Aminokwasy - rola, działanie, źródła
Aminokwasy są związkami chemicznymi, które stanowią budulec organizmu człowieka. Co jeszcze warto wiedzieć o aminokwasach? Gdzie znajdziemy ich najwięcej? Odpowiadamy na najważniejsze pytania dotyczące aminokwasów oraz sprawdzamy, czy powinny znaleźć się w diecie osób aktywnych fizycznie.
Aminokwasy — czym są?
Aminokwasy są nazywane kwasami aminowymi. W obrębie jednej cząsteczki powinien znaleźć się co najmniej jeden kwas aminowy pochodzący z grupy zasadowej oraz jeden hydroksyl pochodzący z grupy kwasowej. Taka specyficzna budowa aminokwasu sprawia, że należą do grupy amfolitów zachowujących cechy związków zasadowych i kwasowych.
W organizmie znajdują się zarówno aminokwasy białkowe tworzące jego budulec, jak i aminokwasy niebiałkowe, wśród których najbardziej znana jest beta-alanina.
Podstawowe aminokwasy — podział aminokwasów
Podstawowymi aminokwasami są aminokwasy białkowe, które można podzielić na aminokwasy endogenne, które mogą być samodzielne przez organizm i aminokwasy egzogenne wchłaniane z pożywieniem, a zarazem niezbędne do prawidłowego funkcjonowania.
Do najbardziej znanych aminokwasów endogennych należą alanina, aspargina, kwas asparginowy, seryna, tyrozyna, glicyna, tauryna i kwas gamma amino-masłowy.
Walina, lecyna, treonina, fenyloalanina i lizyna należą natomiast do grupy aminokwasów egzogennych.
Kolejny podział uwzględnia sposób przyłączenia grupy aminowej — alfa-aminokwasy, beta-aminokwasy oraz gamma-aminokwasy.
Aminokwasy — rola w organizmie
Aminokwasy są jednymi z podstawowych związków chemicznych obok węglowodanów i tłuszczy. Budują i odbudowują komórki. Dzięki nim możliwy jest ich wzrost, co przekłada się na wzrost całego organizmu. Ponadto to podstawowe źródło energii, są budulcem przeciwciał i odpowiadają za odporność organizmu. Dzięki nim witaminy oraz związki odżywcze są transportowane do komórek.
Aminokwasy — działanie
W zależności od rodzaju aminokwasu różni się jego rola w organizmie człowieka. Fenyloalanina odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Dzięki metionininie nie łamią się paznokcie, a włosy są lśniące i mocne. Lizyna jest ważna ze względu na funkcję, którą pełni w układzie immunologicznym.
Przy okazji warto również wspomnieć o aminokwasie BCAA, który tworzą trzy aminokwasy, izoleucyna, lecyna oraz walina. Ten związek chemiczny często stanowi podstawę suplementacji osób aktywnych fizycznie.
Źródła aminokwasów
Najwięcej aminokwasów znajdziemy w jajkach, wołowinie, kurczaku, mleku, twarogu, morskich rybach, wieprzowinie, żelatynie, ryżu, kaszy jaglanej, orzechach włoskich, grzybach, serze żółtym, serze białym, owocach i warzywach oraz roślinach strączkowych.
Aminokwasy w diecie sportowców
Aminokwasy są jednym z niezbędnych składników diety sportowej. Dzięki nim jest budowana i rozbudowywana tkanka mięśniowa. Poprawiają również siłę mięśni oraz wydolność organizmu. Wśród aminokwasów dla sportowców wyróżnia się właśnie BCAA.
