Zdrowie intymne - jak o nie dbać na każdym etapie życia kobiety?

Pielęgnacja okolic intymnych małych dziewczynek jest stosunkowo prosta. Ogranicza się do delikatnego mycia narządów płciowych czystą wodą. Nie należy używać do tego celu gąbek lub myjek, bo są siedliskiem bakterii i grzybów. W tym okresie musimy zwrócić uwagę na edukację: trzeba pamiętać o tym, że narządy intymne myjemy zawsze w kierunku od spojenia łonowego do odbytu, aby zapobiec przenoszeniu się bakterii jelitowych w okolice pochwy i cewki moczowej, po myciu dokładnie się wycieramy czystym ręcznikiem, bieliznę należy zmieniać codziennie, a po skorzystaniu z toalety zawsze używać papieru toaletowego. Takie zdrowe nawyki możemy kształtować już u kilkuletnich dziewczynek, a ich stosowanie stanie się dla nich czymś naturalnym.

Dojrzewanie płciowe zaczyna się u dziewczynek w wieku około 10-11 lat. Warto porozmawiać z nimi wcześniej na ten temat i przygotować na zmiany, które będą zachodzić w ich ciele. W wieku 11-12 lat zazwyczaj pojawia się pierwsza miesiączka. W czasie menstruacji dziewczęta powinny regularnie zmieniać podpaski i podmywać się częściej niż zwykle. Warto zacząć używać specjalnego preparatu do higieny intymnej, który dokładnie, ale delikatnie oczyści okolice narządów płciowych oraz będzie działał ochronnie dzięki zawartym w nim pałeczkom kwasu mlekowego. Jeśli pierwsza miesiączka wystąpiła przed 8 rokiem życia lub nie wystąpiła pomimo ukończenia 16 lat należy udać się do ginekologa. Dziewczętom do 16 roku życia w takiej wizycie powinna towarzyszyć mama. Ważną rolą matek jest również dawać swoim córkom dobry przykład i samej regularnie odbywać profilaktyczne wizyty ginekologiczne oraz otwarcie rozmawiać o problemach intymnych.

Na pierwszą wizytę ginekologa należy udać się koniecznie przed rozpoczęciem współżycia i wtedy gdy zauważymy jakiekolwiek niepokojące objawy np. świąd i pieczenie okolic intymnych, zwiększone upławy o zmienionym kolorze lub przykrym zapachu ( przezroczysta lub kremowa wydzielina z pochwy jest czymś prawidłowym i nie należy się niepokoić).

W momencie rozpoczęcia aktywności seksualnej warto zacząć stosować doustne probiotyki ginekologiczne, które zawierają pałeczki kwasu mlekowego i dbają o zachowanie prawidłowej mikroflory pochwy. Po probiotyki powinny również sięgnąć dziewczęta, które przeszły infekcje intymną lub antybiotykoterapię.

Za okres prokreacyjny kobiet zwykle przyjmuje się wiek od 15 do 49 lat. W tym czasie organizm kobiety jest biologicznie zdolny do urodzenia dziecka, dbałość o swoje zdrowie intymne jest więc szczególnie ważna. Każda dojrzała kobieta w swojej codziennej pielęgnacji powinna używać specjalistycznych płynów i żeli do higieny intymnej. Mydła i żele pod prysznic to zbyt silne detergenty, które niszczą naturalną mikroflorę pochwy. Płyny do higieny intymnej poza dobroczynnymi pałeczkami kwasu mlekowego zawierają naturalne wyciągi z ziół (np. tymianku, nagietka, błękitnej stokrotki), które działają łagodząco i antyseptycznie.

Kobiety, które są alergiczkami i mają skłonność do podrażnień powinny szukać ultradelikatnych płynów pozbawionych substancji zapachowych. Warto też wdrożyć suplementacje kwasu mlekowego poprzez zażywanie doustnych probiotyków ginekologicznych. Szczególnie zaleca się ich przyjmowanie kobietom stosującym antykoncepcje hormonalną, często podróżującym, uprawiającym sport, korzystającym z basenu i sauny. W aptekach dostępne są również probiotyki do stosowania dopochwowego. Warto mieć je zawsze przy sobie i stosować, gdy tylko poczujemy pierwsze objawy infekcji takie jak upławy czy świąd, aby zahamować jej rozwój.

Nowoczesne probiotyki nie wymagają trzymania ich w lodówce, jest to bardzo wygodne rozwiązanie, pozwala zabrać je ze sobą nawet w daleką podróż i kontynuować systematyczną suplementację. Kobiety starające się o dziecko powinny również pamiętać o zażywaniu kwasu foliowego, który jest ważnym czynnikiem w kształtowaniu się układu nerwowego płodu.

Każda regularnie miesiączkująca kobieta powinna zapisywać daty rozpoczęcia i zakończenia menstruacji, aby lepiej poznać swój organizm i szybko wychwycić ewentualne zaburzenia i nieprawidłowości. Również regularne wizyty u ginekologa i wykonywanie badań profilaktycznych to coś o czym nie można zapomnieć chcąc cieszyć się dobrym zdrowiem.

Każda kobieta po 25 roku życia raz na 3 lata powinna wykonać cytologię, która wykrywa stany przedrakowe i może zapobiec rozwojowi raka szyjki macicy. Cytologia jest badaniem bezbolesnym, trwa chwilę, a może uratować życie! Niemniej ważna jest regularna kontrola piersi w kierunku wykrycia w nich zmian, zgrubień i guzków. Samobadanie piersi powinna wykonywać każda kobieta raz w miesiącu, najlepiej pomiędzy szóstym a dziewiątym dniem cyklu. Jeśli wyczujemy jakiekolwiek niepokojące zmiany udajmy się do lekarza. W ramach profilaktyki raka piersi zaleca się również regularne badanie usg piersi od skończenia 20 roku życia co dwa lata. Po skończeniu 35-40 roku życia badanie usg zastępuje mammografia, którą także należy powtarzać co 2 lata.

Okres menopauzy to czas kiedy organizm kobiety przestaje być zdolny do zapłodnienia poprzez zatrzymanie cyklu miesiączkowego. Następuje to zazwyczaj 45-55 rokiem życia i wiąże się z wieloma zmianami hormonalnymi dającymi objawy takie jak: ciągłe uczucie zmęczenia, melancholia, drażliwość, wybuchy gorąca, bóle stawów, suchość pochwy, nietrzymanie moczu czy zakażenia dróg moczowo-płciowych. Aby złagodzić uciążliwe dolegliwości należy stosować odpowiednią pielęgnację. W zachowaniu codziennej higieny pomocne mogą być nawilżające płyny do higieny intymnej, nie należy również rezygnować z regularnego stosowania probiotyków zapobiegających infekcjom. Warto dbać o codzienną aktywność uprawiając sport i wykonując ćwiczenia Kegla, które zapobiegają nietrzymaniu moczu. Dieta kobiety w okresie menopauzy powinna być bogata w witaminę D i wapń zapobiegające osteoporozie.

Kobiety, które przeszły menopauzę nadal powinny regularnie wykonywać cytologię i mammografię jako element profilaktyki nowotworowej.
Jeśli objawy menopauzy są szczególnie uciążliwe warto zwrócić się do lekarza, który może zalecić wdrożenie hormonalnej terapii zastępczej. Poza złagodzeniem objawów klimakteryjnych, hormonalna terapia zastępcza zmniejsza ryzyko wystąpienia osteoporozy, raka jelita grubego czy choroby Alzheimera.

Patrycja Oczkowska, położna Omega Pharma. Rada ekspertów Kampanii Piękna bo Zdrowa