Ciąża po pięćdziesiątce? Nadzieja dla kobiet po menopauzie
Konstantinos Sfakianoudis z greckiej kliniki leczenia niepłodności Genesis Athens ogłosił, że udało mu się „odmłodzić” jajniki kobiet po menopauzie, co pozwoliłoby na uzyskanie płodnych komórek jajowych i urodzenie dziecka. Jeśli opisywane wyniki się potwierdzą, można będzie zwiększyć zanikającą z wiekiem płodność, uzyskać ciążę w okresie wczesnej menopauzy oraz ograniczyć niekorzystne skutki zdrowotne menopauzy.
Jak jednak zwraca uwagę cytowany przez „New Scientist” Roger Sturmey z brytyjskiej Hull York Medical School, taka możliwość prowadziłby do problemów natury etycznej - jaka jest górna granica wieku, w którym można zostać matką? Wraz z wiekiem rośnie prawdopodobieństwo poważnych powikłań, takich jak cukrzyca ciążowa czy poronienie.
Inni specjaliści zwracają uwagę, że w leczeniu niepłodności często pojawiają się terapie o nieudowodnionej skuteczności, nie brak bowiem mocno zdeterminowanych osób, które gotowe są poświęcić dorobek całego życia dla uzyskania potomka.
Przyjmuje się, że kobieta przychodzi na świat z kompletem komórek jajowych – pomiędzy okresem pokwitania a menopauzą tylko ich ubywa. Najbardziej płodne są kobiety około 20. roku życia, do menopauzy dochodzi około 50. roku życia. Dopiero wtedy jajniki przestają uwalniać komórki jajowe, ale w praktyce większość kobiet przestaje być płodna już wcześniej, a owulacje stają się coraz rzadsze.
Często owulacja zanika przedwcześnie. Tymczasem wiek macierzyństwa stopniowo się podnosi - coraz więcej kobiet ma dzieci po czterdziestce (ich odsetek wzrósł czterokrotnie w porównaniu do lat 80. XX w.). W rezultacie wiele z nich ma problemy z zajściem w ciążę. Coraz częściej stosuje się zamrażanie komórek jajowych oraz zapłodnienie in vitro, jednak żadna z tych metod nie daje pewności urodzenia dziecka. U około 1 proc. kobiet do menopauzy dochodzi nawet przed 40. rokiem życia. Przyczyną bywają zarówno rozmaite choroby, jak i terapie onkologiczne.
Aby przywrócić płodność, Sfakianoudis i jego koledzy skorzystali z leczenia krwią, stosowanego dotychczas w celu przyspieszenia gojenia ran. Osocze bogatopłytkowe (PRP) uzyskuje się odwirowując próbkę własnej krwi pacjenta, aby wyizolować czynniki wzrostu – cząsteczki, które pobudzają wzrost tkanek i naczyń krwionośnych. PRP znajduje zastosowanie w leczeniu urazów mięśni i kości (przy czym jego skuteczność nie jest jasna), a także w zabiegach kosmetologicznych mających „odmłodzić" skórę.
Wydaje się, że PRP pobudza regenerację tkanek i na to właśnie liczyli greccy specjaliści wstrzykując go w jajniki. Wśród około 30 kobiet w wieku od 46 do 49 lat, u których udało się przywrócić cykl miesiączkowy, jest jedna, u której menstruacje ustały już pięć lat temu (w wieku 40 lat). Dzięki terapii udało się pobrać od niej już trzy komórki jajowe, a dwie z nich zapłodnić plemnikami męża. Teraz zamrożone embriony czekają na wszczepienie do macicy (do zabiegu potrzebne są przynajmniej trzy). Także w przypadku około 2/3 pozostałych kobiet udało się pozyskać komórki jajowe.
Twórcy metody nie są pewni, jak ona działa, nie prowadzili także badań na zwierzętach, a z opublikowaniem wyników czekają na zebranie większej liczby przypadków. Podejrzewają, że PRP pobudza aktywność komórek macierzystych. Niektórzy naukowcy uważają bowiem, że niewielka liczba komórek macierzystych wytwarza nowe komórki jajowe w ciągu całego życia kobiety.
Greckiemu zespołowi udało się także doprowadzić u trzech kobiet (z innej grupy) do zajścia w ciążę w przypadku niepłodności związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem macicy - wstrzykując w nią PRP.
Zobacz także: 47-latka nie wiedziała, że jest w ciąży