Jak leczyć różne odmiany kataru u malucha, pytamy prof. Mieczysława Chmielika.
*Czasem trwa kilka dni i ustępuje bez śladu. Kiedy indziej jest przewlekły lub prowadzi do różnych powikłań. Zakatarzony maluch jest niespokojny, rozdrażniony, nie ma apetytu, źle śpi. Z powodu spuchniętego, podrażnionego noska trudno mu oddychać, a niemowlęciu nawet ssać pierś. Chcesz mu ulżyć w dolegliwościach, ale – jak? *Przebieg choroby zależy od przyczyny, która go wywołała (wirusy, bakterie czy alergeny?), wieku dziecka i jego indywidualnej podatności na infekcje, a także od tego, czy przed katarem było zdrowe. Dziecięcego kataru nie można traktować tak, jak u dorosłych, bo w pierwszych latach życia błona śluzowa noska nie jest w pełni dojrzała. Przy niewłaściwym postępowaniu z niegroźnej pozornie infekcji może się rozwinąć poważna choroba. A im młodsze dziecko, tym słabsze mechanizmy obronne. Naucz się rozpoznawać katar i sprawdź, jak możesz lepiej i szybciej pomóc swojemu zakatarzonemu maluchowi.
Zatkany nosek *W pierwszych miesiącach życia maluszka każda choroba wymaga kontroli pediatry. Także katar. Mała infekcja może się zmienić w poważną chorobę. Dlatego u najmniejszych dzieci wycieraj tylko tę wydzielinkę, która sama zbiera się pod noskiem. Nie wolno odsysać jej przy pomocy gruszki ani wypłukiwać wodą. Skórę pod noskiem smaruj maścią ochronną.
* Ostry wirusowy *To najczęstszy rodzaj kataru. Dzieci mają go kilka, a nawet kilkanaście razy w roku. Może rozpoczynać się skokiem gorączki (nawet do 40°C). *Wydzielina jest początkowo wodnista, potem śluzowa (biała), a jeśli do wirusów dołączą bakterie (co zdarza się często) – nabiera charakteru śluzowo-ropnej (biało-żółta lub zielonkawa, brzydko pachnie). Często towarzyszy temu zapalenie spojówek i gardła. Jak postępować. O katarze wirusowym mówi się, że leczony trwa tydzień, nieleczony – 7 dni. To prawda. Z reguły przez pierwsze trzy dni wystarczą ogólnie działające leki przeciwzapalne (np. paracetamol) oraz napar z kwiatu lipy i sok z malin. Łagodzą one dolegliwości.
Nie stosuje się leków przeciwwirusowych, ponieważ dają objawy uboczne, dużo poważniejsze od samego kataru. Nie wolno też na własną rękę podawać małym dzieciom kropelek obkurczających śluzówkę noska.
Pamiętaj! Z zakatarzonym noworodkiem i niemowlęciem idź szybko do pediatry. W przypadku starszego dziecka wizyta u lekarza jest konieczna, gdy wirusowy katar zmienił się na ropny lub od początku przebiega z wysoką gorączką.
Bakteryjny *Można go rozpoznać po *typowej wydzielinie: biało-żółtej lub zielonkawej, najczęściej brzydko pachnącej. Maluch ma zatkany nos, gorączkuje, jest niespokojny, nie chce nic jeść.
* Jak postępować.* Gdy zauważysz u dziecka objawy bakteryjnego (ropnego) kataru, bezwzględnie pójdź do lekarza. Nie dziw się, jeśli przepisze bardzo silnie działające środki. Z pewnością znajdą się wśród nich antybiotyki.
Jeśli dziecko jest zdenerwowane i płaczliwe, bądź dla niego cierpliwa. Gdy jest pobudzone, pilnuj, żeby się nie przegrzało. Starsze maluchy łatwo się dodatkowo przeziębiają, np. wyskakując z łóżka.
Pamiętaj! W pierwszym roku życia katar wywołany bakteriami może prowadzić do bardzo poważnych powikłań. Dlatego za wszelką cenę trzeba starać się ich uniknąć. Ropna infekcja może się rozprzestrzenić na oskrzela i płuca. Jej przebieg bywa w takich przypadkach ciężki, a konsekwencje – poważne. Stosuj się do zaleceń pediatry.
* Alergiczny Dziecko kicha, ma spuchnięte, swędzące powieki, a z noska „leje mu się” wodnista wydzielina. Nos jest w środku obrzęknięty, oczy łzawią i mogą być przekrwione. Typowo alergiczny jest katar sienny, który pojawia się w okresie pylenia roślin oraz tzw. katar całoroczny, związany z bardzo różnymi czynnikami – najczęściej z kurzem, pierzem z poduszki i sierścią zwierząt.
* Jak postępować. Alergia jest zbyt poważną chorobą, żebyś próbowała radzić sobie z nią sama. Jeśli podejrzewasz ją u dziecka, koniecznie wybierz się z nim do alergologa. Przed wizytą u lekarza zastanów się, z jakim alergenem dziecko miało ostatnio kontakt. Czasem taki czynnik można łatwo określić, np. gdy jest to zwierzątko lub pierze poduszki. Ale już w przypadku pyłków sprawa będzie trudniejsza. Jednak lekarz – znając okresy pylenia poszczególnych roślin i robiąc testy alergiczne – znajdzie powód choroby malucha.
Pamiętaj! Próby leczenia tego kataru na własną rękę mogą doprowadzić do astmy lub innych, poważnych form alergii.
Przewlekły *Choroba przewlekła to taka, która – nieleczona – sama nie ustąpi. Tak może być i z katarem. Wówczas *maluch ma wiecznie zatkany nos (sapkę), a także ropną wydzielinę.Przyczyną przewlekłego kataru najczęściej jest skrzywiona przegroda nosa, wrodzone defekty w obrębie ujść zatok lub przerośnięty trzeci migdałek (który zmniejsza się, ale dopiero w 12.–15. roku życia). Gdy powietrze nie może prawidłowo przepływać przez nos, częściej dochodzi do infekcji.
* Jak postępować.* Zwykle konieczna jest operacja. Skrzywiona przegroda nosowa wymaga wyprostowania, zbyt wąskie ujścia zatok – poszerzenia. Przerośnięty trzeci migdałek najczęściej trzeba usunąć.
Pamiętaj! Wszystkie wątpliwości wyjaśniaj z pediatrą albo laryngologiem.
* *Grażyna Dziekan
