Polacy na samym końcu w Europie. "Nie mogliśmy uwierzyć"

Międzynarodowe Badanie Umiejętności Dorosłych PIAAC 2023 ujawniło, że prawie 40 proc. dorosłych Polaków to "funkcjonalni analfabeci". Nie potrafią zrozumieć tego, co czytają, ani rozwiązać nawet prostego zadania z liczbami. Z danych wynika, że prawie połowa Polaków (48 proc.) ma trudności z rozwiązywaniem problemów.

Więcej niż co trzeci Polak może mieć problemy z tak prostymi rzeczami, jak poprawne odczytanie ulotki leku czy obliczenie, ile potrzeba tapety do sypialni. Co gorsza, połowa społeczeństwa może mieć trudności z odnalezieniem wskazanego adresu – wynika z badań.

Chociaż wyniki zostały ogłoszone 10 grudnia, nie pojawiły się w mediach. Ministerstwo Edukacji Narodowej, które wydało na nie aż 6 mln złotych, nie jest szczególnie dumne z rezultatów – zanotowaliśmy bowiem spadek umiejętności w porównaniu z latami ubiegłymi.

Podczas badań PIAAC (Programme for International Assessment of Adult Competencies) sprawdzane są umiejętności czytania, analizy matematycznej oraz elastyczność w rozwiązywaniu problemów u dorosłych w wieku od 16 do 65 lat. Jest to jedno z najważniejszych i najbardziej prestiżowych badań społecznych na świecie, będące jednocześnie jedynym porównaniem umiejętności dorosłych w różnych krajach. W edycji badania przeprowadzonej w latach 2022–2023 wzięło udział 31 państw, w Polsce ankieterzy dotarli do prawie 10 tysięcy osób o zróżnicowanym wykształceniu.

Sprawę niechlubnych wyników Polaków komentuje dla "Newsweeka" dr Michał Sitek,  kierownik Zespołu Badań Umiejętności w warszawskim Instytucie Badań Edukacyjnych, który jest jednocześnie kierownikiem polskiej edycji PIAAC. Podkreśla, że zadania nie są szczególnie wymagające i nie powinny sprawiać trudności.

– To nie są testy zaawansowanej wiedzy szkolnej, tylko z życia wzięte zadania. Dorośli, nawet słabo wykształceni, powinni sobie z nimi swobodnie poradzić – tłumaczy.

Zobacz też: Jak często powinniśmy się wypróżniać? Naukowcy mówią jasno

Podczas badań w PIAAC ankieterzy odwiedzają badanych w ich własnych domach. Cały proces trwa około dwóch godzin i składa się z dwóch części: najpierw ankieter wypełnia kwestionariusz dotyczący respondenta, a następnie przekazuje mu tablet do samodzielnego rozwiązania testu.

W przypadku niektórych ankiet PIAAC kontrolerzy wykryli próby oszustwa, w których przeprowadzający badanie wypełniali testy samodzielnie i fałszowali wyniki. Podobnych przypadków były setki, a odkryte zostały w sześciu krajach. Najwięcej incydentów miało miejsce w Polsce, gdzie kilkunastu ankieterów musiało zostać wyłączonych z badania.

Raport międzynarodowy zawiera ostrzeżenie: "Chociaż podobne przypadki występują we wszystkich krajach, liczba takich incydentów w Polsce może mieć istotny wpływ na rzetelność szacowania całej populacji. Należy to brać pod uwagę przy interpretacji wyników dla Polski". W związku z tym wyniki dla naszego kraju zostały oznaczone gwiazdką ostrzegawczą w raporcie OECD (2024). Naukowcy dyskutowali nawet nad możliwością całkowitego wycofania polskiego raportu i wyników badań.

– Spadek w takiej skali wydaje się mało wiarygodny. Skąd nagle dwukrotny wzrost osób z najniższymi wynikami? Nie mogliśmy w to uwierzyć. (...) Ludzie masowo kupują bilety na pociąg w internecie, czytają rozkłady jazdy, korzystają z GPS, odnajdują się w zawiłościach NFZ i wykupują cyfrowe recepty. Gdzie ci analfabeci? – zastanawia się dr Sitek w rozmowie z "Newsweekiem".

Czytaj także: Tego najbardziej wstydzą się Polacy. Większość wskazała jedną odpowiedź

Zapraszamy na grupę FB - #Samodbałość. To tu będziemy informować na bieżąco o wywiadach, nowych historiach. Dołączcie do nas i zaproście wszystkie znajome. Czekamy na was!

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl.