśli oboje taką decyzję o ratowaniu związku podejmą. Gdy jednak mimo sugestii sądu chcą się rozstać i taka jest wola obydwu stron, mediator nie może narzucić im innego rozwiązania. Obowiązuje go bowiem neutralność i bezstronność.
Mediator nie udziela rad, nie proponuje rozwiązań, nie poucza i nie ocenia tego, co postanawiają strony. Dba o to, aby małżonkowie usłyszeli się wzajemnie, każde z nich miało szansę powiedzieć to, co ważne z jego perspektywy, ujawnić własne potrzeby. Pomaga im zrozumieć się wzajemnie i zamienić walkę w dialog i współpracę. Wspólne zajęcie się sprawami spornymi, zamiast pretensji, oskarżania, osądzania, szukania winy w partnerze, sprzyja osiągnięciu porozumienia i znalezieniu rozwiązań satysfakcjonujących dla obojga.
W sprawach rodzinnych sąd może skierować strony do mediacji na każdym etapie postępowania. Sąd w postanowieniu wskazuje osobę mediatora oraz czas trwania mediacji na okres do miesiąca, chyba, że strony złożą zgodny wniosek o wyznaczenie dłuższego terminu. Sąd może skierować strony do mediacji tylko raz w toku postępowania. Mediatorem może zostać osoba wskazana przez małżonków.
Sądy dysponują tzw. listami stałych mediatorów, sporządzanymi zgodnie z art. 1832§3 kpc przez organizacje społeczne i zawodowe, dbające o wykształcenie, rozwój zawodowy i profesjonalizm mediatorów. Mediacje prowadzone są w ośrodkach mediacyjnych.
Bez względu na to, czy małżonkowie trafiają do mediacji z inicjatywy sądu czy własnej, obowiązuje zasada dobrowolności. Dzięki niej mają możliwość podjęcia autonomicznej decyzji o udziale w mediacji, jej kontynuowaniu, zakresie tematycznym i czasie trwania. Na każdym etapie strony mogą przerwać mediację, odstąpić od niej i szukać innego sposobu poradzenia sobie z konfliktem. Mediatora obowiązuje poufność – treść rozmów oraz ich przebieg objęte są tajemnicą.
Celem mediacji może być pojednanie małżonków, jeśli sami tego chcą lub w trakcie sesji mediacyjnych oboje przyjmą to jako dobre dla nich obojga rozwiązanie. Mediator nie decyduje o tym, o czym strony chcą rozmawiać. Na ogół w sprawach rozwodowych rozstający się małżonkowie porozumiewają się co do wypracowania wspólnego stanowiska odnośnie problemu winy za rozpad pożycia małżeńskiego.
Umawiają się też co do zasad podziału majątku – mieszkania, domu, działki, samochodu, mebli, rodzinnych pamiątek, sprzętu elektronicznego, komputerów itp. Określają także, w jaki sposób będą spłacać zaciągnięte w trakcie trwania związku kredyty. Bardzo często zawierają porozumienie dotyczące sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, sporządzają plan opieki nad dziećmi, ustalają wspólne zasady wychowawcze, sposoby zaspokajania finansowych potrzeb dziecka (w tym określenie kwoty alimentów). Jeśli małżonkowie zawierają ugodę podczas mediacji, jest ona sporządzana w formie pisemnej. Mogą następnie złożyć wniosek do sądu o jej zatwierdzenie. Ugoda zatwierdzona przez sąd ma moc postanowienia sądu.
Alicja Krata – mediator; trener; prezes Zarządu Fundacji Mediare: Dialog-Mediacja-Prawo; założycielka Szkoły Miłości, w ramach której prowadzi treningi indywidualne oraz warsztaty dla osób i par, które chcą budować dobre relacje, dialog i współpracę, tworzyć szczęśliwe związki.
