"On kradnie i zabija dla niej, a ona kocha go coraz mocniej". Kim są kobiety polskiej mafii?

Monika B. żona „Słowika”, uczyła gangsterów z jego otoczenia, jak jeść ostrygi. Małżonka „Wańki” była psychologiem i szkoliła go w sztuce panowania nad sobą. Wśród wybranek mafiosów były też proste kobiety, które wyrwały się z nędzy i szarości. Nagle zostawały właścicielkami restauracji, butików. O kobietach polskiej mafii opowiada Piotr Pytlakowski, dziennikarz, scenarzysta, autor i współautor książek. W „Wojnach kobiet” wraz z Ewą Ornacką opisał głośne sprawy kryminalne ostatnich kilkunastu lat, pokazane z perspektywy kobiet. Rozmawia Katarzyna Gruszczyńska.

„On kradnie i zabija dla niej, a ona kocha go coraz mocniej” – te słowa zacytował pan w tekście o żonie „Słowika”, bossa gangu pruszkowskiego. Czy one mogą stanowić klucz do zrozumienia kobiet polskiej mafii?

- To nie jest zdanie, które można uniwersalnie dopasować do każdej kobiety. Każda z nich ma swoją historię, więc na pewno Monikę B., byłą żonę „Słowika”, trudno porównywać do innych kobiet z tego świata. Ona ewidentnie odstawała. Wywodziła się z innego środowiska, była wychowana w domu z innymi tradycjami. A weszła w ten świat – jak sama mówi - dlatego, że miała taki temperament. Pociągali ją – jak określiła – źli chłopcy.

- Jarosław Sokołowski, czyli „Masa”, nazwał ją kiedyś w jednej ze swoich książek carycą polskiej mafii. Trochę z przekory napisałem o niej: królowa. Ją to drażni, ona nie chce być postrzegana jako władczyni świata przestępczego. Widzi siebie raczej w roli obserwatora. Przypadek zdecydował, że związała się z Andrzejem, który wyrósł na pierwszoplanową postać w świecie gangsterskim. A ona mu towarzyszyła, zaakceptowała też jego wybory życiowe.
Na pewno nie była kimś, kogo możemy określić mianem kury domowej. Nie zajmowała się pielęgnowaniem ogniska rodzinnego. Owszem, urodziła Andrzejowi syna - jedyny owoc ich związku, ale poza tym czerpała z życia, podróżowała. Uwielbiała zaskakiwać, być podziwianą. Miała temperament dworski i dlatego nazwałem ją królową mafii.

- Tak, podstaw bon tonu, zachowania wymaganego od klientów w luksusowych restauracjach na przykład na Lazurowym Wybrzeżu. Uczyła ich, jak jeść ostrygi, a nie jest to łatwe dla kogoś, kto nigdy nie próbował. Gdyby na to spojrzeć z boku, wyglądało to zabawnie, kiedy mięśniaki rodem z zaułków Pruszkowa na rozkaz małej blondynki albo brunetki, bo nie była wierna jednemu kolorowi włosów, jak w wojsku pochylali się i widelczykami wydłubywali skorupiaki z talerzy.

- Na przykład żoną Wojciecha K., pseudonim „Kiełbasa”, jednego z liderów pruszkowskiego gangu, który został zastrzelony w 1996 roku, została finalistka konkursu Miss Polonia. Piękna dziewczyna.
Z kolei żoną Leszka D., pseudonim „Wańka”, została jego miłość z lat młodzieńczych. Skończyła psychologię i jak on sam mi kiedyś opowiadał, w ciężkich czasach bardzo mu pomagała, między innymi ucząc go panowania nad sobą. Używała do tego celu metod psychologicznych.

Wśród wybranek gangsterów były też zupełnie proste kobiety. Życie u boku mafiosów było swojego rodzaju awansem społecznym. Wyrwały się z nędzy i szarości. Nagle zostawały właścicielkami restauracji, niektóre dostały od mężów w prezencie delikatesy, które prowadziły. Czasem były to butiki.

- Jestem jak najdalej od języka używanego przez Sokołowskiego i tej charakterystyki, jaką on jest łaskaw obdarzać opisywane przez siebie osoby. To świadczy o bucie i braku pokory. Pewnie równie dobrze mógłby powiedzieć to samo o sobie. Do człowieka należy podchodzić z szacunkiem, niezależnie od tego, kim jest.
Czy były to menelice? Na pewno nie określiłbym ich w ten sposób. Żaden szanujący się gangster nie związałby się z taką osobą. On potrzebował żony, której nie będzie się wstydził we własnym środowisku. W tym świecie obowiązywały obyczaje towarzyskie wspólnego obchodzenia różnych uroczystości, świąt, jubileuszy. Tu można mówić o pewnych wzorcach zaczerpniętych z amerykańskich filmów gangsterskich. Panie rozmawiały ze sobą, panowie w swoim gronie na przykład podczas wspólnego grillowania.

Oczywiście to była jedna strona medalu. Poza tym członkowie mafii korzystali z życia. Poza domem rodzinnym i małżonkami, które oczekiwały na ich powrót, były też miłostki, romanse, a czasem zwykłe zaspokajanie samczych chuci w bałaganach, jak nazywali agencje towarzyskie. Bywanie w bałaganie nie było piętnowane, chociaż według zasad ze świata przestępczego jeszcze z czasów PRL-u czy nawet przedwojennych, płatna miłość była bardzo źle widziana. To nie było zajęcie godne prawdziwego mężczyzny, urki czy nawet złodzieja. A czerpanie korzyści materialnych z prostytucji było wręcz zakazane, postrzegane jako źródło dochodu dla zboczeńców.

- Trudno znaleźć wspólny mianownik. Każda z nich miała inną historię, korzenie, powody, dla których wiązała się z tym, a nie innym mężczyzną. Na przykład żony dwóch braci z tzw. strony wołomińskiej, czyli „Wariata” i „Dziada” bardzo się różniły, mimo że były siostrami.
Małżonka „Dziada” była osobą dbającą o dom. Pilnowała biznesu – zakładu kamieniarskiego. Zajmowała się też wychowywaniem dwóch synów. Z kolei żona „Wariata” była osobą dość efektowną, znaną w Warszawie jeszcze w latach 80. Bywali w kultowych lokalach, takich jak „Kamieniołomy” czy „Adria”. Miała mocny charakter, uważano, że po śmierci „Wariata” to ona może stanąć na czele jakiejś grupy, ale tak się nie stało.

- Jak się bywało w sądach, niekoniecznie na procesach dotyczących mafiosów z pierwszych stron gazet, często żołnierzy gangów, można było zauważyć ich partnerki, które zasiadały na sali. Wszystkie wyglądały bardzo podobnie. Przeważnie blondynki albo tlenione blondynki, mocno umalowane, w obcisłych ubraniach, podkreślających kobiece walory. Można powiedzieć, że dosyć wyzywające, a jednocześnie podczas procesu wpatrujące się w swoich facetów z wielką miłością, oddaniem. Nie wiem, czy to była gra. Może chciały im pokazać, że są wierne i czekają, a może było to rzeczywiście wyrazem głębokiego uczucia i tęsknoty.

Rozmawiała: Katarzyna Gruszczyńska

_ Piotr Pytlakowski, dziennikarz, scenarzysta, autor i współautor książek „Republika MSW”, „Czekając na kata”, „Alfabet mafii”, „Śmierć za 300 tys.”, „Agent Tomasz i inni”, „Wszystkie ręce umyte” i „Biuro tajnych spraw” (cztery ostatnie razem z Sylwestrem Latkowskim). Wraz z Ewą Ornacką napisał „Wojny kobiet” - książkę o znanych z mediów sprawach kryminalnych ostatnich kilkunastu lat, pokazanych z perspektywy kobiet. Jest też autorem filmów dokumentalnych i reportaży telewizyjnych. Związany z tygodnikiem „Polityka”. Laureat nagrody Grand Press w kategorii dziennikarstwo śledcze w 1999 roku za tekst "Ostatnia gonitwa"._