Poranna lub popołudniowa, z pianką lub ze śmietanką... Dla milionów ludzi picie kawy jest nieodłącznym elementem dnia.
Wydaje się nam, że pijemy jej sporo, ale z naszymi 2 kilogramami na osobę rocznie nie należymy bynajmniej do liderów. Statystyczny Amerykanin rocznie spożywa na przykład ok. 7 kilogramów kawy, a przeciętny Szwed - ponad 10 kilogramów!
70 gatunków *Tyle właśnie liczy sobie rodzaj Cofea. Najpopularniejsze z nich to: *kawa arabska, koszykowa, liberyjska, tzw. kawa wyniosła oraz mieszanka gatunków - kawa arabusta. Kawa koszykowa zawiera najwięcej kofeiny. Z arabskiej natomiast otrzymuje się najsmaczniejszy napój, najwyżej ceniony przez kawoszy. Aż 70% "małych czarnych" parzonych w milionach domów i kawiarni to właśnie kawa arabska.
Uniwersalny przysmak *Zapach świeżo parzonej kawy jest dziś rozpoznawalny w każdym zakątku świata. W swojej ojczyźnie - wschodniej Afryce – znana była od niepamiętnych czasów. *Zwyczaj popijania naparu z nasion zapoczątkowali jednak Arabowie (w XIV wieku). Od nich przejęli go Turcy. Za ich pośrednictwem kawa zawojowała Europę. Pierwsza kawiarnia powstała w Paryżu w 1674 r. Co ciekawe, pierwszą kawiarnię w Wiedniu założył w 1683 roku Polak, Kulczycki.
Pobudzająca kofeina *Filiżanka naparu zawiera średnio 150 mg kofeiny. Substancja ta pobudza układ nerwowy. *Uwalnia adrenalinę do krwiobiegu i podnosi poziom glukozy we krwi. Dzięki temu rośnie zdolność do wysiłku umysłowego, poprawia się koncentracja i pamięć, przyspieszają procesy odbioru wrażeń. Znika zmęczenie i senność. Dlatego tak chętnie sięgamy rano po filiżankę kawy, a wypita przed snem może go skutecznie zakłócić. Nie bez powodu nazwa tej rośliny pochodzi od starego arabskiego słowa gahwa lub kahwa, co oznacza "usuwający zmęczenie".
Skuteczne lekarstwo *Za lek kawa była uważana już od dawna – na przykład *w XVII-wiecznej Francji podawano ją przy najróżniejszych dolegliwościach. Kofeina bywa zalecana również i we współczesnej medycynie.
Jest stosowana w celu wzmocnienia akcji serca, w migrenach (rozszerza naczynia mózgowe i wieńcowe),* w stanach silnego zmęczenia*(poprawia wydolność fizyczną organizmu).
Środek przeciw astmie *W XIX wieku kofeina była powszechnie traktowana jako najlepszy ze znanych wówczas leków przeciwko astmie. Okazało się, że słusznie. W leczeniu tej choroby kofeinę wyparły z czasem (i wraz z postępem farmacji) inne leki.
Całkiem niedawno przeprowadzono jednak pewne badania, które dowiodły, że *picie 2-3 filiżanek mocnej kawy dziennie może znacznie usprawnić oddychanie. Okazało się wówczas, że u chorych na astmę, którzy tak właśnie postępowali, ataki tej choroby występowały o 25% rzadziej niż u innych astmatyków. Nic dziwnego, kofeina zawarta m.in. w kawie działa rozkurczająco na mięśnie gładkie oskrzeli.
Wokół kawy narosło sporo nieporozumień *Ile jest prawdy w tym, że:
*- powoduje choroby serca – u zdrowego człowieka zbyt duża dawka kofeiny może jedynie spowodować chwilowe, niegroźne kołatanie serca, nadpobudliwość, poirytowanie, ale osoby chorujące na serce powinny zapytać lekarza, czy napój im nie zaszkodzi;
- sprzyja osteoporozie – badania dowodzą, że picie kawy nie ma żadnego wpływu na gęstość kości;
- podnosi ciśnienie tętnicze krwi – jego wzrost (i to znaczny) powoduje dopiero picie kawy i palenie tytoniu;
- przyczynia się do wzrostu poziomu cholesterolu – u niektórych osób kawa rzeczywiście może działać w ten sposób, a zatem ci, którzy mają za wysoki jego poziom, powinni odstawić kawę na miesiąc i sprawdzić, czy rzeczywiście to właśnie ona jest winowajcą;
- wywołuje wrzody żołądka – kawa pobudza wydzielanie soków trawiennych i może zaostrzać chorobę wrzodową, ale nie ma związku między piciem kawy a powstawaniem tej choroby.
Warto wiedzieć, że przyczyną negatywnych skutków picia kawy nie zawsze jest kofeina, lecz także niektóre z ok. 700 zawartych w niej innych substancji o charakterze drażniącym. Dlatego warto zachować umiar w jej piciu.
Jak sobie zaparzysz... *Od sposobu parzenia kawy zależy nie tylko jej smak, ale także działanie.
*Turcy zalewają prażone, zmielone nasiona zimną wodą, dodają cukier i gotują w miedzianym tygielku.
W Arabii Saudyjskiej mocną kawą zalewa się nasiona kardamonu. Powstaje w ten sposób napój o wyjątkowym, silnym aromacie.
Cały świat podbiła kawa espresso. Drobno zmielone ziarna poddawane są działaniu pary pod wysokim ciśnieniem, co sprawia, że napar jest wyjątkowo mocny. Serwuje się go w małych filiżankach z dodatkiem cukru lub skórki cytryny.
Oryginalny smak uzyskuje się, dosypując do kawy łyżeczkę sproszkowanej czekolady, szczyptę cynamonu lub odrobinę słodkiej śmietanki.
**Ale nic tak szybko nie rozbudzi i nie postawi na nogi, jak poranna kawa z dodatkiem łyżeczki miodu.
