Masz nadwagę czy jesteś otyła?
O osobach, które ważą więcej niż powinny, mówimy, że mają nadwagę albo są otyłe. Oba słowa często stosujemy wymiennie. Tyle że nadwaga nie jest tym samym co otyłość. Niosą one różne zagrożenia dla zdrowia i inaczej się z nimi walczy.
21.06.2013 | aktual.: 21.06.2013 09:23
O osobach, które ważą więcej niż powinny, mówimy, że mają nadwagę albo są otyłe. Oba słowa często stosujemy wymiennie. Tyle że nadwaga nie jest tym samym co otyłość. Niosą one różne zagrożenia dla zdrowia i inaczej się z nimi walczy. Chcesz sprawdzić, jak to wygląda u ciebie? Jest kilka prostych sposobów, które pozwolą ci szybko ustalić, z którym problemem się zmagasz.
Specjaliści biją na alarm. Naukowcy z Imperial College w Londynie oraz Harvard University w Bostonie oszacowali, że na świecie co dziesiąta dorosła osoba jest otyła. Wśród nich znacznie więcej, bo ok. 300 milionów, jest kobiet. W sumie otyłość stwierdzono u ponad 0,5 miliarda ludzi, z kolei zdaniem uczonych nadwagę ma blisko 1,5 miliarda osób.
Jak liczy się BMI?
Eksperci przeanalizowali przede wszystkim wskaźnik BMI mieszkańców prawie 200 krajów. BMI (Body Mass Index) to współczynnik, dzięki któremu można sprawdzić, czy mamy nadwagę, czy jesteśmy otyli. „BMI jest przydatnym narzędziem powszechnie stosowanym przez lekarzy i innych specjalistów ochrony zdrowia, by określić stan niedowagi, nadwagi i otyłości u dorosłych. Jest definiowany jako waga w kilogramach podzielona na wzrost do kwadratu podany w metrach (kg/m2)” – informuje Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie. Przykład: kobieta, która waży 65 kg i mierzy 170 cm, ma BMI równe ok. 22,5 [65/(1,7 x 1,7) = 22,49].
Co to oznacza w praktyce? BMI pomiędzy 18,5 a 24,99 jest określane jako prawidłowe. Nadwagę stwierdza się u osób, których BMI wynosi 25-29,99. Ten zakres oznacza zwiększone ryzyko rozwoju chorób. Przy BMI powyżej 30 mówimy o otyłości. Uwaga – zgodnie ze wskaźnikiem BMI wyróżnia się trzy stopnie otyłości. BMI 30-34,99 to I stopień, BMI 35-39,99 – II stopień (otyłość kliniczna), natomiast powyżej 40 stwierdza się III stopień, czyli otyłość skrajną lub olbrzymią.
Co to jest WHR i jak go obliczyć?
Obliczenie wskaźnika BMI to jednak nie jedyny sposób na sprawdzenie, czy mamy nadwagę, czy jesteśmy otyli – i w jakim stopniu. BMI nie dostarcza bowiem informacji o całkowitej ilości tłuszczu w organizmie, nie odpowiada także na pytanie, jak jest on rozmieszczony. Dlatego w przypadku osób, które ważą za dużo, stosuje się także wskaźnik WHR (Waist to Hip Ratio). Otrzymuje się go, dzieląc obwód talii przez obwód bioder. WHR wskazuje umiejscowienie tkanki tłuszczowej w ciele człowieka i określa rodzaj sylwetki ciała (w kształcie gruszki bądź jabłka) oraz typ otyłości (otyłość brzuszna albo pośladkowo-udowa).
Podziel obwód talii (w centymetrach) przez obwód bioder (także w centymetrach). Przykład: u kobiety, która ma 70 cm w talii i 100 cm w biodrach, wskaźnik ten wynosi 0,7.
Wskaźnik WHR dla kobiet: powyżej 0,8 świadczy o otyłości brzusznej (sylwetka typu jabłko), natomiast poniżej 0,8 – o otyłości pośladkowo-udowej (sylwetka typu gruszka).
Wskaźnik WHR dla mężczyzn: powyżej 1 świadczy o otyłości brzusznej, a poniżej 1 – o otyłości pośladkowo-udowej.
Wartość prawidłowa WHR dla kobiet to 0,7. Dla mężczyzn – 0,9.
Otyłość brzuszna (androidalna) oznacza sylwetkę typu jabłko i częściej występuje u mężczyzn; cechuje ją nagromadzenie tkanki tłuszczowej wewnątrz jamy brzusznej. Przy tego rodzaju otyłości istnieje bardzo duże ryzyko wystąpienia takich chorób jak niedokrwienna choroba serca, cukrzyca typu II, miażdżyca czy nadciśnienie.
Otyłość pośladkowo-udowa (ginoidalna) oznacza sylwetkę w kształcie gruszki i częściej występuje u kobiet; cechuje ją nagromadzenie tkanki tłuszczowej w dolnych partiach ciała, od pośladków po biodra i nogi. Ten typ otyłości skutkuje występowaniem żylaków, grozi również zwyrodnieniami układu kostno-stawowego kończyn dolnych. Ten typ sylwetki jest jednak mniej ryzykowny, jeśli chodzi o ryzyko wystąpienia poważnych chorób.
Otyłość powoduje także zmiany zwyrodnieniowe kości, rozstępy, problemy psychologiczne, bezdech senny, niektóre typy nowotworów, pogorszenie się jakości życia, może doprowadzić też do zawału – dlatego wpływa ona na skrócenie średniej długości życia. Osoby otyłe zazwyczaj żyją o dziewięć lat krócej.
Inne metody sprawdzenia typu otyłości
Typ otyłości można także szybko określić na podstawie obwodu talii. Przyjmuje się, że obwód powyżej 88 cm u kobiet i 102 cm u mężczyzn wskazuje na otyłość brzuszną. Warto jednak pamiętać, że obwód talii w przedziale 80-88 cm (kobiety) i 94-102 cm (mężczyźni) oznacza nadmiar tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia problemów zdrowotnych, nawet jeśli BMI jest prawidłowe.
Zdaniem ekspertów obwód brzucha mierzony na poziomie talii nie powinien przekraczać połowy pomiaru wzrostu.
Jak pozbyć się nadwagi?
Nadwaga i otyłość mogą być skutkiem dziedzicznych skłonności do tycia, siedzącego trybu życia, nieprawidłowej diety, zbyt małej dawki ruchu, problemów natury psychicznej, itp.
Nadwaga oznacza nadmiar kilku kilogramów. Zazwyczaj aby je zgubić, wystarczy przejść na dietę – często pomaga wyeliminowanie z jadłospisu cukru, tłuszczu, słonych przekąsek i fast foodów, a zastąpienie ich świeżymi warzywami, owocami, białym mięsem, rybami, produktami pełnoziarnistymi.
Niezwykle ważny jest również ruch; codzienne spacery, jazda na rowerze, bieganie, pływanie, sport. Bezpieczne tempo odchudzania to takie, które pozwala zgubić 2-3 kg miesięcznie.
Uwaga! Nie zawsze wskaźnik BMI oznaczający nadwagę świadczy o tym, że powinniśmy się odchudzić. Mięśnie ważą więcej niż tłuszcz, więc osoby np. uprawiające sporty siłowe mogą mieć wyższą wagę niż dopuszczają normy.
Jak pozbyć się otyłości?
Otyłość jest uznawana za chorobę i wymaga leczenia. Może być to leczenie dietetyczne, farmakologiczne, chirurgiczne. Osobom, które mają BMI powyżej 30, specjalista może przepisać leki – np. zmniejszające łaknienie, ograniczające wchłanianie tłuszczu czy pobudzające aktywność termogeniczną. Leczenie farmakologiczne musi odbywa się pod ścisłą kontrolą lekarza. Konieczne jest także zastosowanie diety (najlepiej opracowanej przez dietetyka) i zwiększenie dawki ruchu.
Przy otyłości najpierw najlepiej spotkać się z lekarzem rodzinnym, który da skierowanie do dietetyka. Można także zapisać się do bariatry, który zajmuje się leczeniem chorobliwej otyłości.
Gdy inne metody zawiodą, otyłość można wyleczyć chirurgicznie. Operacja polega najczęściej na zmniejszeniu objętości i zmianie kształtu żołądka. Lekarz może zaproponować np. założenie opaski, umieszczenie silikonowego balona, mankietową resekcję żołądka (LSG) czy zabieg laparoskopowego wyłączenia żołądka. Operacje są kosztowne; to wydatek rzędu kilku lub kilkunastu tysięcy złotych. Przy otyłości olbrzymiej refunduje je Narodowy Fundusz Zdrowia.
(epn/mtr), kobieta.wp.pl
