Kaktus na salonach

Szlumbergera - swą nazwę roślina otrzymała na cześć Frederika Schlumbergera, kolekcjonera kaktusów, żyjącego w XIX w. Ta piękna roślina doniczkowa, zwana również Kaktusem Bożonarodzeniowym, Grudnikiem lub Zygokaktusem, znana od dawna miłośnikom kwiatów, obecnie powraca „na salony”.

Należy do rodziny Kaktusowatych (Cactaceae). Jest sukulentem epifitycznym, w naturze występuje w tropikalnych lasach południowo-wschodniej Brazylii, gdzie porasta drzewa i skały.

Szlumbergera ma charakterystyczny wygląd. Zielone, mięsiste, spłaszczone, podłużne pędy są podzielone na człony o długości 4-6 cm i szerokości około 2-3 cm. Połączenia segmentów są bardzo wąskie, a brzegi członów mogą być łagodnie karbowane (S. x buckleyi) lub zakończone 4-8 wystającymi ostrymi „pazurkami” (S. truncata).

Od października do grudnia, na końcach pędów, pojawiają się lekko spłaszczone pączki kwiatowe. Dzwonkowate kwiaty, złożone z dwóch okółków o wąskich płatkach, wygiętych ku pędowi, dorastają do długości około 8 cm. Obrzeża mogą mieć barwę ciemnoróżową, czerwoną, pomarańczową przechodzącą w stronę dna kwiatu w białą. Aby kwitnienie było obfite, roślina powinna przejść dwa okresy spoczynku, trwające ok. 6 tygodni - po kwitnieniu (na przełomie lutego i marca) i od sierpnia do października. Przenosimy ją wtedy do chłodniejszego pomieszczenia (10-12ºC), przestajemy nawozić i ograniczamy podlewanie - podlewamy dopiero, gdy liście zaczynają się lekko kurczyć. Przestawianie, zalanie, przesuszenie lub przemrożenie rośliny w czasie pączkowania i kwitnienia może spowodować zrzucenie pąków i kwiatów. Szlumbergera wymaga stanowiska jasnego lub półcienistego, ze światłem rozproszonym. Dobrym miejscem jest parapet północnego okna. Latem roślinę można wystawić na zewnątrz, np. na zacieniony balkon. Jest rośliną krótkiego
dnia, dlatego okres naświetlania (naturalnego i sztucznego) powinien wynosić maksymalnie ok. 6-8h/dobę. Warto przygotować jej kapturek ochronny i osłaniać przed światłem. Optymalna temperatura latem to 20°C, a zimą 10-15°C. Szlumbergera nie jest odporna na mróz, dlatego zimą nie powinna stać przy otwartym oknie.

Ziemia w doniczce powinna być stale lekko wilgotna. W czasie kwitnienia podlewamy umiarkowanie i dodajemy do wody raz na 3-4 tygodnie nawóz dla roślin doniczkowych. Liście możemy zraszać, usuwając przy tym kurz.

Szlumbergera nie wymaga częstego przesadzania, co 3-4 lata przenosimy ją - miesiąc po przekwitnięciu - do świeżej ziemi. Podłoże powinno być żyzne, próchniczne, przepuszczalne i lekko kwaśne - np. mieszanka torfu i perlitu w proporcji 3:1 lub gotowa ziemia do kaktusów. Stosujemy doniczki plastikowe z dobrym drenażem.

Roslinę możemy łatwo rozmnożyć z sadzonek utworzonych z pojedynczych segmentów, ukorzenionych w piaszczystym podłożu zaraz po kwitnieniu. W uprawie domowej popularne są dwie odmiany Szlumbergery - ucięta (Schlumbergera truncata) i Buckleya (S. x buckleyi). Dorastają do 30 cm wysokości. Rozrośnięte okazy najlepiej wyglądają pojedynczo, zwisając jak pnącza.

Wyraźne różnice między odmianami Szlumbergery:

1. człony (segmenty) są na brzegach ostro ząbkowane, końce wyglądają na ułamane lub ucięte,
   1. kwiaty (w różnych kolorach: białym, różowym, fioletowym, żółtym, pomarańczowym, czerwonym) są niesymetryczne, a podwójny okółek płatków jest jakby ścięty od spodu,
   2. kwitnie od października do grudnia - wcześniej niż S. x buckleyi.

1. człony (segmenty) są na brzegach łagodnie karbowane, końce zaokrąglone,
   1. kwiaty są symetryczne, z podwójnym okółkiem równomiernie odgiętych płatków (zawsze w kolorze lilioworóżowym lub fioletowoczerwonym),
   2. kwitnie w grudniu i w styczniu - później niż S. truncata.