Zagadka zwana endometriozą
Kobiety chorują na nią coraz częściej, a lekarze nie znają jej przyczyn.
Na endometriozę choruje około 7–10 procent kobiet, najczęściej młodych, między 25. a 30. rokiem życia. Jest ona także główną przyczyną niepłodności. Lekarze nie znają przyczyny endometriozy. Wiadomo jednak, że obecnie rozpoznaje się znacznie więcej przypadków tej choroby niż jeszcze kilkanaście lat temu. *
*Marta z Radomia: _„Mam 25 lat. Ginekolog stwierdził u mnie początki endometriozy i zalecił mi jak najszybsze zajście w ciążę. Chciałabym mieć dziecko, ale dopiero za parę lat. Czy powinnam myśleć o tym już teraz?". _**Lepiej nie czekać z taką decyzją,**bo endometrioza to jedna z głównych przyczyn niepłodności. A im bardziej jest zaawansowana, tym szanse na urodzenie dziecka są mniejsze. Poza tym zdarza się, że zajście w ciążę w początkowym stadium tej choroby zatrzymuje jej rozwój na wiele lat lub nawet na zawsze.
Wędrująca śluzówka *Endometrioza jest ściśle związana ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie podczas cyklu miesiączkowego. U zdrowej kobiety wyścielająca wnętrze macicy błona śluzowa (czyli endometrium) złuszcza się w ostatniej fazie cyklu miesiączkowego i jest wydalana na zewnątrz wraz z krwią menstruacyjną. *W przypadku endometriozy fragmenty złuszczonej śluzówki z niewiadomej przyczyny przedostają się do krwiobiegu, przemieszczają do różnych organów i tam osiedlają. Takie wszczepione fragmenty zachowują się niczym „miniaturowe macice”. Reagują na zmiany hormonalne związane z cyklem menstruacyjnym: złuszczają się oraz krwawią. Krew nie ma jednak możliwości odpływu, gromadzi się więc, tworząc skrzepy, guzki i torbiele, które z każdym miesiącem rosną i sprawiają coraz większy ból. Najczęściej ogniska choroby umiejscowione są w jajnikach oraz jajowodach i, niestety, bywają przyczyną ich niszczenia.Jednak mogą znajdować się także poza narządem rodnym: w jelitach, pęcherzu, moczowodach, a
nawet w płucach czy sercu.
Rozpoznaj w porę *Pierwsze objawy tej choroby to na ogół bóle i uczucie rozpierania w podbrzuszu, które zaczynają się na kilka dni przed miesiączką, oraz ból w czasie współżycia. *Cykl miesiączkowy wydłuża się do 40–50 dni. Podczas badania USG najczęściej widoczne są torbiele w jajnikach lub guzki w innych miejscach.Pełne potwierdzenie diagnozy daje jednak tylko wykonanie laparoskopii (niewielkie nacięcie skóry i wprowadzenie do wnętrza jamy brzusznej instrumentów chirurgicznych) oraz pobranie wycinka do badań mikroskopowych.
Ciąża na receptę *Sposób leczenia endometriozy zależy od jej zaawansowania i wieku kobiety. *W początkowym etapie choroby najlepsze efekty daje zablokowanie na jakiś czas funkcji jajników i zatrzymanie miesiączki. Wtedy komórki endometrium obumierają, a torbiele i guzki mogą się zmniejszyć lub nawet całkowicie zaniknąć. Lekarze często zalecają najbardziej naturalny sposób na przerwę w miesiączkowaniu, czyli zajście w ciążę. Jeśli to niemożliwe, wywołuje się tzw. sztuczną menopauzę za pomocą leków hormonalnych.
W przypadku rozległych zmian stosuje się zabieg chirurgiczny (zazwyczaj laparoskopowy), podczas którego wycinane są ogniska endometriozy. Operacja bywa konieczna także wtedy, gdy powstały zrosty w jajnikach i jajowodach. To one są najczęstszą przyczyną niepłodności, trzeba je usunąć, jeśli kobieta chce mieć jeszcze dzieci. Niestety, potem i tak w ciążę zachodzi tylko 30 proc. kobiet. Na świecie stosuje się już laseroterapię, która daje znacznie lepsze rezultaty – nawet 80 proc. pań może po niej zostać matkami.
Czujność obowiązkowa Endometrioza po kilku latach często wraca. Dlatego trzeba pozostawać pod stałą opieką ginekologa i co pół roku robić dopochwowe USG – najlepiej w drugiej fazie cyklu miesiączkowego. Niebezpieczeństwo nawrotów mija właściwie dopiero po menopauzie. Jednak także wtedy należy regularnie poddawać się badaniom kontrolnym, ponieważ endometrioza zwiększa ryzyko zachorowania na raka jajnika. Uwaga! Lekarze odradzają stosowanie hormonalnej terapii zastępczej kobietom, które cierpiały na endometriozę.
*Zgłoś się do lekarza, jeśli: *1. Bardzo boli Cię brzuch kilka dni przed miesiączką i w jej trakcie.
- Intensywne krwawienia trwają powyżej siedmiu dni.
- Pojawiają się plamienia między miesiączkami.
- Twój cykl wydłużył się do 40—50 dni.
- Podczas współżycia oraz badania ginekologicznego odczuwasz ból.
- Masz problemy z zajściem w ciążę.
- W Twoim moczu lub kale znajduje się krew.
Produkty, które zmniejszają ryzyko *Jedząc warzywa i owoce zamiast mięsa, możesz zredukować prawdopodobieństwo zachorowania na endometriozę. Włoscy naukowcy dokładnie przeanalizowali dietę 1000 kobiet. Połowa z nich była zdrowa, pozostałe chorowały na endometriozę. Okazało się, że *panie, które spożywały dziennie dwie porcje owoców oraz dwie warzyw (zwłaszcza zielonych), chorowały o 55 procent rzadziej w porównaniu z kobietami jedzącymi średnio mniej niż jedną porcję tych produktów. Te same badania pokazują również, że jedzenie codziennie czerwonego mięsa zwiększa ryzyko zachorowania prawie dwukrotnie.
(MB)
Konsultacja: prof. dr n. med. Ewa Dmoch-Gajzlerska specjalista ginekolog-położnik z Akademii Medycznej w Warszawie
