Mogą sprzyjać cukrzycy. Polacy je uwielbiają

Co więcej, zastąpienie dowolnej formy ziemniaków pełnymi ziarnami wiązało się z niższym ryzykiem cukrzycy typu 2, podczas gdy zamiana ich na biały ryż była powiązana z wyższym ryzykiem.

Ziemniaki zawierają szereg składników odżywczych, w tym błonnik, witaminę C i magnez, ale mają też wysoką zawartość skrobi, a co za tym idzie - wysoki indeks glikemiczny, dlatego były łączone z wyższym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2.

Dotychczas jednak nie uwzględniano ani sposobu przygotowania ziemniaków, ani konkretnych produktów, które mogłyby je zastąpić - obie te kwestie zaś są kluczowe przy ocenie ogólnego wpływu ziemniaków na zdrowie.

Naukowcy przeanalizowali związek między jedzeniem ziemniaków przygotowanych na różne sposoby (gotowanych, pieczonych lub w formie purée, w porównaniu z frytkami) a prawdopodobieństwem cukrzycy typu 2. Sprawdzili również, jaki wpływ na zdrowie ma zastąpienie ziemniaków innymi głównymi źródłami węglowodanów, takimi jak produkty pełnoziarniste czy ryż.

Przez niemal cztery dekady monitorowano zdrowie 205 tys. osób. Początkowo uczestnicy nie mieli cukrzycy, chorób serca ani nowotworów i co cztery lata wypełniali szczegółowe kwestionariusze żywieniowe.

Po uwzględnieniu czynników stylu życia i diety związanych z ryzykiem cukrzycy ustalono, że każde trzykrotne (w tygodniu) jedzenie wszystkich ziemniaków łącznie wiązało się ze wzrostem zachorowalności na cukrzycę typu 2 o pięć proc., a frytek - aż o 20 proc. Natomiast podobna ilość ziemniaków pieczonych, gotowanych lub purée nie była istotnie związana ze wzrostem ryzyka.

Zastąpienie trzech porcji ziemniaków produktami pełnoziarnistymi obniżało zachorowalność na cukrzycę typu 2 o osiem proc. Zamiana pieczonych, gotowanych lub purée na produkty pełnoziarniste zmniejszała ryzyko o 4 proc., a zamiana frytek - aż o 19 proc.

Dla kontrastu, zastąpienie wszystkich ziemniaków lub ich wersji pieczonej, gotowanej lub purée białym ryżem wiązało się ze zwiększonym ryzykiem cukrzycy typu 2.

"Nasze wyniki podkreślają, że związek między spożyciem ziemniaków a ryzykiem cukrzycy typu 2 zależy od konkretnych produktów. Ustalenia są również zgodne z obecnymi zaleceniami żywieniowymi, które promują włączanie pełnych ziaren do zdrowej diety w celu zapobiegania cukrzycy typu 2" - mówią autorzy badań.

Jak zauważają, przy stosunkowo niewielkim wpływie na środowisko i korzystnym wpływie na zdrowie, ziemniaki pieczone, gotowane lub purée mogą być częścią zdrowej i zrównoważonej diety, choć produkty pełnoziarniste powinny pozostać priorytetem.