Jaki jest pozytywny wpływ gier wideo na rozwój dzieci i młodzieży?

Gry wideo to obecnie jedna z najpopularniejszych form rozrywki dla ludzi w każdym wieku. Wśród młodych odsetek sięgających po nią osób jest bardzo duży, czego przykładem jest Polska. Z badania Game Story 2, które zostało przeprowadzone przez agencję badawczą IQS[1] wynika, że aż 87% polskich nastolatków w wieku 12-18 lat gra w gry komputerowe, mobilne lub konsolowe minimum raz w tygodniu. W grupie wiekowej 9-18 lat udział takich osób wynosi natomiast 91%. Różnorodność tytułów, w które gra młodzież jest bardzo duża. Według wspomnianego badania największą popularnością wśród dzieci i młodzieży w wieku 9-17 lat cieszą się kolejno Minecraft (32%), Roblox (20%), The Sims 4 (16%), Among Us (13%) oraz produkcje z serii GTA (13%). Jednak jak wpływają one na rozwój młodych graczy?

Jako że gry wideo są nieodłącznym elementem dzieciństwa oraz okresu dorastania wielu osób, wywierają one duży wpływ na ich rozwój. - Ostatnie lata badań nad wpływem gier na psychikę i funkcjonowanie społeczne wskazują, że gry dostosowane do wieku odbiorcy i użytkowane w odpowiednim zakresie czasowym przynoszą szereg pozytywnych efektów wpływających na rozwój i dobrostan psychiczny - mówi Mgr Zuzanna Hejduk-Mostowy, psycholog współpracująca z młodzieżą i rodzicami, specjalizująca się m.in. w psychologii sportu i esportu. - Należy mieć na względzie, że nie same gry, ale nieodpowiednia ich treść oraz brak regulacji i nadzoru zachowań, może mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie dziecka, tak jak przy każdym innym rodzaju rozrywki. Zbyt wczesne włączenie gier opartych na silnej rywalizacji, czy też nieodpowiednie do wieku treści mogą mieć negatywne skutki - dodaje. Warto jednak skupić się na pozytywnych stronach, bowiem tych zdecydowanie nie brakuje. Według badań naukowych ta forma rozrywki może mieć pozytywny wpływ na wiele aspektów rozwoju dzieci i młodzieży.

Młode osoby sięgają po gry komputerowe z różnych powodów. Według badań przeprowadzonych przez Cheryl K. Olson[2] dzieci decydują się na ten rodzaj aktywności nie tylko ze względu na fakt, że jest to dla nich ekscytująca zabawa oraz fajny sposób na pozbycie się nudy. Młodzi gracze doceniają również możliwość rywalizacji oraz wygrywania z innymi, nauki nowych rzeczy, rozładowania złości oraz nauczania innych jak grać. Ponadto dla części z nich to także sposób na to, by czuć się mniej samotnym i poznać nowych przyjaciół. Istotnym elementem tej formy rozrywki jest możliwość współpracy w ramach jednego zespołu oraz rywalizacji z innymi rówieśnikami. Dzięki temu czynność ta może pozytywnie wpływać na umiejętności społeczne młodej osoby. Według badań przytoczonych w przeglądzie opublikowanym przez Young and Well Cooperative Research Centre[3] młodzi gracze charakteryzują się wyższym poziomem rodzinnej bliskości, a także wykazują się większym przywiązaniem do szkoły niż ich rówieśnicy, którzy nie grają w gry wideo. W innych przywołanych badaniach stwierdzono również, że interakcje społeczne występujące w grach MMORPG i poza nimi dają możliwość tworzenia silnych przyjaźni oraz relacji emocjonalnych.

Rozwój umiejętności społecznych to jednak niejedyna potencjalna korzyść wynikająca z grania w gry wideo. Z przeglądu ponad 100 badań naukowych opublikowanego w “Frontiers in Human Neuroscience”[4] wynika, że ta forma rozrywki wywiera pozytywny wpływ na funkcjonowanie oraz efektywność działania mózgu. Oddziałuje ona pozytywnie m.in. na uwagę w takich aspektach, jak trwałość czy selektywność. Co więcej, obszary mózgu odgrywające rolę w skupianiu uwagi są bardziej wydajne u graczy niż u osób, które nie korzystają z tej formy rozrywki. Ponadto w przypadku graczy wspomniane obszary mózgu wymagają mniejszego pobudzenia w celu skupienia się na wymagających zadaniach. Wyniki badań pokazują także, że granie w gry komputerowe ma korzystny wpływ na rozmiar i sprawność części mózgu odpowiedzialnych za funkcje wzrokowo-przestrzenne. To jednak tylko jedne z wielu przykładów korzystnego wpływu tej formy rozrywki na funkcjonowanie mózgu.

Granie w gry komputerowe może także pozytywnie wpływać na samopoczucie oraz samoocenę. Przegląd badań zrealizowany przez Young and Well Cooperative Research Centre[5] wskazuje na to, że umiarkowane korzystanie z tego rodzaju rozrywki może nie tylko wywoływać pozytywne emocje, ale także przyczynić się do kształtowania stabilności emocjonalnej, a także redukcji zaburzeń emocjonalnych. Co więcej, stwierdzono, że przygnębiający nastrój jest znacznie rzadszy wśród umiarkowanych graczy w porównaniu do osób, które nie grają w gry wideo, a także robią to w nadmiarze. Warto odnotować również, że według niektórych badań poczucie własnej wartości wśród umiarkowanych graczy może być wyższe niż wśród rówieśników, którzy nie korzystają z tej formy aktywności. Ponadto granie w gry wideo może być okazją do zwiększenia poczucia pewności siebie oraz własnej wartości, co może mieć pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne młodych osób.

Jak pokazują przywołane badania, ten popularny rodzaj rozrywki może wywierać pozytywny wpływ na wiele aspektów rozwoju dzieci i młodzieży. Należą do nich m.in. rozwój umiejętności społecznych, pozytywne zmiany w niektórych obszarach funkcjonowania mózgu, a także poprawa samopoczucia. Co jednak istotne, część umiejętności może okazać się cenna również w dorosłym życiu. - Gry komputerowe, używane we właściwy sposób, rozwijają szereg umiejętności wspierających młodych ludzi w ich wchodzeniu w dorosłe życie. Jedną z często niedocenianych i pomijanych umiejętności nabywanych przez gry komputerowe są umiejętności językowe. Wielu młodych graczy uczy się i szlifuje języki obce poprzez gry i interakcje w świecie online. Gry często wymagają również rozwijania umiejętności społecznych, które są wysoko cenione na rynku pracy, ale też niezbędne w procesie edukacji - wyjaśnia Mgr Zuzanna Hejduk-Mostowy. Według niektórych badaczy[6] gry mają potencjał do tego, by być użyteczne we wspieraniu wyższego poziomu poznania, obejmującego krytyczne myślenie, rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji, argumentowanie i testowanie hipotez. Ponadto mogą pomóc w rozwijaniu umiejętności niezbędnych do osiągnięcia sukcesu w miejscu pracy, takich jak kreatywność, skuteczna komunikacja, praca w zespole czy umiejętności negocjacyjne. Aby jednak granie w gry miało możliwie jak najbardziej pozytywny wpływ na rozwój dzieci i młodzieży, konieczna jest odpowiednia edukacja zarówno młodych graczy, jak i ich rodziców.

Marka Kanapkowy firmy Hochland organizuje skierowaną do rodziców i dzieci kampanię edukacyjną dotyczącą gier wideo. W ramach akcji popularni w grupie docelowej twórcy internetowi przygotują dla swoich odbiorców Masterklasy, czyli oryginalne materiały edukacyjne, które pomogą młodym graczom w rozwijaniu wartościowych umiejętności w grach. Gamingowi influencerzy skupią się przede wszystkim na tym, by wspierać u swoich widzów trzy obszary: wyobraźnię, współpracę i kreatywność. Wykorzystane do tego celu zostaną gry dostosowane do odbiorców w różnym wieku: Minecraft (PEGI 7), Brawl Stars i FIFA (PEGI 9) oraz Fortnite i League of Legends (PEGI 12). Aby wziąć udział w Masterklasach należy śledzić media społecznościowe następujących twórców: Hubert “Doknes” Wydra, Karol “Dealereq” Kuter, Damian “Holm” Balcerzak, Oskar “Junajted” Siwiec, Przemysław “Przemek Best Games” Bylina, Krystian “Farell” Śmiejan i Rafał “Marvecc” Czajkowski. Akcja obejmuje również bezpłatny, dostępny dla zainteresowanych rodziców webinar o grach wideo. W ramach wydarzenia online eksperci rozwieją wątpliwości i odpowiedzą na pytania rodziców dotyczące pasji ich dzieci. Więcej szczegółów na temat webinaru oraz terminu jego realizacji będzie można znaleźć na fanpage’u “Hochland Kanapkowy. Serek z charakterem” na Facebooku.

[1] IQS. Game Story 2. Źródło: https://grupaiqs.pl/pl/raporty/game-story-2

[2] Cheryl K. Olson. Children’s Motivations for Video Game Play in the Context of Normal Development. Review of General Psychology. Źródło: https://www.apa.org/pubs/journals/releases/gpr-14-2-180.pdf

[3] Young and Well Cooperative Research Centre. Videogames and Wellbeing: A Comprehensive Review. Źródło: https://eprints.qut.edu.au/105915/1/2013%2BCRC%2BReport%2BVideogames_and_Wellbeing.pdf

[4] Marc Palaus, Elena M. Marron, Raquel Viejo-Sobera, Diego Redolar-Ripoll. Neural Basis of Video Gaming: A Systematic Review. Frontiers in Human Neuroscience. Źródło: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnhum.2017.00248/full

[5] Young and Well Cooperative Research Centre. Videogames and Wellbeing: A Comprehensive Review. Źródło: https://eprints.qut.edu.au/105915/1/2013%2BCRC%2BReport%2BVideogames_and_Wellbeing.pdf

[6] Elizabeth Boyle, Thomas M. Connolly, Thomas Hainey. The role of psychology in understanding the impact of computer games. Entertainment Computing. Źródło: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1875952110000200