Niedoczynność tarczycy
Problemy z tarczycą można mieć w każdym wieku, ale to właśnie kobiety skarżą się na nie 5 razy częściej niż mężczyźni. Prawdopodobnie winę za to ponoszą estrogeny - żeńskie hormony, które wpływają na ilość i aktywność hormonów tarczycy. Jeśli czujesz się senna, w ostatnim czasie znacznie przybrałaś na wadze, Twoja skóra jest sucha – wybierz się do lekarza, bo może to być niedoczynność tarczycy.
16.08.2010 | aktual.: 04.03.2012 18:00
Problemy z tarczycą można mieć w każdym wieku, ale to właśnie kobiety skarżą się na nie 5 razy częściej niż mężczyźni. Prawdopodobnie winę za to ponoszą estrogeny - żeńskie hormony, które wpływają na ilość i aktywność hormonów tarczycy. Jeśli czujesz się senna, w ostatnim czasie znacznie przybrałaś na wadze, Twoja skóra jest sucha – wybierz się do lekarza, bo może to być niedoczynność tarczycy.
Tarczyca to jeden z najważniejszych narządów produkujących hormony. Są to : tyroksyna (T4) , trójjodotyronina ( T3 )oraz kalcytonina. Wpływają ona na rozwój i działanie całego organizmu. Aby jednak organizm mógł prawidłowo funkcjonować, powinna być zachowana równowaga między hormonami.
Jeśli ilość wytwarzanych hormonów jest zbyt mała i nie pokrywa zapotrzebowania organizmu, mamy do czynienia z niedoczynnością tarczycy. Choroba może mieć charakter „pierwotny” (gdy przyczyna zmniejszonego wydzielania hormonów jest związana z chorobą samej tarczycy) lub „wtórny” (jest następstwem innej choroby).
Dlaczego tak się dzieje?
Do niedoczynności tarczycy dochodzi najczęściej na skutek przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia tarczycy zwanego chorobą Hashimoto. Nie wiadomo do końca z jakich przyczyn układ odpornościowy zamiast bronić organizmu przed infekcjami - niszczy komórki tarczycy, czego efektem jest stan zapalny tego gruczołu. Często choroba atakuje po raz pierwszy kobiecy organizm po porodzie.
Z niedoczynnością wiążą się też inne rodzaje zapalenia tarczycy np. choroba Riedla, gdy cały narząd i otaczające go tkanki włóknieją. Może też wystąpić po leczeniu nadczynności tarczycy jodem promieniotwórczym, kiedy dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia całego narządu, a w konsekwencji do przejścia nadczynności w niedoczynność. Do zmniejszonej produkcji hormonów tarczycy prowadzić może niedobór, a także nadmiar jodu w diecie.
Co powinno zaniepokoić?
Gdy ilość hormonów produkowanych przez tarczycę jest zbyt mała – organizm przechodzi jakby na zwolnione obroty. Masz niskie ciśnienie, serce pracuje wolniej, oddech jest płytszy i trudniejszy. Zauważasz, że trudno Ci się skoncentrować, często ogarnia Cię uczucie senności, masz zaburzenia pamięci. Często nie myślisz, że źródłem tych niepokojących sygnałów mogą być problemy z tarczycą.
Z czasem zaczyna Cię niepokoić wzrost wagi, chociaż dieta się nie zmieniła. Marzną nogi i ręce, chociaż inni nie odczuwają spadku temperatury. Skóra jest sucha, zimna, „ciastowata”. Martwią Cię suche i łamliwe włosy. Skarżysz się na zaparcia i wzdęcia. Często dochodzi to obrzęków podskórnych i okołostawowych. Możesz mieć problemy ze zdjęciem lub nałożeniem pierścionka czy bransoletki. Rysy twarzy stają się grubsze i bardziej wyraziste.
W gabinecie lekarskim
Jeśli zaobserwujesz u siebie objawy, które mogą wskazywać na chorobę tarczycy, nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może zlecić oznaczenie poziomu tyreotropiny (TSH) we krwi. Hormon ten steruje pracą tarczycy, a badanie pozwala określić, czy ilość hormonów produkowanych przez ten gruczoł jest wystarczająca. Zmniejszone stężenie TSH wskazuje na przyczynę wtórną niedoczynności, a podwyższone stężenie TSH – na przyczynę pierwotną.
Lekarz zleca też wykonanie lipidogramu i morfologii, gdyż niedoczynności tarczycy często towarzyszy podwyższony poziom cholesterolu oraz niedokrwistość. Oprócz tego wykonane zostanie oznaczenie przeciwciał, aby wykluczyć lub potwierdzić chorobę Hashimoto. Endokrynolog kieruje też na badanie USG, które pozwala m.in. wykluczyć ewentualną obecność guzków.
Dopiero na podstawie wyników badań można postawić diagnozę. Niezależnie od przyczyny niedoczynności tarczycy, chorobę leczy się preparatami hormonów tarczycy (L-tyroksyna), których dawka ustalana jest indywidualnie dla każdego. Zazwyczaj leczenie trwa długo, a niekiedy nawet do końca życia. Należy pamiętać o ścisłym stosowaniu zaleceń lekarza prowadzącego i pamiętać o okresowych kontrolach.
