Finanse w związku to temat tabu. Warto wiedzieć o swoich prawach

Dogadujemy się finansowo raz lepiej, raz gorzej kiedy nasze małżeństwo, związek trwa. Kiedy jest dobrze, nad pewnymi kwestiami, problemami się nie zastanawiamy. Kłopoty zaczynają się, gdy życie doświadcza nas chorobami, wypadkami, rozstaniami, długami, utratą zatrudnienia.

Dzisiaj wiele związków rozpada się z powodu pieniędzy, dlatego trzeba rozmawiać o finansach i ustalać jasne reguły w tym zakresie. Obserwuję w swojej pracy różne wypracowane modele gospodarowania dochodami w związkach. Dość często w praktyce realizowany jest model, kiedy to każdy z małżonków pomimo obowiązywania wspólności majątkowej samodzielnie zarządza zarobionymi przez siebie środkami, dokładając się do wydatków wspólnych.

Niejednokrotnie mam okazję konsultować sytuacje, kiedy to małżonkowie mają osobne konta, do których współmałżonek nie ma dostępu; z różnych powodów albo nie jest nimi zainteresowany, albo zostaje od nich odcięty. W sytuacji podziału majątku kwestia dochodów wspólnych staje się kluczowa, ponieważ trzeba prawidłowo ustalić skład majątku stanowiącego przedmiot podziału.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

W dniu, w którym pada sakramentalne "tak", a nowożeńcy podpisują dokumenty ślubne powstaje tzw. wspólność majątkowa ustawowa. Niniejsze oznacza, że wszystkie przedmioty, jakie zostały nabyte w trakcie małżeństwa należą do małżonków wspólnie i oboje mogą z nich korzystać według wspólnej woli.

Majątek wspólny jaki od tego czasu powstaje jest specyficzną masą, nie może ona bowiem ulec podzieleniu dopóki trwa wspólność ustawowa. Co ważne, żaden małżonek samodzielnie, bez zgody drugiego, nie może zbyć jakiegokolwiek składnika majątku wspólnego.

Wszystko to, co małżonkowie nabywają po zawarciu ślubu, jak również to, co zarabiają, wchodzi do majątku wspólnego, chyba że zgodnie ustalą inaczej, mogą bowiem np. w umowie nabycia mieszkania stwierdzić, że wejdzie ono do majątku osobistego żony, a mąż wyraża na to zgodę.

Do majątku wspólnego zalicza się przede wszystkim :

1.      Pensje każdego z małżonków, które wchodzą do majątku wspólnego w dacie "pobrania" wynagrodzenia. Nie ma znaczenia za jaki okres wypłacane jest wynagrodzenie, kluczowe jest ustalenie daty dokonania jego wypłaty.

I w tym miejscu chciałabym zwrócić uwagę na często ignorowany fakt: majątkiem wspólnym jest też dochód wpływający na konto małżonka, który osobiście tego dochodu nie wytworzył, ani nie współtworzył. Jeśli więc partnerzy żyją z jednej pensji, ponieważ drugi małżonek nie pracuje, to otrzymane wynagrodzenie stanowi majątek wspólny.

Nie inaczej jest w przypadku oszczędności zgromadzonych przez jednego z małżonków z jego wynagrodzenia.

2.      Wszelkie inne dochody uzyskane z pracy zawodowej jak premie, nagrody np. jubileuszowe, pracownicze, dodatki, wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, zasiłek wychowawczy, świadczenia z tytułu niezdolności do pracy, ekwiwalent za niewykorzystany urlop, odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy, bezzwrotne świadczenia z funduszów zakładowych, odprawy rentowe, emerytalne i pośmiertne.

Co ważne, nie chodzi tu tylko o wynagrodzenie uzyskane z tytułu pracy na podstawie umowy o pracę, ale także każdy dochód uzyskany za świadczoną pracę, w tym na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług, powołania czy też mianowania.

Emeryturę, jak i rentę inwalidzką, stypendia, ale także inne świadczenia przyznawane na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym, traktować należy w taki sam sposób jak wynagrodzenie za pracę.

Często ma miejsce sytuacja, w której jeden z małżonków jest przedsiębiorcą, oboje małżonkowie prowadzą odrębne lub wspólne działalności gospodarcze. Zdarza się również, że małżonek prowadzi działalność w formie spółki z osobą trzecią lub posiada uprawnienia w spółkach osobowych, kapitałowych. Dochód z takiej działalności zawodowej małżonka również zaliczany jest do majątku wspólnego.

3.  Do dochodów z majątku wspólnego wliczają się również:

Pożytki naturalne rzeczy jak płody i inne odłączone od niej części składowe np. zboże, owoce, drewno z lasu, piasek wydobywany z gruntu.

Pożytki cywilne rzeczy czyli dochód, jaki przynosi ona na podstawie danego stosunku prawnego np. najmu nieruchomości.

Pożytki z prawa jak przychody, które przynosi ono zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem np. odsetki od wierzytelności.

4. Środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków, kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS każdego z małżonków, wierzytelności jednego z małżonków, pieniądze zgromadzone na rachunkach otwartych to również składowe majątku wspólnego małżonków, o czym bardzo często partnerzy nie wiedzą.

5.      Dochody pochodzące z majątku osobistego jak np. mieszkanie nabyte przed ślubem przynoszące dochód w postaci czynszu najmu, stanowią również majątek wspólny, jeśli dochód został uzyskany w trakcie trwania wspólności majątkowej.

6.      Przedmioty zwykłego urządzenia domowego jak np. meble, obrazy, sprzęt RTV, sprzęt AGD; które służą do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Jeżeli przedmioty te zostały jednak nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej nie są one objęte wspólnością.

Od dnia powstania wspólności majątkowej obowiązuje więc zasada "Moje jest twoje, teoje jest moje", co oznacza, że małżonkowie mogą wspólnie rozporządzać całością majątku wspólnego.

Taki stan istnieje, jeżeli małżonkowie w drodze umowy majątkowej zawartej przed notariuszem, nie zmienią tych zasad przed zawarciem małżeństwa lub w czasie jego trwania. Istotnym jest podkreślić, że małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Trzeba jednak pamiętać, że w małżeństwie zasadniczo istnieją trzy majątki: majątek wspólny, majątek osobisty męża oraz majątek osobisty żony.

Majątek osobisty każdego z małżonków stanowi to, co każdy z nich zgromadził przed ślubem oraz to, co nabył już w czasie małżeństwa poprzez dziedziczenie i darowiznę, jeżeli darczyńca nie postanowił inaczej.

Zapraszamy na grupę FB - #Samodbałość. To tu będziemy informować na bieżąco o wywiadach, nowych historiach. Dołączcie do nas i zaproście wszystkie znajome. Czekamy na was!