Podróżuj bezpiecznie po sieci - praktyczne porady dla każdego!

Internet jest ważną częścią naszego życia. To tu oglądamy ulubione seriale, gramy w gry, uczymy się nowych rzeczy, kontaktujemy z bliskimi, robimy zakupy, pracujemy czy umawiamy się do lekarza. Dzięki smartfonom możemy transmitować relacje z koncertu na drugi koniec świata, szybko opłacać rachunki, umawiać się na randki, pilnować swojej diety - praktycznie każda aplikacja pomaga nam w czymś i sprawia, że czujemy się obywatelami nowoczesnego świata.

W tym cyfrowym gąszczu usług i możliwości można jednak niekiedy się zagubić lub trafić na przykre niespodzianki. Z danych Urzędu Ochrony Danych Osobowych wynika, że aż 40% internautów w Polsce nie zdaje sobie sprawy z potencjalnych konsekwencji wycieku danych osobowych. Na szczęście zasady cyberbezpieczeństwa nie są skomplikowane i każdy może się ich nauczyć.

Stworzona przez T-Mobile ogólnopolska kampania edukacyjna "Pewni w sieci" pozwoli ci zdobyć odpowiednią wiedzę i nauczyć się większej uważności w świecie online.

Fake newsy, spoofing, sharenting, phishing, FOMO – mnogość zagadnień związanych z cyberbezpieczeństwem potrafi przytłoczyć na początku podróży ku zwiększeniu naszej pewności w sieci. Dlatego warto zacząć od oglądania humorystycznego miniserialu "Tato, seeerio?!", który powstał w ramach III edycji kampanii "Pewni w sieci". Dwójka lubianych aktorów (Janek Wieczorkowski i Natalia Wolska) wcielając się w rolę ojca i córki, opowiadają o różnych aspektach bezpieczeństwa w sieci. Podejmowane tam tematy są na tyle uniwersalne, że warto do tych kilkuminutowych wideo usiąść całą rodziną.

Każdy odcinek kończy się ważnymi informacjami z różnych raportów, dzięki czemu możemy dowiedzieć się, jak poważne są to zagadnienia. Już w pierwszym odcinku widzimy dane z raportu NASK "Nastolatki 3.0" (2023), że niemal co piąty nastolatek w Polsce spotyka się z nieznajomym dorosłym z internetu, a co czwarty nikogo o takim spotkaniu nie informuje. Kluczowe jest więc tutaj rozmawianie z dziećmi i uświadamianie ich o tych zagrożeniach.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Aby korzystać z mediów społecznościowych w sposób świadomy i bezpieczny, należy rozwijać umiejętność krytycznego myślenia. Algorytmy mediów społecznościowych często podsuwają nam bowiem treści, które są zgodne z naszymi poglądami, co może prowadzić do tworzenia tzw. "baniek informacyjnych". Powinniśmy sami starać się docierać do innych perspektyw, które pomogą w wyrobieniu własnej opinii.

Pamiętajmy też, że w dobie zaawansowanej sztucznej inteligencji łatwo jest stworzyć obraz czy film wideo wprowadzający w błąd. Jak wynika z raportu "Dezinformacja oczami Polaków" Fundacji Digital Poland, aż 9 na 10 Polaków powieliło minimum jedną z podanych im fałszywych informacji. Zamiast udostępniać emocjonujące nas informacje, warto najpierw ochłonąć i sprawdzić źródło weryfikując autora artykułu lub skorzystać z wyszukiwania obrazem.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jedną z największych zalet sieci jest możliwość utrzymywania bliskich relacji z osobami znajdującymi się setki kilometrów od nas. Kiedyś wysyłaliśmy sobie listem fizyczne fotografie, dziś jednym kliknięciem możemy udostępnić rodzinie i przyjaciołom zdjęcie czy wideo. Wspólna radość z dzielenia się chwilami jest cudowna, ale warto pamiętać o dobrych praktykach związanych z publikacją wizerunku dzieci.

W internecie nic nie ginie i to co dziś jest tylko słodką fotką bobasa jedzącego tort urodzinowy, za kilkanaście lat może okazać się powodem do wstydu dla nastolatka. Tego uczucia doświadcza już co czwarta młoda osoba (dane z raportu NASK Nastolatki 3.0 2023). Pytajmy dzieci o zgodę na publikacje i zadbajmy o odpowiednie ustawienia prywatności naszych profili społecznościowych.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

To, co publikujemy w sieci - memy, zdjęcia z kawiarni, opinie o zakupach itd. może ukształtować nasz cyfrowy ślad i wpłynąć na to, jakie informacje w sieci będą o nas dostępne. Zbyt szczegółowe dane np. o egzotycznych wakacjach, mogą przyciągnąć niepożądaną uwagę osób trzecich, które mogą je obrócić przeciwko nam.

Nie chodzi o to, by od razu odcinać się od jakiegokolwiek udostępniania, ale by nie robić tego nieroztropnie. A nieroztropnym jest chociażby przyjmowanie do znajomych każdego kontaktu (robi to ponad 52% badanych - jak wynika z raportu "Are More Peopbe Public or Privet on Social Media").

Przeżywajmy zatem wspólnie miłe chwile, ale dzielmy się nimi w sieci w sposób kontrolowany - tzn. ograniczmy widoczność naszych postów do grona najbliższych osób. Sprawdźmy też, czy aplikacje, z których korzystamy nie mają nadanych niepotrzebnych im uprawnień (np. czy notatnikowi potrzebny jest dostęp do naszej bazy kontaktów lub mikrofonu)?

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Czy wiesz, że statystyczny Polak spędza w sieci ponad 6 godzin dziennie? Trudno się temu dziwić, skoro internet jest tak ważną częścią naszego życia. Przywiązanie do smartfonów nie jest niczym złym, ale psychologowie radzą, by znaleźć odpowiednią równowagę między byciem online i offline.

Receptą na FOMO (z ang. fear of missing out - strach przed tym, co nas omija) jest JOMO (z ang. joy of missing out - radość z bycia offline). Nie musimy wszystkiego przeżywać i wszystkiego wiedzieć. Czasem fajnie jest przecież oderwać się od natłoku informacji i dać sobie przestrzeń na odpoczynek czy skupić się na tym, co jest obecne tu i teraz, zamiast gonić za tym co dzieje się w świecie online.

O nawykach, które pozwolą nam się bardziej cieszyć rzeczywistością opowie odcinek miniserialu poświęcony cyfrowemu dobrostanowi.

Premiera tego odcinka już 29 października na na kanale YouTube T- Mobile i stronie kampaniitarget="_blank"> www.pewniwsieci.pl

W sieci, podobnie jak w rzeczywistości, możemy natknąć się na osoby, które spróbują przekonać nas do podjęcia działań, które mogą nam zaszkodzić. Maile czy SMS-y, które wywołują u odbiorcy nagłą potrzebę reakcji - np. konieczność zalogowania się do banku, by sprawdzić, skąd pochodził "nieautoryzowany przelew" powinny nas od razu postawić w tryb gotowości.

Jak wynika z badań Biura Zwalczania Przestępczości Ekonomicznej Komendy Głównej Policji, na kwotę prawie 390 milionów złotych oszacowano straty finansowe związane z oszustwami w internecie w 2023 r., a według najnowszych danych w pierwszej połowie 2024 r. szacunek strat już był wyższy, niż w całym 2021 r.

Jak zatem nie dać się złowić? Wbrew pozorom nie jest to takie trudne. Najlepiej nie klikać żadnych linków dołączonych do alarmujących wiadomości, a każdą podejrzaną sprawę zweryfikować w inny sposób - np. dzwoniąc na infolinię banku.

Odcinek miniserialu "Tato, seeerio?!", który będzie poruszał ten temat będzie miał swoją premierę 5 listopada na kanale YouTube T-Mobile i stronie kampanii www.pewniwsieci.pl

To tylko kilka przykładów cyfrowych zagrożeń, dlatego warto lepiej zapoznać się z tym tematem. W ramach dwóch poprzednich edycji kampanii "Pewni w sieci" przygotowano cyberkurs składający się z 12 materiałów wideo, w których Karol Wójcicki rozmawia z wieloma ekspertami specjalizującymi się w poszczególnych tematach, takich jak np. bezpieczne urządzenia, bezpieczne hasła, bezpieczne zakupy online czy treści niebezpieczne dla dzieci. Warto także przeczytać artykuły edukacyjne które również dostępne są na stronie kampanii www.pewniwsieci.pl. Dzięki nim można jeszcze bardziej pogłębić zdobytą już wiedzę i poruszać się pewnie i bezpiecznie po świecie wirtualnym.