Cytrusy udomowione

Pięć zasad pielęgnacji *1. *Ziemia powinna być próchnicza i lekko kwaśna o odczynie 5–6,5 pH (takie podłoże najłatwiej dostać w sklepach ogrodniczych i kwiaciarniach), przepuszczalna. W pierwszych latach uprawy dobrze jest przesadzać rośliny raz w roku, później rzadziej, co kilka lat, do doniczki o 2–3 cm szerszej od poprzedniej.

1. Cytrusy najlepiej czują się na oknie południowym, wschodnim lub zachodnim. Od października do kwietnia wolą mieć nieco chłodniej, dobrze jest wtedy przestawić je w inne miejsce, o temp. ok. 10 stopni C, i często zraszać wodą.

1. Wymagają regularnego podlewania, także zimą, gdy inne rośliny nie potrzebują tyle wilgoci. Ziemia w doniczce szybko wysycha, a przesuszone rośliny tracą liście, kwiaty i zawiązki owoców. Woda do podlewania powinna mieć odczyn zasadowy (ok. 8 pH). Ważne, by podłoże było wilgotne, ale nie mokre.

1. Rosną wolno, więc nie trzeba ich intensywnie dokarmiać. W pierwszym roku po posadzeniu nie potrzebują wcale zasilania, w następnych latach warto podawać im przez okres wegetacji (od kwietnia do końca października) nawóz dla roślin doniczkowych.

1. Świetnie znoszą cięcie. Warto co jakiś czas skracać pędy kilkuletnich okazów o mniej więcej jedną trzecią długości. Ten zabieg sprawia, że roślina ładniej się krzewi, szybciej rośnie, a korona ma bardziej zwarty kształt.

Rady doświadczonego hodowcy *Wbrew pozorom cytrusy nie są zbyt wymagające w uprawie. Wystarczą dobre chęci i odrobina serca, by odwdzięczyły się hodowcy po stokroć – mówi *Sławomir Posiewka. Zapalony hodowca roślin cytrusowych i egzotycznych, ma w swojej kolekcji wszystkie gatunki z rodziny cytrusowatych. Pięknie rosną i owocują.
Cytrusy nie są trudne w uprawie, jeśli stworzymy im warunki najbardziej zbliżone do naturalnych.* Są jednak pewne żelazne zasady, których trzeba przestrzegać, by nie zmarniały: *- Nie należy hodować ich w kuchni – nawet niewielkie stężenie gazu w powietrzu jest dla nich szkodliwe.
- Nie spryskiwać wodą liści nagrzanych przez słońce, bo mogą pojawić się na nich plamy.
- Gdy nie jest to konieczne, nie przestawiać i nie przekręcać doniczek – bardzo tego nie lubią.
- Chronić drzewka przed przeciągami i nagłą zmianą temperatury – mogą stracić liście.
- Nową, przyniesioną do domu roślinę dobrze jest pozostawić przez kilka godzin w opakowaniu, by się zaaklimatyzowała.
- Cytrus można wyhodować z pestki cytryny lub pomarańczy.

*Jak zrobić sadzonkę *- Wybierz jednoroczny pęd, odetnij go i potnij na takie odcinki, by każdy miał po 2 listki (duże liście można przyciąć, aby ograniczyć parowanie).
- Sadzonki umieść w doniczce wypełnionej piaskiem.
- Doniczkę włóż do torebki foliowej, by stworzyć roślinie wilgotny mikroklimat. Zrób w folii otwory, aby zapewnić wymianę powietrza.
- Postaw na parapecie, w miejscu jasnym, ale nie bezpośrednio nasłonecznionym, pilnuj, by ziemia nie wyschła. Roślina powinna się ukorzenić w ciągu 5–6 tygodni. Po tym czasie przesadź ją do doniczki z ziemią.
- Gdy sadzonka wytworzy 4–6 liści, może już zakwitnąć. Kiedy wykształci ok. 10 listków, jest zdolna zawiązać owoce. Dojrzewają one 6–12 miesięcy.

Poznaj odmiany Cedrat(Citrus medica)
Zwany także cytronem, pochodzi z Indii. Szczególnie ciekawa jest odmiana, której owoce mają palczaste wyrostki podobne do dłoni. Nazwano ją ręką Buddy. Owoce cedratu pokrywa bardzo gruba (nawet do 8 cm) skórka o intensywnym zapachu. Tylko ją wykorzystuje się z owocu – nadaje się do kandyzowania.
Pomelo(Citru s grandis)
Zwana też pompelą, rodzi największe owoce spośród roślin cytrusowatych. Potrafią one osiągnąć wagę 2 kilogramów i średnicę 15 cm! Drzewo, które w naturze wyrasta do 12 m wysokości, podobne jest do pomarańczy, a owoce do grejpfruta. Do spożycia nadaje się zarówno miąższ, jak i skórka, z której robi się dżem.
Cytryna(Citrus limon)
Najwcześniej uprawiali ją Chińczycy. Do Europy sprowadzili Arabowie w XI w. W warunkach naturalnych drzewo osiąga 6 m wysokości. Doniczkową cytrynę spopularyzował w Polsce prof. Szczepan Pieniążek, który wyhodował łatwo owocującą odmianę Ponderosa. Warto polecić też odmianę Meyera, która ma bardziej soczyste owoce.* Kumkwat(Fortunella japonica)
Roślina ma kształt drzewka z podłużnymi małymi owocami, podobnymi do pomarańczy. Pierwsze sadzonki sprowadzono do Europy w XIX wieku jako rośliny ozdobne. Kilkuletni owocuje i kwitnie niemal bez przerwy. W krajach Wschodu doniczkę z kumkwatem stawia się na stole podczas przyjęcia, aby goście mogli się częstować owocami prosto z drzewa.
*Mandarynka(Citrus reticulata)
Ją także udomowiono w Chinach. W naturze jest małym drzewkiem z kulistą koroną.
W Europie zaczęto ją uprawiać dopiero na początku ubiegłego stulecia i wyhodowano mnóstwo odmian. Ich owoce mają jedną wspólną cechę – łatwo obiera się je ze skórki. Mandarynki bez trudu rozmnaża się z sadzonek.
*Pomarańcza *W naturze jest krzewem lub drzewem wyrastającym do 5–12 metrów. Do Europy trafiła dopiero w XVI wieku. To dla niej królowie i arystokraci zaczęli budować specjalne szklarnie zwane oranżeriami. Pomarańcza bardzo łatwo krzyżuje się z innymi cytrusami, więc chętnie wykorzystuje się ją w hodowli różnych mieszańców.
* Czy wiesz, że: *- Owoc cytrusa z botanicznego punktu widzenia jest jagodą zbudowaną z segmentów wypełnionych woreczkami sokowymi i nasionami.
- Cytrusy są nieocenionym źródłem olejków zapachowych. Z płatków kwiatów pomarańczy gorzkiej uzyskuje się cenny olejek neroli o słodkim, trwałym aromacie, najważniejszy składnik wody kolońskiej. Ze skórki jeszcze zielonych owoców bergamoty (citrus bergamia) wyciska się olejek bergamotowy, a z owoców kumkwatu olejek o słodko-kwaśnym, lekko gorzkawym zapachu.
- Rośliny cytrusowe jednocześnie kwitną i owocują, co wygląda szczególnie atrakcyjnie.
- Największe plantacje cytryn znajdują się w USA, Włoszech, Meksyku, Grecji i Hiszpanii.
- W XVIII wieku marynarze angielscy wypływający w długie rejsy mieli obowiązek wypijać codziennie 3 łyżki soku z cytryny. Chroniło ich to przed zachorowaniem na szkorbut.

Małgorzata Świgoń