Dogadać się z dziećmi

Czasem musisz porozmawiać z dzieckiem na bolesny temat. Co zrobić, żeby nie poczuło się zranione, zdradzone czy odrzucone?

Rozmawiając z nim o poważnych sprawach, okazujesz, że jest dla ciebie ważne, liczysz się z jego potrzebami i traktujesz je jako pełnoprawnego członka rodziny. Jeżeli tylko wygłaszasz swoje sądy, nie licząc się z jego opinią i odczuciami, dziecko wyrasta na osobę o niskim poczuciu własnej wartości. Uważa, że skoro ty - najważniejsza dla niego osoba - nie zwracasz uwagi na jego zdanie, to widocznie jest niewiele warte. To jeden z powodów kompleksu niższości w dorosłym życiu.

Jak rozmawiać z maluchem Anna z Warszawy: Mąż przyznał się, że ma kogoś. Podjęliśmy decyzję o rozwodzie. Mamy dwójkę małych dzieci, które musimy o niej poinformować. Pewnie będą nieszczęśliwe i rozczarowane. Jak to zrobić, by nie sprawić im bólu? Boimy się tej rozmowy.
Co się dzieje? *Dzieci mogą siebie obarczyć winą za wasze rozstanie. Zareagują złością lub pozorną obojętnością.
*Wasz cel:
Uświadomić im, że to sytuacja niezależna od nich. Że nadal je kochacie.
*Rada: *1. Usiądźcie przy stole razem z mężem i dziećmi. Wspólnie powiedzcie im, że nie jest wam dobrze razem i dlatego chcecie się rozstać.

1. Nie płaczcie i nie krzyczcie. Dzieci poczują się bezpieczniej widząc, że kontrolujecie sytuację.
2. Spokojnie porozmawiajcie o zmianach, np. o przeprowadzce lub o tym, co się stanie ze wspólnymi rzeczami.
3. Zapewnijcie dzieci, że je kochacie, że nie są niczemu winne.
4. Odpowiadajcie szczerze na wszystkie pytania.

Z nastolatkiem Katarzyna z Poznania: Moja córka zmieniła się bardzo, od kiedy poszła do gimnazjum. Zaprzyjaźniła się z dziewczyną, która mocno się maluje, pali i przeklina. Boję się, że córka zacznie zachowywać się tak samo. Ostatnio przyłapałam ją, jak wyciągała ukradkiem pieniądze z mojej torby. Co robić?
Co się dzieje? *Córka za wszelką cenę chce pokazać, że ma swój gust i zdanie. To normalny etap rozwoju u nastolatków. Makijaż jest zewnętrzną oznaką dorosłości. Córka zachowuje się tak, jak wyobraża sobie zachowanie dorosłych. Niestety, palenie mogła także podpatrzyć u ciebie.
*Twój cel: Ustalcie, jakie zachowanie córki akceptujesz. Okaż jej zaufanie.
*Rada: *1. Dowiedz się, dlaczego koleżanka fascynuje córkę. Zwykle pada odpowiedź: "Bo ona jest niezależna i ma bogate wnętrze”. Wysłuchaj, na czym polega to bogactwo i... powiedz, co ty o nim myślisz, nie krytykując przy tym słów córki.

1. Spytaj, czy córka uważa, że traktujesz ją niepoważnie. Jeśli tak, ustalcie, co możesz zrobić, aby dziewczyna czuła się lepiej.
2. Traktuj koleżankę córki normalnie. Zaproś ją do domu. Przynajmniej ją poznasz, może nie jest taka zła.

*Nigdy przy okazji *Jeśli odpowiadasz na pytania dziecka wymijająco, przy okazji zmywając czy sprzątając - niechcący okazujesz mu lekceważenie i zniechęcasz do szczerości. Ryzykujesz, że coraz rzadziej będzie się do ciebie zwracało z problemami.

*Test: Jak odbiera Cię dziecko? Które z tych sytuacji zdarzają się najczęściej w twoim domu? Dziecko 4–8 lat *Córka i syn wciąż się kłócą. Syn wpada do pokoju, krzycząc: "ona mnie bije"!
*Co robisz? *a. Pytasz o przebieg kłótni – kto kogo prowokował - 10 pkt.
b. Mówisz – mam dość, marsz do pokoju! - 15 pkt.
c. Dajesz dzieciom czekoladę i włączasz tv. Chcesz mieć spokój - 5 pkt.

* Dziecko 8–13 lat *Syn wraca z podwórka razem z sąsiadką skarżącą się, że gnębił jej psa.
*Co robisz? *a. Mówisz, że cię zawiódł. Zmuszasz go do przeprosin - 15 pkt.
b. Słuchasz sąsiadki, ale nic nie robisz. Masz ważniejsze rzeczy na głowie - 5 pkt.
c. Pytasz syna, czy sąsiadka mówiła prawdę i dlaczego tak się zachował - 10 pkt.

* Dziecko 13 i więcej *Syn zbyt głośno słucha muzyki.
*Co robisz? *a. Chowasz radio, a dziecku mówisz, że oddałaś do naprawy - 5 pkt.
b. Robisz awanturę i każesz ściszyć radio - 15 pkt.
c. Zarządzasz godziny ciszy. Stanowczo określasz znośny poziom hałasu - 10 pkt.

Policz punkty 15–25 Obojętna
Nie interesujesz się dzieckiem i ono to czuje. Może sobie pozwolić na wiele, ale uważa, że go nie kochasz.
Rada: Czasem czegoś zabroń – poczuje, że się o nie martwisz.
26–35 Godna zaufania *Potrafisz rozmawiać z dzieckiem. Traktujesz je jak partnera, za co ono cię szanuje.
*Rada: Rób wszystko jak dotąd.
36–45 Groźna
Dziecko się ciebie boi. Problemy rozwiązujesz krzykiem. Uważasz, że nie powinno mieć nic do powiedzenia.
Rada: Wysłuchaj dziecka, spróbuj poznać jego opinię.

Agata Żbikowska
Konsultacja: Małgorzata Kleniewska, psycholog