Czym skorupka za młodu, czyli jak utrwalać ekologiczne postawy od dziecka?

Ekologia w codziennym życiu może przejawiać się również w bardziej złożonych działaniach. Młodzi ludzie coraz częściej angażują się w inicjatywy związane z ochroną lokalnej przyrody. Uczą się rozpoznawać gatunki roślin i zwierząt występujące w najbliższej okolicy, zakładają szkolne ogrody, a także tworzą proste schronienia dla owadów zapylających. Badania pokazują, że dzieci, które regularnie obcują z przyrodą, wykazują większą wrażliwość na problemy środowiska naturalnego.

Istotną rolę w procesie kształtowania postaw proekologicznych odgrywa również nauka o energii i jej źródłach. Zrozumienie związku między codziennym wykorzystaniem prądu a stanem środowiska naturalnego pomaga najmłodszym dostrzec, jak ich własne wybory wpływają na otaczający świat. W odpowiedzi na te potrzeby powstają programy edukacyjne, które w przystępny sposób prezentują zagadnienia związane z ekologią i zrównoważonym rozwojem.

. Jedną z inicjatyw wspierających edukację ekologiczną jest program edukacyjny Planeta Energii, realizowany przez Energę z Grupy ORLEN, koncentrujący się na nauczaniu dzieci o energii i ochronie środowiska. Ma długie tradycje, bo jest realizowany od 2010 roku. Początkowo skupiał się na propagowaniu wiedzy o energii elektrycznej i bezpiecznym korzystaniu z prądu. Z biegiem lat został znacząco rozbudowany o elementy związane z ochroną środowiska i zrównoważonym rozwojem. Obecnie szczególny nacisk kładzie na kwestie związane z lokalną bioróżnorodnością oraz światem przyrody w najbliższym otoczeniu uczestników. Dlatego dziś projekt koncentruje się na kształtowaniu świadomości ekologicznej wśród uczniów szkół podstawowych i przedszkolnych zerówek. Inicjatywa ta pozwala dzieciom w wieku 6-10 lat poznawać zagadnienia związane z energią elektryczną, ochroną środowiska oraz bioróżnorodnością poprzez innowacyjne metody nauczania.

Kompleksowe podejście do edukacji ekologicznej

Program Planeta Energii zawiera trzy główne obszary tematyczne, które są realizowane w formie interaktywnych misji edukacyjnych. W ramach Krainy bioróżnorodności uczniowie poznają podstawowe zagrożenia dla przyrody oraz sposoby jej ochrony w najbliższym otoczeniu. Program szczególną uwagę poświęca praktycznym działaniom, takim jak budowa kompostowników czy tworzenie schronień dla małych zwierząt.

Kraina prądu to sekcja programu, w której dzieci uczą się o źródłach energii oraz zasadach bezpiecznego korzystania z urządzeń elektrycznych. Ta część programu kładzie szczególny nacisk na praktyczne aspekty bezpieczeństwa w kontakcie z urządzeniami elektrycznymi oraz obiektami energetycznymi. Trzeci obszar, Kraina odpadów, koncentruje się na nauce prawidłowej segregacji śmieci, ich późniejszym przetwarzaniu oraz metodach ograniczania produkcji odpadów w życiu codziennym.

Nowoczesne narzędzia i metody nauczania

Kadra pedagogiczna otrzymuje dostęp do rozbudowanej bazy materiałów edukacyjnych. W jej skład wchodzą multimedialne prezentacje, szczegółowe scenariusze zajęć oraz karty pracy dostosowane do różnych grup wiekowych. Program został zaprojektowany w taki sposób, by nauczyciele mogli prowadzić zajęcia wykraczające poza standardowy schemat lekcji, angażując uczniów w praktyczne doświadczenia i eksperymenty.

Edukacja w ramach programu wykorzystuje nowoczesne technologie, w tym dedykowaną platformę internetową PlanetaEnergii.pl oraz media społecznościowe. Materiały edukacyjne są regularnie aktualizowane i uzupełniane o nowe treści, co pozwala na ciągły rozwój programu. Rodzice mogą aktywnie uczestniczyć w procesie edukacyjnym, korzystając z materiałów przygotowanych przez ekspertów Energi z Grupy ORLEN.

Istotnym elementem programu jest cykliczny konkurs organizowany dla klas 1-3 szkół podstawowych oraz zerówek przedszkolnych. Pedagodzy mają możliwość zaprezentowania kreatywnych metod wykorzystania materiałów edukacyjnych w praktyce. Podczas konkursu oceniane są nie tylko teoretyczne aspekty nauczania, ale przede wszystkim praktyczne działania podejmowane przez uczniów w ich lokalnym środowisku.

Z wiedzy projektu mogą korzystać też rodzice. Na platformie znajdą gotowe propozycje aktywności. Treści edukacyjne są również dostępne w mediach społecznościowych. Na kanale YouTube programu znajdują się tematyczne materiały wideo, które w przystępny sposób prezentują zagadnienia związane z ekologią i wykorzystaniem energii. Profile w mediach społecznościowych regularnie publikują inspiracje do budowania więzi dzieci z przyrodą.

Energa inspiruje od najmłodszych lat

Planeta Energii to też konkretne działania podejmowane w szkołach. Przykładów takich akcji jest wiele. Jesienią zespół Szkolno-Przedszkolny w Parzymiechach zwyciężył w konkursie organizowanym przez Energę z Grupy ORLEN, pokonując ponad 600 placówek edukacyjnych. W ramach projektu uczniowie zrealizowali kompleksowy program działań na rzecz ochrony lokalnej przyrody.

Szkoła nawiązała współpracę z lokalnymi leśnikami i edukatorami. Nauczycielka zwycięskiej klasy, Agata Wester, podkreśla, że "każdy z nas miał scenariusz pracy, zaangażowaliśmy uczniów, nauczycieli - i nagle pokonaliśmy ponad 600 szkół". W ramach projektu zorganizowano również przedstawienia i happeningi promujące wiedzę ekologiczną wśród lokalnej społeczności.

W wydarzeniu uczestniczyli ambasadorzy projektu, w tym Marzena Rogalska, która zaznaczyła wagę harmonijnych działań na rzecz ekologii. "Harmonia, kolor zielony - to wszystko daje nadzieję. Dzięki takim uczniom i nauczycielom jak Wy wierzę, że planeta ma szansę na ratunek" - powiedziała podczas uroczystości. Rangę wydarzenia podkreśliła obecność wiceministra edukacji Henryka Kiepury.

Tuż przed świętami Wyspa Sobieszewska gościła wyróżnionych nauczycieli w ramach Akademii Planety Energii. Program obejmował praktyczne warsztaty terenowe oraz sesje wymiany doświadczeń w zakresie nauczania o bioróżnorodności. Pierwszy dzień wydarzenia upłynął pod znakiem obserwacji przyrodniczych. Pod kierunkiem przyrodnika Krzysztofa Koniecznego uczestnicy poznawali gatunki ptaków, śledzili tropy bobrów oraz obserwowali foki w ich naturalnym środowisku. Program obejmował również poszukiwanie bursztynów na plaży.

Wymiana doświadczeń

Drugi dzień poświęcono warsztatom metodycznym. Laureaci konkursu otrzymali nagrody finansowe w wysokości 2000 złotych na realizację zajęć edukacyjnych w swoich placówkach. "Dzięki warsztatom zabieram do swojej szkoły garść inspiracji. Podczas wycieczki brzegiem Wisły dowiedziałam się mnóstwo na temat zwierząt, roślin, gatunków drzew" - powiedziała Anna Cicha ze Szkoły Podstawowej nr 3 w Kole.

Rekordowa edycja programu ekologicznego Planeta Energii

W styczniu tego roku, w 13. edycji programu edukacyjnego realizowanego przez Energę wzięło udział ponad 12 tysięcy uczniów z 640 klas z całej Polski. Program koncentrował się na ochronie ekosystemów leśnych, a 100 wyróżnionych klas otrzymało specjalne pakiety do nauki o bioróżnorodności. Trzy najlepsze placówki - szkoły w Kole, Królowej Polskiej i Parzymiechach - otrzymały vouchery o wartości 11 000 złotych na stworzenie własnych stref bioróżnorodności.

W ramach projektu w latach 2023-2024 przekazano szkołom m.in. 200 podniesionych grządek, 300 budek lęgowych oraz 500 hoteli dla owadów. Wszystkie elementy zostały wyprodukowane w Polsce z certyfikowanych materiałów. "To maleńka społeczność, maleńka szkoła zaledwie dla 110 uczniów, a energia i kreatywność, które tutaj zobaczyłam, są niesamowite" - powiedziała podczas finału ambasadorka projektu, Marzena Rogalska.

Ekologia coraz ważniejsza dla Polaków

Dlaczego o ekologii warto wiedzieć jak najwięcej już od dziecka? Według raportu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) z 2023 roku, globalna temperatura wzrosła już o około 1,1 stopnia Celsjusza w porównaniu z epoką przedprzemysłową. Naukowcy ostrzegają, że przekroczenie progu 1,5 stopnia może nastąpić już przed 2030 rokiem, co grozi nieodwracalnymi zmianami w ekosystemach i nasileniem ekstremalnych zjawisk pogodowych.

Dane Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) wskazują, że ostatnie osiem lat było najcieplejszymi w historii pomiarów. W 2023 roku średnia temperatura oceanów osiągnęła rekordowy poziom, a zakwaszenie wód morskich wzrosło o 30 proc. w porównaniu z początkiem XX wieku. Eksperci podkreślają, że aby ograniczyć wzrost temperatury do bezpiecznego poziomu, konieczne jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 43 proc. do 2030 roku.

Według analiz Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), problem niedoboru wody dotyka już 11 proc. populacji Europy. Prognozy wskazują, że do 2030 roku nawet 40 proc. światowej populacji może doświadczyć poważnego deficytu wody. Aby przeciwdziałać temu zjawisku, konieczne jest wdrożenie efektywnych systemów zarządzania zasobami wodnymi oraz zmniejszenie zużycia wody w przemyśle i rolnictwie, które odpowiadają za 70 proc. globalnego poboru wody słodkiej. To dlatego inicjatywy zmieniające świadomość są tak ważne i istotne.