Pierwsza noc poślubna królowej Jadwigi. Pan młody z nerwów "zapaskudził pościel"

Jadwiga Andegaweńska byłą zbyt młoda, by zrozumieć, co właśnie ją czeka. Nikt też nie zamierzał nawet pytać jej o zdanie. To nie była radosna ani nawet uroczysta chwila. Na dodatek pan młody w decydującym momencie… zapaskudził łóżko.

Małżeństwa dzieci nie były w późnym średniowieczu niczym rzadkim. Pełnoprawne śluby zawierały już 12-letnie dziewczynki, w świetle prawa traktowane jak dorosłe kobiety. W przypadku chłopców poprzeczka była zawieszona tylko nieznacznie wyżej. Za pełnoletnich uważano 14-latków. Co jednak, gdy wpływowi rodzice pragnęli przypieczętować ten czy inny polityczny fortel, nie czekając, aż dzieci choć trochę podrosną?

Na ich potrzebę stworzono specjalny wariant ślubnej ceremonii. Po łacinie nazywano go: sponsalia de futuro. A więc ślub na przyszłość. Taki związek na pierwszy rzut oka niewiele różnił się od małżeństwa między dorosłymi. Organizowano nabożeństwo, państwo młodzi składali sobie przysięgę, następnie odbywały się zabawy. I tylko ostatni etap nieznacznie zmodyfikowano.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Małżonkowie kładli się do łóżka i ewentualnie – dawali sobie jeden skromny pocałunek. W żadnym razie nie oczekiwano natomiast, że będą robić pod pierzyną cokolwiek więcej.

Te pokładziny miały charakter czysto symboliczny. Dopiero gdy dziewczyna osiągnie 12. rok życia, a chłopak 14., mieli oni odbyć ze sobą pierwszy stosunek seksualny.

Ta właściwa już noc poślubna była jedynym aktem potrzebnym, by zalegalizować i utrwalić małżeństwo. Wraz z defloracją, jak podkreślali znawcy prawa kanonicznego, związek "na przyszłość" stawał się związkiem na teraz i po grobową deskę. Nie trzeba było już żadnych kolejnych uroczystości, wesela czy deklaracji. Tylko i wyłącznie stosunek płciowy.

Takich sponsaliów było całe zatrzęsienie. W aktach francuskich sądów kościelnych tej epoki nawet połowa spraw małżeńskich dotyczy właśnie związków zawieranych między dziećmi. Niepełnoletnie stadła szczególnie upodobali sobie jednak dynaści. I to oni, królowie, książęta czy baronowie, stopniowo rozmontowywali wszelkie prawne zastrzeżenia.

W teorii ślub, nawet dziecięcy, wymagał choćby elementarnego zrozumienia sakramentu przez zainteresowanych. Dlatego sponsalia miały być zawierane między dziewczynkami i chłopcami mającymi co najmniej siedem lat. I na to ograniczenie znalazł się jednak sposób.

Zaczęto akceptować, że dziecko może stanąć na ślubnym kobiercu wcześniej, o ile tylko odznacza się ponadprzeciętną inteligencją i zrozumieniem kościelnych obrzędów.

Wyjątek, jak łatwo zgadnąć, szybko stał się regułą. I szybko wyszło na jaw, że to w rodzinach panujących znaleźć można całe tłumy przedwcześnie dojrzałych pociech. Żeniono chłopców ledwie wyrosłych z kołyski, a za mąż wydawano dziewczynki, który dopiero uczyły się chodzić.

Tak też było w przypadku czteroletniej węgierskiej królewny Jadwigi Andegaweńskiej, którą latem 1378 roku postanowiono wydać za ośmiolatka – Wilhelma Habsburga.

Trudno poważnie traktować twierdzenia, że Andegawenka w tak młodym wieku okazywała wyjątkową inteligencję. Tak samo nie ma co silić się na opinie, że dziewczynka wiedziała, czego naprawdę żąda od niej rodzina. Ojciec kazał, więc została żoną Wilhelma.

O ceremonii jej zaślubin niewiele więcej można powiedzieć. Wiadomo, że była to huczna uroczystość; że Hainburg na granicy austriacko-węgierskiej pękał przy tej okazji w szwach, a najważniejsi dostojnicy z obydwu państw odprowadzili parę młodą prosto do małżeńskiej łożnicy.

Symboliczna noc poślubna odbyła się rzecz jasna przy świadkach. Oczekiwano, że atmosfera będzie podniosła, a panna młoda i kawaler, zgodnie z oczekiwaniami, wskoczą pod pierzynę i w sposób skromny, ale czytelny pokażą zebranym, że są mężem i żoną. Przynajmniej jedno z nich nie zdołało jednak stanąć na wysokości zadania.

Tak zwane Dopełnienie szamotulskie, a więc bardzo plotkarska kronika spisana na początku XV wieku przez anonimowego kanonika z Trzemeszna, podaje: Stratum Hedwigis turpiter concacavit. A więc: książę Wilhelm z rodu Habsburgów, zapewne nie panując nad nerwami i swoim zwieraczem, "w odrażający sposób pościel Jadwigi kałem zapaskudził".

Sytuacja musiała być niezręczna dla zebranych, a dla księcia, nie tak przecież małego, by robić kupę w pieluchy, wprost kompromitująca. Nie rzutowała jednak w żaden sposób na ważność rytuału.

Dokumenty potwierdzają, że ślub uważano za zawarty. I w 1378 roku wydawało się, że nic nie stanie na przeszkodzie związkowi Andegawenki i Habsburga.