Dieta w dnie moczanowej

Leczenie tego schorzenia polega głównie na odpowiedniej farmakoterapii, ale zmiany w sposobie życia (regulacja masy ciała, odpowiednia dieta, zmniejszenie spożycia alkoholu) przyczyniają się do sukcesu terapeutycznego.

W dnie moczanowej stwierdza się zwiększenie stężenia kwasu moczowego we krwi (hiperurykemia). Nagromadzony w organizmie kwas moczowy odkłada się w postaci moczanu sodowego w stawach, chrząstkach i tkankach miękkich, np. nerkach, wywołując objawy kliniczne ze strony tych narządów.

Charakterystyczne objawy choroby to: zaczerwienienie, obrzęk, rozgrzanie zajętego stawu i gwałtowne bóle w czasie napadów dny. W przebiegu podagry wyodrębnia się kilka okresów. Pierwszy jest bezobjawowy, ale charakteryzuje się podwyższonym stężeniem kwasu moczowego we krwi. W drugim okresie choroby występują już objawy pod postacią napadów dny moczanowej. Kolejny to bóle stawów uniemożliwiające ich ruchomość. Najczęściej zapalenie i ból obejmuje staw u podstawy palucha (dużego palca stopy).

Dna moczanowa towarzyszy często innym schorzeniom (białaczka, nowotwory, mocznica, niedokrwistości), może również rozwijać w wyniku długotrwałego przyjmowania niektórych leków (moczopędne, np. hydrochlorotiazyd, witamina B1, B12, penicylina, sulfatiazol, prednizon).

W skazie moczanowej dieta powinna być przede wszystkim niskopurynowa. Puryny to związki zasadowe zawarte w większej ilości w niektórych pokarmach. Chorzy powinni usunąć ze swojego menu przede wszystkim produkty zawierające duże ilości białka. Zatem nie sprzyja im mięso, przede wszystkim wieprzowina, wątróbka i inne podroby, wędliny zwłaszcza rozdrobnione takie jak pasztety, salcesony czy salami. Mięso z kaczki i gęsi również nie jest wskazane. Głównym źródłem białka powinny być produkty mleczne.

Produkty, których trzeba unikać (podane w kolejności malejącej, jeżeli chodzi o zawartość puryn):

1. Śledzie, wyciągi mięsne, wywary, sosy mięsne, zupy na wywarach mięsnych, galarety mięsne, sardynki, podroby.
2. Sardele, boczek, fasola, soczewica, wątroba, łosoś, szprotki, małże, pstrąg, indyk, cielęcina, dziczyzna.
3. Kurczak, ostrygi, dorsz, łupacz, szpinak, szynka, groch.
4. Duża ilość alkoholu.
5. Używki: kawa, herbata, kakao.
6. Fasolka szparagowa zielona, jarmuż, kapusta czerwona, włoska, brokuły, brukselka, groszek zielony.

Nie zawierają wcale lub zawierają niewielką ilość związków purynowych: ser, mleko, jogurty, ryż, kasze, owoce, nie wymienione wyżej warzywa. Właśnie te produkty powinny mieć duży udział w diecie. Związków purynowych nie zawierają również: masło, śmietana, miód, dżemy, marmolady i cukier.

1. Posiłki należy spożywać regularnie – ostatni na 3-4 godziny przed snem, ponieważ w nocy podczas snu zwiększa się ilość zatrzymywanego w ustroju kwasu moczowego.
2. Powinno się pić co najmniej osiem szklanek płynów dziennie (głównie wody), co zapobiega odwodnieniu i sprzyja obniżaniu stężenia kwasu moczowego we krwi. Płynny należy przyjmować przy każdym posiłku, jak również przed pójściem spać. Alkohol nie jest wskazany, gdyż może spowodować wzrost stężenia kwasu moczowego i ostry atak dny.
3. Ze względu na ograniczenie spożycia mięsa (około 50-80 g na dzień) zaleca się sporządzanie potraw typu risotto, makarony z sosami itp.
4. Posiłki powinny być gotowane w wodzie lub na parze. Zabrania się spożywania potraw smażonych, pieczonych i duszonych.
5. Chorzy na dnę często mają nadwagę i otyłość, a redukcja masy ciała łagodzi objawy choroby. Zazwyczaj więc zalecana jest dieta ubogoenergetyczna.

Składniki: bułeczka orkiszowa lub grahamka (60g), 1 jajko, ½ opakowania jogurtu naturalnego (75g), plaster sera twarogowego chudego (60g), mały ogórek kiszony (50g), pomidor (100g), kilka listków natki pietruszki, przyprawy: odrobina soli, pieprzu, ewentualnie – świeże\/ suszone zioła.

Sposób przygotowania: Jajko ugotować na twardo, ostudzić i drobno pokroić, wymieszać z rozgniecionym widelcem serem, jogurtem, posiekaną natką pietruszki, pokrojonym w kosteczkę ogórkiem i przyprawami. Pastę zjeść z bułeczką i plasterkami pomidora.

II ŚNIADANIE - szklanka kefiru (250g), 3 mandarynki lub pomarańcz

Składniki: 1\/3 torebki ryżu brązowego (35g – sucha masa), 80g filetu z piersi kurczaka (pół dużego pojedynczego filetu), 150g brokuła, mała marchew (80g), mała pietruszka (80g), pół średniej cebuli (50g), łyżka oliwy z oliwek, koperek, przyprawy: odrobina soli, pieprzu, ewentualnie – świeże\/ suszone zioła.

Sposób przygotowania: pierś kurczaka ugotować razem z warzywami, przyprawiając do smaku, zmieszać z ryżem o oliwą. Danie posypać posiekanym koperkiem.

PODWIECZOREK- średnie jabłko, opakowanie jogurtu naturalnego (150g)

Składniki: Pomidor (150g), pół średniego ogórka zielonego (80g), garść kiełków mieszanych – mogą być rzodkiewki, słonecznika w małej ilości soi, raczej nie soczewicy (20g), parę oliwek zielonych lub czarnych (20g), liście sałaty np. lodowej i cykorii (dowolna ilość, dużo), łyżeczka oliwy z oliwek, przyprawy: odrobina soli, pieprzu, ewentualnie – świeże\/ suszone zioła, kromka pieczywa razowego (30g).

Sposób przygotowania: Liście sałaty porwać i wrzucić do miseczki, dodać pokrojonego w ósemki pomidora, w plasterki ogórka, kiełki (wcześniej opłukane, można sparzyć), oliwki, oliwę i przyprawy i wszystko razem wymieszać. Zjeść razem z pieczywem.

Składniki: szklanka mleka 1,5% (250g), 3 łyżki płatków owsianych (30g), 2 łyżki otrębów pszennych (12g), łyżka rodzynek (10g), 2 suszone morele (20g).

Sposób przygotowania: Mleko zmieszać z płatkami i można chwile podgotować, dodać otręby i rodzynki oraz posiekane morele.

II SNIADANIE- opakowanie serka białego (150g), do serka można dodać zieleninę, przyprawy, 4 większe rzodkiewki (80g).

OBIAD - filet z mintaja z makaronem, sosem ziołowym i surówką z cykorii

Składniki: 40g (sucha masa) makaronu razowego, 80g filetu z mintaja lub innej chudej ryby (np. morszczuka), średnia cykoria (70g), 2 mniejsze marchewki albo jedna duża (100g), pół małego jabłka (50g), ½ opakowania jogurtu naturalnego (75g), natka pietruszki, koperek, trochę soku z cytryny, łyżka oliwy z oliwek, przyprawy: odrobina soli, pieprzu, ewentualnie – świeże\/ suszone zioła.

Sposób przygotowania: Rybę polać sokiem z cytryny i odstawić na chwile w chłodne miejsce, a następnie posypać przyprawami i gotować ok. 25-30 min. Ugotowany i rybę wyłożyć na talerz i polać sosem przygotowanym z jogurtu, zieleniny i przypraw. Surówkę przyrządzić siekając cykorię, utrzeć na tarce marchew i jabłko, zmieszać z oliwą oraz przyprawami.

PODWIECZOREK - 3 średnie mandarynki, opakowanie jogurtu naturalnego (150g).

Składniki: 1/3 opakowania mrożonej włoszczyzny (150g), 1 średni burak (150g), mały pomidor (80-100g), trochę soku z cytryny, ½ opakowania jogurtu naturalnego (75g), łyżeczka oliwy z oliwek, koperek, natka pietruszki, przyprawy: odrobina soli, pieprzu, ewentualnie – świeże\/ suszone zioła, kromka pieczywa razowego (30g).

Sposób przygotowania: Buraka obrać i gotować pokrojonego na ćwiartki ok. 20 min w garnku z wodą. Dodać mrożonkę i znów gotować do miękkości warzyw. Wyjąć buraka, zetrzeć go na tarce i z powrotem wrzucić do garnka. Pomidora obrać ze skórki, posiekać, poddusić, wrzucić do gotowanych warzyw. Na końcu dodać jogurt, oliwę, przyprawy, sok z cytryny i posiekany koperek i pietruszkę. Zjeść z pieczywem.

(mkr/bb)