O bezpieczniejszym imprezowaniu. Przez dorosłych do młodzieży – jak trafić, o czym mówić, czego się wystrzegać

Chcieliby uchronić dziecko przed spożywaniem alkoholu i innych środków psychoaktywnych i przykrymi konsekwencjami, które mogą się z tym wiązać. Czasami dorośli chcieliby ustalić z młodą osobą: „po prostu nie będziesz tego robił, odmówisz”. Jednak decyzja jest po stronie nastolatka: sporo zależy od tego co niewerbalnie, swoim zachowaniem, postawą prezentujemy jako dorośli, jakim jesteśmy wzorcem dla tej młodej osoby, jakie mamy podejście do zażywania różnych substancji. Zbyt często skupiamy się na upominaniu, udzielaniu rad, przekazach typu “ja w Twoim wieku” zapominając o ogromnej roli, jaką pełni modelowanie - dawanie przykładu własnym zachowaniem. Martwimy się o to, co powiemy jako rodzice, opiekunowie, ale najbardziej liczy się to, co sami robimy - jaki przykład dajemy.

Jako osoby dorosłe możemy pokazać różne konsekwencje ewentualnych wyborów młodych osób. Jednak wchodzenie w dorosłość nieodzownie wiąże się z większą swobodą w podejmowaniu decyzji, a także braniem coraz większej odpowiedzialności za swoje wybory. Samodzielność rozwija się najlepiej właśnie w samodzielnym działaniu, autonomicznym podejmowaniu decyzji i spotykaniu się z ich konsekwencjami. Oznacza to jednocześnie akceptację ze strony dorosłych, nawet jeśli młoda osoba wybierze niezgodnie z ich oczekiwaniami.

Liczne spotkania towarzyskie: imprezy na mieście, domówki, spotkania w plenerze, koncerty. Czy można przygotować dorastające dziecko do bezpieczniejszego imprezowania? Na co zwrócić uwagę, uczulić, uwrażliwić? Czy są jakieś praktyczne wskazówki z których nastolatek mógłby skorzystać by pełniej zadbać o siebie?
Straszenie przykrymi konsekwencjami niekoniecznie pomaga, ale można spróbować przedstawić je w bardziej obrazowy sposób np. porozmawiać o tym, jak uniknąć:

1. Wylądowania nieprzytomnym / nieprzytomną z głową w toalecie,
2. Zaśnięcia w krzakach,
3. Obudzenia się z kimś obcym w łóżku z brakiem pewności co miało miejsce w nocy.
4. Umieszczenia przez kogoś twojego zdjęcia na fb którym niekoniecznie chciałbyś / chciałabyś się dzielić. Rolą dorosłego jest zastanowić się z nastolatkiem również nad tym, jakie mogą być dla niego konsekwencje sięgania po środki psychoaktywne w konkretnej sytuacji - przyjrzeć się realnym okolicznościom, które mogą mieć miejsce. Jednak pamiętaj o podstawowej zasadzie: Niech okazją do porozmawiania o bezpieczniejszym imprezowaniu będzie przeczytany artykuł, wątek pojawiający się w wiadomościach, filmie, serialu, reklamie telewizyjnej / radiowej. Robienie „specjalnych”, szczegółowo zaplanowanych pogadanek tematycznych zazwyczaj krępuje i blokuje. Kiedy już stworzymy odpowiednie warunki do porozmawiania na temat zasad bezpieczniejszego imprezowania warto zwrócić uwagę na kilka wątków, czyli jak zadbać o siebie, tak by uniknąć przykrych następstw.
5. Zastanowić się, czy to co czasami robią inni na imprezach jest wg mnie w porządku: czy w przypadku propozycji gry towarzyskiej związanej z całowaniem, rozbieraniem, chciałabym / chciałbym wziąć w tym udział; co ja naprawdę o tym myślę, czy mam do tego wewnętrzne przekonanie - tak na trzeźwo. Czy nie miałabym / nie miałbym złego samopoczucia, czy chcę się taką / takim widzieć. (warto jest się trzymać postanowień, odwoływać do nich w razie wątpliwości, przypominać sobie to co uzgodniłam / uzgodniłem z moim „trzeźwym umysłem” / bo przecież do tego stanu pełniejszej samoświadomości „wracam następnego dnia” – tak żeby nie żałować, że za daleko „coś” poszło.)
6. Powody dla których zażywa się substancje są różne: często chodzi o chęć utraty kontroli, pozbycia się niepewności, wyluzowanie się itp. Może się to skończyć czymś czego nie zaplanowaliśmy np. wymiotowaniem w toalecie. Zwróć uwagę na towarzystwo, z którym się bawisz. Czy w tej grupie nie ma osób, którym zdarza się kogoś ośmieszać, obgadywać, robić kompromitujące zdjęcia, filmiki, umieszczać je gdzieś czy przesyłać dalej. Jak się czujesz w tej grupie, czy możesz tym osobom zaufać? Umów się z kimś, że dbacie o siebie wzajemnie, o to jak się czujecie – że wracacie razem itp.
7. Pod wpływem alkoholu i innych środków psychoaktywnych łatwiej zdecydować się na coś, na co z trzeźwym umysłem dana osoba by się nie zdecydowała – trudno postawić granicę, kiedy nie jest się w pełni świadomym / świadomą. Może to niestety doprowadzić do niechcianych konsekwencji: przemocy seksualnej, seksu bez zabezpieczenia, bądź z nieprawidłowym użyciem zabezpieczenia (ewentualna ciąża, infekcje przenoszone droga płciową). A jeśli zdecydujesz się na podjęcie jakiejkolwiek aktywności seksualnej, pamiętaj o zabezpieczeniu prezerwatywą. Pod wpływem środków psychoaktywnych jej prawidłowe użycie może być utrudnione, można np. o niej zapomnieć, więc może korzystniej byłoby poczekać do dnia następnego dnia i cieszyć się namiętnością na trzeźwo?
8. Jeśli planujesz napić się alkoholu, zadbaj by nie przyjmować go na pusty żołądek, ponieważ oprócz szybszego działania substancji spowoduje to większe uszkodzenie organizmu, przykrości żołądkowe i złe samopoczucie. Podobnie mieszanie różnego rodzaju alkoholu, a także picie alkoholu z napojami gazowanymi: chroń się przed utratą przytomności i kontroli nad ciałem
9. Jeśli jesteś w klubie, dyskotece, barze, przyglądaj się co barman nalewa, kupuj napoje w butelkach – dbając o to by nic nie zostało dosypane, nie zostawiaj drinków na stoliku, bez opieki.
10. W przypadku gdy zdecydujesz się na start w zawodach „kto może więcej wypić”, pamiętaj, że potrzebujesz chwili by poczuć działanie alkoholu – picie raz za razem może doprowadzić do silnego zatrucia. Pamiętaj że ze względów biologicznych (mniej enzymu utleniającego alkohol) kobieta szybciej się upije.
11. Alkohol i każda inna substancja psychoaktywna zaczyna działać po określonym czasie - odczekaj chwilę i zobacz jak się czujesz, zanim sięgniesz np. po kolejnego shota. Pamiętaj, że każdy organizm inaczej zareaguje na daną substancję. Mieszanie alkoholu i różnych innych używek, może cię nieprzyjemnie zaskoczyć.
12. Zastanów się czy impreza jest miejscem gdzie chciałabyś / chciałbyś zdobywać doświadczenia seksualnie – przy innych, bez zachowania intymności, bezpieczeństwa związanego z warunkami, czasem, kontrolą (trzeźwością), narażeniem na gwałtowne przerwanie, fotografowanie, spojrzenia innych, komentarze, plotki.
13. Jeśli umawiasz się ze znajomymi na wspólne wyjście, zadbajcie także o wspólny powrót - to kwestie bezpieczeństwa i wzajemnego dbania o siebie – trzymajcie się ustaleń które robiliście na trzeźwo, z pełną świadomością - nie zmieniajcie zdania pod wpływem chwili, „bo nowe osoby”, „bo się zakochałam / zakochałem”. Zadbajcie by ktoś z kim się umawialiście na wspólny powrót nie został gdzieś „niezaopiekowany” czego mógłby żałować następnego dnia. Rodzice i opiekunowie powinni dyskutować z nastolatkami na temat konsekwencji różnych decyzji, a także sytuacji, w których mogą się znaleźć. Dorośli nie są w stanie być przy nich przez cały czas. Mogą natomiast wspierać w wyborach, wzrastaniu w mądrej grupie rówieśniczej i postępowaniu w myśl zasady: nie rób nic czego jutro możesz żałować.

Artykuł stanowi część serii poświęconej temu, jak pomóc nastolatkom unikać używek i minimalizować skutki kontaktu z nimi.

Wejdź na stronę kampanii: www.melanz.tv

Zobacz spoty kampanii:

Monika Raj: absolwentka Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji oraz Wychowania Seksualnego na Uniwersytecie Warszawskim, trenerka umiejętności psychospołecznych, edukatorka seksualna, nauczycielka wychowania do życia w rodzinie w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym nr 2 w Warszawie. Doradca punktu testowania w kierunku HIV. Projektuje i realizuje zajęcia psychoedukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie zdrowia, seksualności i umiejętności psychospołecznych. W trakcie studiów podyplomowych z seksuologii praktycznej Uniwersytetu SWPS.