Metabolizm - czym jest i od czego zależy?

Metabolizm, czyli przemiana materii definiowana jest jako całokształt przemian biochemicznych i związanych z nimi przemian energetycznych zachodzących w organizmie. Przemiany te stanowią podstawę do zachodzenia wszystkich procesów życiowych organizmu. Na całkowitą przemianę materii składają się dwa pojęcia:

Podstawowa przemiana materii (PPM)- to taka ilość energii, jaką należy dostarczyć organizmowi, aby zapewnić prawidłowe działanie narządów wewnętrznych w warunkach zupełnego spokoju zarówno fizycznego jak i psychicznego, na czczo, oraz w optymalnym klimacie. Energia ta zużywana jest między innymi na oddychanie, pracę serca, odbudowę i wzrost komórek. PPM może stanowić od 50-70% całkowitej przemiany materii.

Ponadpodstawowa przemiana materii (PPPM)- to ilość energii potrzebnej nam do wykonywania czynności dnia codziennego, pracy oraz do przyswajania pokarmów. PPPM może stanowić od 30-50% całkowitej przemiany materii.

POLECAMY: * Jak przyśpieszyć metabolizm? To proste!*
Tempo metabolizmu jest uzależnione od wielu czynników, na jedne z nich mamy wpływ na inne nie.

Kobiety mają zazwyczaj nieco wolniejsze tempo przemiany materii niż mężczyźni, ze względu na inny skład ciała, m.in. mają mniej mięśni, a więcej tkanki tłuszczowej. Wyższa zawartość tkanki tłuszczowej powoduje niższe tempo metabolizmu.

Tempo metabolizmu w trakcie życia człowieka ulega charakterystycznym zmianom. Przyspieszenie przemiany materii następuje u dzieci w okresie noworodkowym oraz u młodzieży w czasie pokwitania. Spadek zaś, ma miejsce u kobiet w okresie menopauzy. U mężczyzn proces ten następuje stopniowo i jest mniej znaczący.

Szybsze tempo przemiany materii obserwujemy u mieszkańców krajów północnych, wolniejsze zaś wśród ludzi z krajów o klimacie tropikalnym.

Tempo metabolizmu zostało nam przekazane z genami, stąd też, niemożliwe jest jego drastyczne przyspieszenie czy też zwolnienie.

W stanach chorobowych przebiegających z gorączką, następuje wzrost tempa przemiany materii. Zapotrzebowanie energetyczne zwiększa się o 12% wraz z każdym stopniem Celsjusza powyżej prawidłowej ciepłoty ciała.

Aktywność fizyczna ma znaczny wpływ na wysokość całkowitej przemiany materii. Po pierwsze, intensywny wysiłek zwiększa zapotrzebowanie na energię, po drugie, aktywność fizyczna rozbudowuje mięśnie, które do funkcjonowania potrzebują znacznie więcej energii niż tkanka tłuszczowa. Obydwa te czynniki powodują przyspieszenie tempa metabolizmu.

RODZAJ SPOŻYWANEGO POSIŁKU
Po spożyciu posiłku następuje specyficzna reakcja zwana termogenezą indukowaną pożywieniem, wynikiem czego jest wzrost tempa metabolizmu na kilkadziesiąt minut. Metabolizm w największym stopniu (o 20%) przyspieszają posiłki białkowe (białko znajdziesz w mięsie, mleku i produktach mlecznych, rybach, jajach czy produktach strączkowych). Nie oznacza to jednak, iż powinniśmy jeść tylko białko. Optymalnym rozwiązaniem jest jeden dodatek białkowy do każdego posiłku.
POLECAMY: * Jak przyśpieszyć metabolizm? To proste!*

Przemianę materii można wyznaczać na wiele różnych sposobów. Najdokładniejsze oznaczenia wykonuje się w laboratoriach ze specjalnie przeznaczonymi do tego celu pomieszczeniami i narzędziami, głównie jednak w celach naukowych.

Najczęściej jednak przemianę materii wylicza się na podstawie wzorów. Najpopularniejszy z nich ma następującą postać:

Wzór na obliczenie PPM

kobiety: (kcal/dobę)= 665,09 + 9,56W + 1,84H - 4,67A

mężczyźni: (kcal/dobę)= 66,47 + 13,75W + 5H - 6,75A

W - masa ciała (w kg), H - wzrost (w cm), A - wiek (w latach)

Współczynniki aktywności fizycznej

1,4-1,5- dla osób o małej aktywności fizycznej
1,7- dla osób umiarkowanie aktywnych fizycznie
2,0- dla osób o dużej aktywności fizycznej

Barbara Dąbrowska
Magdalena Jarzynka

www.setpoint.pl
Znajdź z nami swój punkt równowagi!
POLECAMY: * Jak przyśpieszyć metabolizm? To proste!*