Wywiad z Magdaleną Witkiewicz

Od dawna chciałam napisać powieść, której akcja toczyłaby się w moim mieście przed wojną. Jestem gdańszczanką, kocham to miasto i wiem, że jego historia była bardzo skomplikowana. Długo bałam się za to zabrać, sądząc, że nie poradzę sobie z całą warstwą historyczną, ale w końcu uznałam, że trzeba podjąć tę rękawicę. Wielokrotnie chodziłam na spacery ścieżkami moich bohaterów i zastanawiałam się, jakie tajemnice skrywają stare domy, mury czy nawet kostka brukowa.

Rozważałam, jaka historia mogłaby się tutaj wydarzyć. Co byłoby na tyle interesujące, by mogło stać się ciekawą opowieścią. W moich książkach często piszę o miłości. O dobrych ludziach. O ludziach, którzy nagle zostali postawieni przed trudnym wyborem, a nawet o tym, że ktoś tego wyboru dokonał za nich i oni musieli w tym wszystkim funkcjonować. I właśnie miłość w tych trudnych czasach powinna uskrzydlać. Powinna dodawać nam otuchy i wiary w to, że kiedyś będzie pięknie.

Nasze czasy również pokazują, że wskutek decyzji jednego człowieka może nastąpić ogromny podział społeczeństwa. Zupełnie nikomu niepotrzebny.

Kupiłam chyba wszystkie książki na temat Wolnego Miasta Gdańska, które były dostępne na rynku. Te niedostępne wypożyczałam z biblioteki. Rozmawiałam z osobami, które wiedzą dużo więcej ode mnie. Naprawdę otaczają mnie pasjonaci historii! Ciekawa anegdota dotyczy czapki na okładce mojej powieści. Dowiedziałam się, że to czapka oficera lotnictwa. Bardziej pasowałby mi generał, ale cóż… oficer lotnictwa znalazł się w książce. I zostawił swoją czapkę na stole. Jak na okładce.

Na początku poszłam na spacer po Wrzeszczu. Chciałam, by moi bohaterowie zamieszkali w konkretnym miejscu. Żebym potem mogła pomyśleć, wyobrazić sobie, że tam wydarzyła się właśnie moja historia.

Jestem ogromnie sentymentalna, wierzę w energię. Kupiłam na aukcjach internetowych kilka starych przedmiotów – monety z dwudziestolecia międzywojennego, banknoty, stary paszport pewnej gdańszczanki i kilka przedwojennych zdjęć mieszkańców Gdańska. To fascynujące zastanawiać się, kim byli i co robili. Co robią teraz ich potomkowie? Jak się potoczyły ich losy? To wszystko mogłam sobie wyobrazić.

Tego nie wiem. Być może. Być może nie nazywają się Andrzej i Elise, być może ich historia potoczyła się inaczej...

Jeżeli chodzi o Gdańsk, nie było żadnych fikcyjnych miejsc. Wszystko zgodnie z planem miasta z lat dwudziestych i trzydziestych. Restaurację Perła Bałtyku kocham osobiście ogromnie i cieszę się, że moi bohaterowie mieli okazję tam się stołować przed wojną. (śmiech) Zawsze dokładnie sprawdzam to, o czym piszę. Tu pomogła też bardzo książka pod redakcją Brunona Zwarry "Gdańsk 1939", w której mogłam przeczytać wspomnienia gdańszczan w przededniu wojny. Gdzie mieszkali, gdzie pracowali, dokąd chadzali. Dlatego moja książka odzwierciedla przedwojenną gdańską rzeczywistość. Miejscowość Bukowa Góra na Kaszubach też istnieje. Ale dom, w którym zakwaterowałam mieszkańców, został przeze mnie wymyślony. Chociaż jestem pewna, że był niejeden taki...

Chyba nie. Jest tyle smutnych rzeczy na świecie, że ktoś musi dawać nadzieję. I ja zawsze staram się dawać nadzieję w swoich powieściach. Pokazywać, że po nocy przychodzi spokój. W powieści "Córka generała" jest pewien obraz, który jest symbolem przesłania, które chcę, by ta powieść niosła. Przytoczę cytat: "Ta historia jest o życiowych nawałnicach i o tym, że zawsze po burzy przychodzi spokój. Dokładnie jak na starym obrazie, który dostałam od babci Halinki, gdy w moim życiu szalała burza. [...] Babcia powiedziała, że to jeden z najcenniejszych prezentów, jakie może mi dać. Obraz przedstawiał wzburzone morze, nad którym kłębią się ciemne chmury, ale gdzieś na horyzoncie lekko przebija słońce. Doskonale oddawał dewizę życiową mojej babci. Powtarzała, że nawet po najgorszej burzy przychodzi spokój, po najgorszej nawałnicy wychodzi słońce."

Oczywiście. Moje książki nigdy nie są typowymi romansami. Zawsze jest coś jeszcze. W "Córce generała" jest wiele zagadek, zwrotów akcji i mój ukochany, aczkolwiek przewrotny happy end.

Emocje są najważniejsze. Ze względu na obecne wydarzenia tkwią one we mnie jeszcze do tej pory. Nie spodziewałam się, że nastaną czasy, których tak bardzo nie będę rozumieć. Jest mi ciężko na sercu, gdy oglądam wiadomości. Płaczę. A siedzę w ciepłym domu, mam tak naprawdę wszystko. Ponownie jak przy pisaniu książki, tak teraz nie rozumiem decyzji jednego człowieka, tak bardzo pazernego na władzę i bogactwo, by mordować. By posyłać swój naród na śmierć.

Nie wiem, co czują też rosyjscy żołnierze. Latają samolotami i decydują, że właśnie w tym momencie spadnie bomba. Bomba, która niszczy, zabija. Co musi skłonić człowieka, by to robił? Bo naprawdę nie wierzę, że oni z pełnym przekonaniem idą na tę wojnę. Po prostu w to nie wierzę!

W "Córce generała" napisałam: "Bohaterem nie jest ten, kto sięga po broń, lecz ten, kto nie używając broni, potrafi rozwiązać konflikt lub skutecznie powstrzymać innych, by po tę broń nie sięgnęli."

Jak najbardziej. Wiem również, że łatwiej nam jest tworzyć związek, gdy jesteśmy podobnie wychowywani, w podobnych wartościach. Jednak miłość nie wybiera i naprawdę chciałabym dożyć tych czasów, gdy ludzie będą mogli kochać innych ludzi bez względu na pochodzenie czy płeć!

Nie rozgraniczam tego. Piszę zwykle to, co mi w duszy gra. Po trudnej wojennej historii dla zdrowia psychicznego trzeba napisać lżejszą książkę. Potem znowu można sięgnąć po coś poważniejszego. Gdy piszę dla dzieci albo komedie, sama się doskonale bawię, a gdy smutne – wzruszam się. Ważne, by pisać to, co dyktuje serce J. Nic na siłę!

Teraz zabieram się za powieść dla dzieci. Będzie to kolejna część "Bandy z Burej". Już dawno myślałam, by do klasy dzieci z Bandy sprowadzić dziewczynkę z Ukrainy. By pokazać, jakie trudności może mieć z aklimatyzacją w nowym miejscu, gdzie wszystko jest inne. Język, litery