Afelandra - elegantka wśród roślin

Afelandra czworokątna - stercząca (Aphelandra squarrosa)należy do rodziny Akantowate (Acanthaceae), która liczy około 250 rodzajów roślin obejmujących około 2650 gatunków. Występują one głównie w rejonach subtropikalnych i tropikalnych. Niektóre gatunki spotykane są także w cieplejszych rejonach strefy umiarkowanej.

Rodzaj Afelandra w naturze występuje w tropikalnych rejonach Ameryki Środkowej i Południowej, obejmuje około 60 gatunków, ale tylko jeden - Aphelandra squarrosa - jest uprawiany jako roślina doniczkowa i od niego pochodzą odmiany spotykane w sprzedaży - np. ‘Louisae’, ‘Leopoldi’ czy ‘Dania’.

Afelandra jest rośliną bardzo dekoracyjną. Dorasta do 50-80 cm wysokości i 30-40 cm średnicy. Jej ozdobą są zarówno duże, sztywne, zielone liście z kremowym lub srebrzystym żyłkowaniem, o długości 10-20 cm i szerokości 5-10 cm, jak również pojawiający się na szczycie grubej łodygi czworokątny, kłosokształtny kwiatostan, z którego wyrastają rurkowate, jaskrawożółte kwiaty. Roślina kwitnie przez całe lato, ale jej kwiaty nie pachną.
Po kwitnieniu ścinamy pęd kwiatowy nad najwyższą parą liści.

W czasie wzrostu i kwitnienia Afelandra potrzebuje dużo rozproszonego światła, gdyż promienie padające bezpośrednio na liście mogą je poparzyć.
Należy zapewnić jej temperaturę w granicach 18-22ºC, ale im niższa (15-18ºC), tym dłużej kwitnie i wymaga mniejszej wilgotności powietrza. Po przekwitnięciu optymalna temperatura wynosi 12-15ºC.
Podlewamy ją dość obficie - w czasie kwitnienia dwa razy na tydzień, po przekwitnięciu raz na tydzień - roślina przejdzie wtedy na 4-6 tygodni w stan spoczynku. Zaczynamy podlewać dwa razy na tydzień, gdy chcemy pobudzić roślinę do wzrostu.
Dokarmiamy, gdy pojawi się kwiatostan - co 2 tygodnie, płynnym nawozem dla kwiatów kwitnących.

Roślina lubi wilgotne powietrze - doniczkę ustawiamy na podstawce z kamykami i wodą lub w osłonce z wilgotnym torfem. Po rozpoczęciu kwitnienia przestawiamy na suchą podstawkę, zmniejszając wilgotność otoczenia - kwiaty będą się utrzymywały dłużej.
Codziennie zraszamy liście, oczyszczając je przy okazji z kurzu, a raz na 2 miesiące możemy zastosować nabłyszczacz.

Afelandrę przesadzamy zawsze po okresie spoczynku, gdy roślina przerasta korzeniami przez dno doniczki, a młode liście są małe. Przy okazji młode osobniki można lekko przyciąć, dzięki czemu rozkrzewią się.
Jako podłoże stosujemy ziemię uniwersalną wymieszaną z torfem w proporcji 3:1, nakładaną na warstwę drenażu.

Wiosną, gdy Afelandra wytwarza nowe pędy, zostawiamy 3-4 do rozrostu, a resztę usuwamy.
Usunięte pędy, z co najmniej 2 parami zdrowych liści i wierzchołkiem, możemy wykorzystać jako sadzonki. Usuwamy drugą parę liści, zanurzamy w ukorzeniaczu i sadzimy w podłożu złożonym z gruboziarnistego piasku i gliny. Podlane i przykryte np. folią (którą codziennie zdejmujemy na 5 min.) utrzymujemy przez 3 tygodnie w temperaturze 24ºC. Potem sadzonki przesadzamy do „dorosłego” podłoża. Nowe rośliny przesadzamy 1-2 razy zanim zakwitną (sadzonki marcowe kwitną późnym latem).

Jeśli roślina choruje, zmienia od razu wygląd:

· Liście opadają - zbyt gorąco i sucho - trzeba podlewać i zraszać, przestawić w miejsce przewiewne, ale nie w przeciągu.
· Liście zwisają roślina więdnie - przeciągi - trzeba przenieść roślinę w miejsce osłonięte.
· Zgnilizna podstawy łodyg - zbyt wilgotno i zimno - przenosimy roślinę w miejsce cieplejsze i lekko przesuszamy podłoże.
· Nowe liście małe i słabo wybarwione, brak kwitnienia - trzeba dokarmić nawozem.
· Brunatne plamy na liściach - zbyt silne nasłonecznienie - trzeba osłonić od bezpośredniego działania promieni słonecznych.
· Liście brunatnieją - nadmiar wyziewów gazowych i spalin - przenosimy roślinę do pomieszczenia o czystym powietrzu.
· Białe wełniste plamki na spodzie i w kątach liści - wełnowce - plamki usuwamy tamponem zwilżonym denaturatem lub opryskujemy malationem albo środkiem insektobójczym.
· Liście pokryte żółtymi plamkami, zwłaszcza wzdłuż nerwów, brunatne tarczowate owady na spodzie liści i na łodygach - tarczniki - poszczególne owady usuwamy tamponem zwilżonym denaturatem lub opryskujemy środkiem insektobójczym.
· Liście zniekształcone i lepkie, z zielonymi owadami - mszyce - stosujemy pyretrum lub środek insektobójczy.
· Liście żółkną i opadają, delikatna pajęczynka pod spodem - przędziorek - czerwony pajączek - stosujemy malation lub środek insektobójczym, zwiększamy wilgotność powietrza.

Afelandrze nie przeszkadza (w małych ilościach) dym papierosowy, wyziewy gazowe i spaliny, ale nie znosi przeciągów. Świetnie czuje się w towarzystwie innych roślin o zielonych liściach jak figowce, bluszcze, filodendrony i ananasowate.
Jest rośliną bardzo delikatną i szybko reagującą na niekorzystne warunki uprawy, ale - wbrew obiegowej opinii - nie jest wymagająca, ani trudna w uprawie.