Punkty spustowe a leczenie bólu. Co warto wiedzieć o punktach spustowych?

Punkty spustowe określane również (z ang.) trigger points, to niewielkie i nadwrażliwe miejsca w obrębie brzuśca lub powięzi mięśnia. Kiedy się na nie naciska powodują tkliwość i promieniujący ból. Punkty spustowe pojawiają się najczęściej na przeciążonych mięśniach.

Punkty spustowe raczej nie lokalizują się na skórze, ścięgnach, okostnej czy tkance tłuszczowej. Wyczuwa się je podczas badania palpacyjnego, rzadziej można je rozpoznać gołym okiem. Naciskanie punktów spustowych powoduje nie tylko ból, ale także reakcje wegetatywne, w tym odruchy wymiotne czy nadmierne pocenie się.

Pojawieniu się punktów spustowych najczęściej towarzyszą takie objawy jak ból mięśniowo-powięziowy o głębokim, palącym i często pulsującym charakterze. Dolegliwościom bólowym może towarzyszyć uczucie mrowienia. Ból spowodowany punktami spustowymi najczęściej jest rzutowany, co oznacza, że jest odczuwany w innym miejscu niż znajduje się jego źródło.

Przy naciśnięciu punktu spustowego ból znacznie się nasila i staje się wręcz nie do wytrzymania. Ból wywołany przez punkty spustowe promieniuje również na inne części ciała. Przykładowo punkty spustowe znajdujące się na pośladku mogą promieniować do kończyny dolnej. Ból nasila się podczas aktywności fizycznej, a zmniejsza się pod wpływem spożycia alkoholu. Jednak, kiedy alkohol przestaje działać, ból staje się dużo intensywniejszy, a dodatkowo pojawia się drżenie rąk, potliwość czy przyspieszone bicie serca.

Wielu fizjoterapeutów informuje, że przyczyny powstawania punktów spustowych nie zostały ostatecznie zweryfikowane. Wśród przyczyn, które mogłyby wpływać na powstawanie punktów spustowych wymienia się:

• wady postawy,
• otyłość,
• nieprawidłowe funkcjonowanie wątroby, trzustki oraz jelit,
• zaburzenia procesów metabolicznych,
• długotrwały stres,
• nadmierna pobudliwość mięśni,
• uszkodzenie mięśni.

Punkty spustowe mogą się pojawić także u osób z dysproporcjami mięśniowymi.

Punkty spustowe pojawiają się w wielu miejscach naszego ciała. Jednak najczęściej lokalizują się one na pośladkach, w obrębie karku, w okolicach dolnej części grzbietu czy górnej części grzbietu. Punkty spustowe pojawiają się również w obrębie szyi i w jej okolicach. Punkty spustowe nierzadko lokalizują się w okolicach łydek, ud, pach, pachwin oraz w mięśniach ułożonych wzdłuż kręgosłupa.

Leczenie punktów spustowych wymaga doświadczenia i wiedzy ze strony fizjoterapeuty i dużej dozy cierpliwości ze strony pacjenta. Terapia punktów spustowych polega na wykonywaniu masaży oraz przyjmowaniu zastrzyków. Aby głęboki masaż punktów spustowych był skuteczny, musi być bardzo intensywny, przez co bywa także bardzo bolesny. Jeżeli punkty spustowe umiejscowione są bardzo głęboko lub jeśli masaż nie przynosi spodziewanych efektów, zapada decyzja o zastrzykach do punktów spustowych. Zastrzyk znieczula, a dodatkowo płyn w zastrzyku wypłukuje z mięśni kwas mlekowy oraz inne metabolity.