Oczy, komputer i stres

Często słyszy się opinie, że osiągnięcia cywilizacji, choć służą postępowi i wygodzie, jednocześnie zagrażają zdrowiu człowieka. Czy praca przy komputerze, oglądanie telewizji, zanieczyszczenie środowiska, życie w stresie, rzeczywiście szkodzi naszym oczom? Czy powinniśmy je jakoś szczególnie chronić?

Pacjenci często pytają okulistów w jaki sposób należy oszczędzać oczy. Oszczędzanie rozumiane w ten sposób, że zamknie się oczy i nie będzie patrzeć jest nieracjonalne; jeśli chcielibyśmy oszczędzić serce, nie zatrzymamy go przecież na parę minut, aby przestało bić i sobie odpoczęło. Oczy są stworzone do widzenia, odpoczywają, kiedy śpimy. Niewątpliwie jednak, zanieczyszczenie środowiska, zapylenie, suchość powietrza, nadmiar promieni ultrafioletowych są dla nich niekorzystne i pewną profilaktykę należy stosować. Przy mocnym słońcu trzeba nosić okulary z filtrami, eliminującymi szkodliwe promienie ultrafioletowe, trzeba dbać, aby w pomieszczeniach, w których pracujemy nie było zapyleń i aby były one odpowiednio nawilgocone. To bardzo ważne, bo wiele biur jest klimatyzowanych, a wysuszone powietrze bardzo szkodzi spojówkom i rogówkom.

Na pewno zbyt długa i intensywna praca z monitorem, kiedy oczy znajdują się ciągle w tej samej odległości od ekranu, emitującego na dodatek fale elektromagnetyczne, ma na nie niekorzystny wpływ. Powinniśmy więc pracować z przerwami. Przede wszystkim chodzi o wyłączenie akomodacji, oko jest bowiem takim instrumentem, który ma mechanizm wyostrzania obrazu do bliży i dali, do każdej odległości. Jeśli patrzymy daleko i nagle popatrzymy na kartkę papieru tuż na biurku, w oczach odbywa się mechaniczny ruch, zmieniający wielkość i kształt soczewki. Pamiętajmy, że te ruchy w oczach są potrzebne dla zachowania dobrego widzenia. Dlatego co pół godziny warto oderwać wzrok od komputera, podejść do okna, popatrzeć na zieleń.

Ważne dla zdrowia oka jest też biurko. Jego blat powinien być matowy, tak aby nie odbijał promieni. Nie ma dla oczu nic gorszego niż politura na biurowych meblach. Lustrzane fałszywe promienie dostają się do oka i szkodzą mu. Kiedyś biurka obijano zielonym suknem i to miało bardzo racjonalne uzasadnienie, bo biurko nie lśniło, a kolor zielony dodatkowo wpływał korzystnie na wzrok.

Wysiłek emocjonalny, głębokie stresy, mające w ogóle zły wpływ na człowieka, szkodzą też oczom. Lekarze zwracają wagę, że często pacjenci skarżą się, np. że zmarł im ktoś bliski i od tego czasu bardzo podupadł im wzrok, nie mogą długo czytać, oglądać telewizji. Nie wszyscy lekarze, stawiając diagnozę i przystępując do leczenia, biorą pod uwagę takie informacje, a to błąd. Widzenie to proces złożony, oko jest aparatem, a główny element widzenia mieści się w korze mózgowej. Na różnych etapach tego procesu dokonują się zmiany ciśnienia naczyniowego w korze mózgowej, w korze wzrokowej. I na pewno, zarówno nagły jak i przewlekły stres, mają wpływ również na funkcjonowanie wzroku.

Nie trzeba stosować specjalnych zabiegów, ale kierować się zdrowym się rozsądkiem. Pracować we właściwym oświetleniu, we właściwych warunkach i we właściwy sposób. Nie jesteśmy w stanie natomiast w jakiś specjalny sposób zabezpieczyć się przed chorobami oczu.

Gdy pojawiają się jakiekolwiek problemy z widzeniem, oczy pieką, bolą, należy przeprowadzić pełniejsze badania okulistyczne. Lekarz może obejrzeć nerw wzrokowy, ocenić ciśnienie wewnątrz gałkowe, naczynia. Oko bowiem jest narządem i miejscem, właściwie jedynym tego rodzaju w organizmie człowieka, w którym można zobaczyć rzeczy, których nie zobaczy się nigdzie więcej. Groźną chorobą oczu jest jaskra. Bardzo podstępna, w pierwszym okresie często zupełnie niezauważalna, nagle okazuje się, że jest już mocno zaawansowana - z tego powodu trudno ją leczyć. Jaskrę wcześnie uchwyconą można leczyć skutecznie, choć nie da się jej wyleczyć całkowicie.

Okuliści bardzo apelują o nie palenie tytoniu. Jest ono dla oczu bardzo szkodliwe. Nie chodzi tylko o zewnętrzny drażniący wpływ dymu, ale również o to, że palenie uszkadza naczynia krwionośne. Okuliści operujący oczy potrafią powiedzieć czy pacjent jest palaczem czy nie - zupełnie inaczej przy przecięciu spojówki przebiega krwawienie u palacza i nie palacza.

Szczególnie na oczy powinny zwrócić uwagę osoby chore na cukrzycę. W krajach wysokorozwiniętych jest ona pierwszą przyczyną ślepoty. Powoduje zmiany naczyniowe, które mogą doprowadzić do utraty widzenia. I często zdarza się, że to okulista właśnie wykrywa u pacjenta cukrzycę: widzi zmiany w naczyniach w oku i zleca badania poziomu cukru. Tak więc, są sytuacje, kiedy ludzie ze schorzeniami, wydawałoby się dalekimi od oka, muszą zadbać właśnie o oczy. Także osoby w pełni zdrowe, a przynajmniej tak deklarujące, powinny zbadać sobie oczy przy dobieraniu pierwszych okularów w wieku czterdziestu czy pięćdziesięciu lat. Kupowanie okularów w aptece lub na straganie to bardzo zły pomysł.