To jedno z najbardziej popularnych warzyw na świecie. Zawiera beta-karoten i zawsze ma pomarańczowy kolor... Czy jednak aby na pewno? Oto 10 interesujących faktów o marchewce, z których niewiele osób zdaje sobie sprawę.
To jedno z najbardziej popularnych warzyw na świecie. Pochodzi z Afganistanu. Tamtejsi rolnicy po raz pierwszy wyhodowali je ok. tysiąca lat temu.
Co ciekawe, ówczesna marchewka wcale nie była koloru pomarańczowego, ale... białego. Przez setki kolejnych lat marchew (w kolorze białym, żółtym, fioletowym, tęczowym) zdobywała popularność m.in. na Bliskim Wschodzie i w Północnej Afryce. Stamtąd trafiła do Hiszpanii, a następnie, w XIV wieku, do krajów Europy Północnej.
Dzisiejszy, pomarańczowy kolor marchewki, zawdzięczamy Holendrom, którzy wyhodowali warzywo o barwie ich narodowej flagi na cześć księcia Wilhelm I Orańskiego, jako wyraz poparcia dla jego walk o niepodległość kraju.
Na podst. foodrepublic.com/Agnieszka Majewska/(gabi), kobieta.wp.pl
"Baby carrots" nie jest jedną z odmian marchwi
Miniaturowe marchewki powstają na skutek wycięcia ich z dużych, "normalnych" warzyw. Na pomysł stworzenia "baby carrots" wpadł amerykański farmer z Kalifornii, Mike Yurosek. Zauważył on, że sprzedają się tylko marchewki o ładnych, regularnych kształtach, najlepiej jeśli są duże. Te, które odbiegały od tego wzoru, trzeba było przeznaczać na paszę dla zwierząt. Wpadł więc na pomysł, że skoro rynek chce idealnie równych marchwi, dostarczy im je wycięte z większych egzemplarzy.
Obecnie "baby carrots" promowane są jako zdrowa przekąska, alternatywa dla chipsów i innych niezdrowych produktów. Warto wiedzieć, że odmiana marchwi o nazwie "Baby" istnieje, tyle że jej korzenie są nieco większe od tych sprzedawanych w woreczkach i nie tak równe.
Może zimować w glebie
Wiele warzyw na czas zimy powinno być koniecznie wykopanych z ziemi. W naszych warunkach klimatycznych najczęściej robi się tak również z marchwią, choć jak przekonują hodowcy i sadownicy, nie zawsze jest to konieczne.
Marchew można zostawiać w ziemi na całą zimę pamiętając jednak, żeby wybrać do tego odmianę późnojesienną. Ponad glebę nie może wystawać nawet kawałek jej korzenia, a najlepiej jeszcze dodatkowo obsypać ją ziemią lub okryć gałęziami, np. świerka. Nać powinna być ścięta.
Marchew w 88 procentach składa się z wody
To między innymi dlatego z marchewki tak dobrze wyciska się sok. Z tego samego powodu to pomarańczowe warzywo dobrze gasi pragnienie. Warto o tym pamiętać, np. latem. Jeśli nie mamy pod ręką wody, a chce nam się pić, możemy schrupać marchewkę.
Gotowana marchew jest zdrowsza
Beta-katoren to prowitamina, którą organizm zamienia na witaminę A. Okazuje się, że jeśli chcemy, aby nasz organizm przyswoił go więcej, marchew warto ugotować. Ma ona wtedy nie tylko więcej beta-karotenu, ale także o ok. 35 proc. więcej przeciwutleniaczy, które walcząc z wolnymi rodnikami wykazują właściwości antynowotworowe.
Jednak na gotowaną marchew uważać powinny osoby dbające o figurę. Indeks glikemiczny (IG) gotowanej marchwi wynosi 80, podczas gdy surowej 30. Oznacza to, że po spożyciu marchwi ugotowanej szybko wzrasta nam poziom cukru we krwi, co powoduje, że szybciej stajemy się głodni.
Jest najlepszym źródłem beta-karotenu
Beta-karoten jest barwnikiem należącym do grupy karotenoidów, który znajdziemy m.in. w żółtych, pomarańczowych i czerwonych warzywach i owocach. Najwięcej zawiera go właśnie marchew. Aż 9938 mg na 100 gram, podczas gdy w tej samej porcji dyni beta-karotenu jest 2974 mg, a w morelach 1523 mg.
Witamina A, która w naszym organizmie powstaje z beta-karotenu, ma niezwykle korzystny wpływ na wzrok (jej brak powoduje tzw. kurzą ślepotę, czyli problemy z widzeniem po zmroku), bierze także udział w tworzeniu nowych tkanek i komórek, dba o wygląd skóry, włosów i paznokci.
Marchew zawiera cukier
No cóż, słodki smak tego warzywa nie jest przypadkiem. Marchew zawiera aż cztery rodzaje naturalnego cukru (stanowi on 7-10 proc. jej składu): sacharozę, glukozę, ksylozę i fruktozę. Nie zmienia to jednak faktu, że marchew jest warzywem niskokalorycznym. W 100 gramach zawiera tylko 27 kcal. Natomiast IG tego warzywa (w wersji surowej) wynosi 30, co znaczy, że pomimo słodkiego smaku nie powoduje gwałtownego skoku cukru we krwi.
Marchew zawiera także sporo cennych składników odżywczych. Oprócz wspominanego już beta-karotenu także witaminy B1, B2, B6, C, E, H, K, PP oraz wapń, żelazo, miedź i fosfor. Jest także niezłym źródłem błonnika.
Nasiona marchwi także są jadalne
Mało kto wie, że marchew wytwarza nasiona. Dzieje się to w drugim roku wegetacji, kiedy z korzenia wyrasta łodyga z kwiatem, z którego po przekwitnięciu można zebrać nasionka. Okazuje się, że są one źródłem wielu cennych składników, wykorzystywanych zarówno do pielęgnacji urody (np. podczas kąpieli lub peelingów), zdrowia (bardzo dobrze działają na układ nerwowy przynosząc spokój i ukojenie) i w kuchni (jako dodatek do zup, dań mięsnych i sałatek).
Uwaga jednak, absolutnie nie należy spożywać nasion marchwi przeznaczonych do siewu! Tych do jedzenia należy poszukać w sklepach ze zdrową żywnością.
Ma mnóstwo odmian
Niewiele osób kupując marchew zastanawia się nad jej odmianą. Tymczasem okazuje się, że są ich dziesiątki, zarówno tych dzikich, jak i uprawnych. Czym się różnią? Kształtem i kolorem korzenia, smakiem oraz czasem dojrzewania.
Na przykład odmiana o nazwie Amsterdamska ma walcowate korzenie i pomarańczowoczerwony kolor, Askona ma korzenie dłuższe, nawet 20-centymetrowe i tępo zakończone, korzenie odmiany Deep Purple są stożkowe, a ich kolor jest ciemno purpurowy. Z kolei Dolanka ma korzenie bardzo długie i delikatnie stożkowane, a typ Baby o niewielkich korzeniach nadaje się do jedzenia w całości.
Ma różne kolory
Każde dziecko wie, że marchewka ma kolor pomarańczowy. Czy jednak na pewno? Faktem jest, że większość dzisiejszych odmian rzeczywiście ma taką barwę, ale hodowane są także inne: białe, żółte, a nawet fioletowe. Gdyby ułożyć obok siebie marchewki we wszystkich znanych odcieniach, powstałaby niemal tęcza.
Słodka biała marchew
Od kilku lat coraz większą popularność zdobywa marchew biała. Wyhodowano ją w Szkocji jako bardziej kruchą i słodszą odmianę tego warzywa. Jakiś czas temu próbowano spopularyzować marchew filetową, nie udało się to jednak m.in. ze względu na fakt, że podczas gotowania traciła ona kolor.
Na podst. foodrepublic.com/Agnieszka Majewska/(gabi), kobieta.wp.pl
Picie soku z marchwi wpływa na opaleniznę?
