Współczesne formy spędzania czasu wolnego mówią wiele na temat społeczeństwa XXI wieku. Badania naukowe wskazują, że mimo bogatej oferty instytucji kultury i kwitnącej turystyki pierwsze miejsce wśród rozrywek zajmuje korzystanie z mediów.
Formy spędzania czasu wolnego przez dzieci
Zagospodarowanie czasu wolnego jest niezwykle ważne już w przypadku małych dzieci, które większość dnia powinny spędzać na zabawie. Choć jej istota polega na bezproduktywności, bo dzieci bawią się dla samej zabawy, a nie dla osiągnięcia określonych celów, pod jakimś względem jest ona korzystna i wartościowa. Wspomaga wczesny rozwój dziecka i przygotowuje do dorosłego życia.
Formy spędzania czasu wolnego przez dzieci ewoluowały na przestrzeni ostatnich lat. Naukowcy związani z różnymi ośrodkami w Polsce dochodzą do tego samego wniosku – rozrywkę dzieciom w coraz młodszym wieku zapewniają media, co ma zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje.
Jako dowód mogą posłużyć choćby ustalenia badaczki związanej z Politechniką Krakowską, która zapytała grupę uczniów w wieku 10–12 lat (ze szkół w trzech miastach o różnej wielkości) o ulubione formy spędzania wolnego czasu. W każdej grupie od 46 do 59 proc. dzieci wskazało oglądanie telewizji oraz gry i zabawy komputerowe. Aż 24 proc. dzieci z Krakowa przyznało, że spędza przed komputerem 2-3 godziny dziennie.
Jak wynika z badań, inne najpopularniejsze współczesne formy spędzania czasu wolnego przez dzieci to:
- spotkania i zabawy z rówieśnikami,
- czytanie książek,
- uczestnictwo w zajęciach dodatkowych, np. nauce gry na instrumencie muzycznym i treningach sportowych.
Formy spędzania czasu wolnego przez młodzież
Młodzież, zwłaszcza akademicka, uchodzi za grupę dysponującą największą ilością wolnego czasu. Jest też najbardziej skłonna do korzystania z rozmaitych nowinek. Wśród młodzieży zaczyna już dochodzić do głosu świadoma chęć samodoskonalenia i nawiązywania relacji społecznych. Jednak o ile spotkania z przyjaciółmi preferuje około 50 proc. studentów, o tyle rozwijanie swoich zdolności na zajęciach dodatkowych deklaruje nie więcej niż 10 proc. młodzieży.
Do współczesnych form spędzania czasu wolnego przez młodzież należą:
- korzystanie z internetu,
- słuchanie muzyki,
- oglądanie telewizji,
- czytanie książek,
- spacery,
- uprawianie sportu,
- imprezy w klubach,
- zakupy w galeriach handlowych,
- spanie,
- granie w gry komputerowe,
- podróże,
- jazda samochodem,
- chodzenie do kina,
- malowanie i rysowanie,
- wolontariat.
Badania młodzieży, przeprowadzone na Akademii Pomorskiej w Słupsku, pozwalają nie tylko na wyodrębnienie najpopularniejszych wśród młodych ludzi zajęć, ale też na dostrzeżenie pewnego niepokojącego zjawiska. Otóż 4 proc. współczesnych studentów twierdzi, że w ogóle nie dysponuje wolnym czasem.
Formy spędzania czasu wolnego przez dorosłych
Trudności w znalezieniu wolnego czasu dotyczą jednak przede wszystkim osób dorosłych, które narzekają, że w ciągu tygodnia pracy nie sposób wygospodarować choćby chwili na odpoczynek od codziennych obowiązków. Z danych GUS na rok 2015 wynika, że na notoryczny brak czasu cierpi już prawie 20 proc. Polaków.
Czas wolny staje się więc dobrem luksusowym – jak twierdzą niektórzy, nowym wyznacznikiem statusu społecznego. Ci, którzy go mają, najchętniej jednak zasiadają przez telewizorem. Codziennie odbiornik włącza aż 80 proc. z nas. A co ze zdrowym stylem życia, który jest intensywnie promowany w mediach? Choć niewątpliwie wzrasta świadomość na temat znaczenia aktywności fizycznej, okazuje się, że z własnej woli sportu nie uprawiała nigdy ponad połowa Polaków.
Współczesne formy spędzania czasu wolnego przez dorosłych – podobnie jak w przypadku dzieci i młodzieży – są raczej bierne. Tuż za oglądaniem telewizji plasują się słuchanie radia oraz oglądanie filmów przez internet lub na DVD. Około 60 proc. dorosłych spotyka się z rodziną i znajomymi (w domu lub poza nim), 46 proc. czyta książki i gazety (co najmniej jedną w ciągu 3 miesięcy).
Niewielką popularnością cieszy się uczestnictwo w kulturze – tylko połowa Polaków chodzi do kina raz w ciągu całego roku, jeszcze mniej wybiera teatr i koncerty. Podobnie jest z wypoczynkiem na świeżym powietrzu, z którego praktycznie nie korzysta 1/5 dorosłych. W wakacje poza miejsce zamieszkania wyjeżdża jedynie 25 proc. osób należących do tej grupy wiekowej.
