George Sand pisała: "moje serce jest cmentarzem"

George Sand, wybitna francuska powieściopisarka, autorka licznych dramatów i esejów, była jedną z najsłynniejszych kobiet XIX-wiecznej Francji. Jej związek z Fryderykiem Chopinem w latach 1838-1847 okazał się dla obojga najdłuższym i prawdopodobnie najważniejszym w ich życiu.

Po blisko 160 latach od spisania "Histoire de ma vie" przez George Sand ukazało się pierwsze pełne polskie wydanie wszystkich pięciu tomów "Historii mojego życia" w przekładzie prof. Zbigniewa Skowrona.
Pięciotomowe pamiętniki George Sand, wydane po raz pierwszy w latach 50. XIX wieku w Paryżu pod tytułem "Histoire de ma vie", nigdy dotąd nie zostały w całości przełożone na język polski. Obecnie przekładu dokonał prof. Zbigniew Skowron, muzykolog, profesor w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego, któremu praca translatorska nad tym obszernym dziełem zajęła dwa lata i dodatkowy rok - korekta.

Pamiętniki George Sand stanowią szeroko zakrojony, barwny dokument niezwykłej epoki, sięgającej od czasów Wielkiej Rewolucji Francuskiej po okres panowania króla Ludwika Filipa. Są również cennym źródłem wiedzy nieodzownym do zrozumienia biografii pisarki, autorki m.in. "Lukrecji Floriani", w szczególności zaś relacji łączących ją z Chopinem i jego muzyką.
"Nie sądzę, że jest czymś dumnym i impertynenckim pisanie historii własnego życia, nie mówiąc już o wybieraniu spośród wspomnień, jakie życie w nas pozostawiło, wspomnień, które wydają nam się warte utrwalenia" - tym zadaniem Sand rozpoczęła swoje pamiętniki. Pisała: "Co do mnie, uważam ze spełniam powinność dość przykrą, gdyż nie znam niczego trudniejszego niż określanie siebie i opowiadanie o sobie. (...) Mimo wszystko wypełnię owo zadanie; obiecywałam sobie, że nie umrę, zanim nie dokonam tego, co zawsze radziłam innym: szczerego studium własnej natury i uważnego zbadania swej egzystencji".

Całość wspomnień jest podzielona na pięć części. W części pierwszej pt. "Historia rodziny od Fontenoy do Marengo" przedstawione zostały korzenie rodu pisarki. Linią genealogiczną ze strony ojca związana jest z Augustem II Mocnym, królem Polski, jej matka zaś pochodziła "ze stanu niskiego". W tej części pamiętników George Sand zastanawia się nad problemem równości płci, potępia rewolucyjny terror oraz dostrzega istnienie "poufnej historii narodów".

W części drugiej zatytułowanej "Moje pierwsze lata. 1800-1810" autorka opisuje dalsze losy rodziny na tle fascynujących wydarzeń historycznych. Część trzecia nazwana "Od dzieciństwa do młodości. 1800-1819" zawiera rozważania na temat religii, wykształcenia w zakresie literatury, filozofii, dojrzewania ducha i wrażliwości serca, ale też obraz Francji pod rządami Napoleona Bonapartego obserwowanej oczyma dorastającej dziewczynki.

Kształtowanie się osobowości George Sand odnajdujemy w części czwartej pt. "Od mistycyzmu do niezależności. 1819-1822", w której pisarka komentuje dzieła o tematyce chrześcijańskiej, rozważa teorie piękna i prawdy. Opisuje też swoje ostatecznie nieudane małżeństwo, powrót do Nohant, postaci, które wpłynęły na jej życie. To w owych latach przyjmuje pseudonimy: Jules Sand, George Sand, Karl Sand.

W końcowej części piątej - "Życie literackie i osobiste. 1832-1850", jest mowa o sukcesach literackich pisarki, o jej psychicznych kryzysach, spowodowanych trudnościami życia, rozwodem, wysiłkiem wychowania dzieci. Tutaj też, co jest może najbardziej ciekawe dla polskiego czytelnika, George Sand charakteryzuje Chopina, nie pisze o "burzy" rozstania z kompozytorem, ale z dystansu czasowego ze smutkiem patrzy na ich związek, konstatując: "Moje serce jest cmentarzem".

"Jest to historia mojego życia (nie - wyznania) (...). Nie sprawię, zatem bólu i cierpienia nikomu. Mam dosyć do opowiedzenia o moim życiu duchowym (życiu artysty) i intelektualnym, nie czyniąc z publiczności swej intymnej powierniczki. Moja książka będzie poważna i pożyteczna, a przy tym mam nadzieję, że nie zanudzi, mam, bowiem jej koncepcję wyraźną, spokojną i dosyć radosną" - tak określała swoje pamiętniki George Sand w liście do Charlotty Marliani w grudniu 1847 roku.
W książce znajduje się tablica genealogiczna George Sand a także bogate kalendarium jej życia i twórczości.