Dodatkowe działanie leków przeciwbólowych

Paracetamol obecny w popularnych lekach przeciwbólowych nie tylko łagodzi ból, ale też zmniejsza odczuwanie pozytywnych emocji i przyjemności – wykazało badanie, które publikuje pismo „Psychological Science”. Z kolei ketamina może pomóc osobom cierpiącym na depresję.

Naukowcy z Ohio State University w Columbus, przeprowadzili dwa badania z paracetamolem wśród studentów. W pierwszym udział wzięły 82 osoby, z których połowie podano jednorazową dużą dawkę leku(1000 miligramów), a połowie identycznie wyglądającą pigułkę z placebo.

Po 60 minutach, gdy zaczął działać, badanym dano do obejrzenia 40 zdjęć wywołujących różne reakcje emocjonalne. Są one zgromadzone w międzynarodowej bazie i wykorzystywane w badaniach przez naukowców z całego świata. Znalazły się wśród nich fotografie wywołujące skrajnie negatywne emocje, np. przedstawiające płaczące, niedożywione dziecko, poprzez zdjęcia neutralne, jak krowa pasąca się na łące, aż po bardzo przyjemne zdjęcia, np. dziecka bawiącego się z kotem. Studenci mieli oceniać, jak negatywne lub pozytywne było zdjęcie w skali od minus 5 (skrajnie negatywne) do plus 5 (skrajnie pozytywne). Następnie poproszono ich o ocenę nasilenia emocji towarzyszących oglądaniu każdej fotografii – w skali od 0 (brak lub bardzo niewielkie emocje) do 10 (bardzo silne emocje).

Okazało się, że badani, którzy zażyli dużą dawkę paracetamolu oceniali zdjęcia i towarzyszące ich oglądaniu emocje w mniej ekstremalny sposób, niż osoby, którym podano placebo. Innymi słowy, zdjęcia pozytywne były przez nich oceniane jako znacznie mniej pozytywne, niż przez studentów z grupy kontrolnej. Podobnie było ze zdjęciami prezentującymi negatywne sytuacje. Znajdowało to również odzwierciedlenie w ocenie emocji towarzyszących oglądaniu fotografii.

Ocena zdjęć neutralnych pod względem emocjonalnym nie różniła się między grupami.

Drugie doświadczenie, w którym udział wzięło 85 osób, było bardzo podobne, z tą różnicą, że jego uczestnicy mieli też ocenić każdą fotografię pod względem nasycenia koloru niebieskiego.

Ponownie, osoby, które zażyły paracetamol oceniały pozytywne i negatywne zdjęcia mniej skrajnie oraz miały znacznie stłumione emocjonalne reakcje podczas ich oglądania. Jednak ocena nasycenia koloru niebieskiego była podobna w obu grupach.

Zdaniem autorów pracy oznacza to, że paracetamol zakłóca odbiór bodźców o charakterze emocjonalnym, a nie ogólny odbiór rzeczywistości.

Na tej podstawie główny autor pracy Geoffrey Durso ocenia, że stosowanie leków z paracetamolem może mieć szersze skutki niż sądzono dotychczas. - Paracetamol może być postrzegany nie tylko jako zwykły lek przeciwbólowy, ale jako uniwersalny środek łagodzący emocje – komentuje badacz. Jak przypomina, wcześniejsze obserwacje wskazywały, że paracetamol może łagodzić nie tylko ból fizyczny, ale też psychiczny. - Nasze badanie idzie o krok dalej, gdyż wskazuje, że lek tłumi również odczuwanie pozytywnych emocji” – podkreśla Durso.

Naukowcy uważają, że ich odkrycie dostarcza dowodów na poparcie stosunkowo nowej teorii psychologicznej, zgodnie z którą nasza wrażliwość na pozytywne i negatywne bodźce (np. negatywne i pozytywne wydarzenia życiowe) jest regulowana przez te same mechanizmy biologiczne. To oznacza, że osoba, która silniej przeżyje rozwód, może też w większym stopniu niż inni cieszyć się z nagrody w pracy lub innego pozytywnego wydarzenia, tłumaczą badacze.

Na razie autorzy pracy nie potrafią ocenić, czy inne środki przeciwbólowe, np. kwas acetylosalicylowy (obecny np. w polopirynie) czy ibuprofen, wpływają na emocje podobnie do paracetamolu. W przyszłości planują jednak podjąć badania nad tym zagadnieniem.

Paracetamol (w USA występuje pod nazwą acetaminofen) jest składnikiem ogromnej liczby leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych sprzedawanych bez recepty od ponad 70. lat na całym świecie. Na przykład, w Stanach Zjednoczonych związek ten znajduje się ponad 600 różnych lekach, zgodnie z danymi Consumer Healthcare Products Association. Każdego tygodnia ok. 23 proc. Amerykanów (tj. ok. 52 mln) zażywa lek z paracetamolem. W przeciwieństwie do kwasu acetylosalicylowego czy ibuprfenu, paracetamolu nie zalicza się do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Oznacza to, że nie działa on poprzez łagodzenie stanów zapalnych w organizmie.

Stosowana w znieczuleniu ogólnym oraz jako narkotyk ketamina może pomóc osobom cierpiącym na depresję, które mają skłonności samobójcze i u których inne metody leczenia nie przynoszą rezultatu - poinformowali brytyjscy naukowcy na łamach pisma "Human Psychopharmacology".

Naukowcy z Uniwersytetu Hertfordshire przeanalizowali 21 dotychczas opublikowanych prac dotyczących wpływu ketaminy na osoby ze zdiagnozowaną depresją. Wynika z nich, że objawy depresji ulegały znacznemu złagodzeniu w ciągu czterech godzin od podania pojedynczej dawki substancji.

"- głównie ze względu na szybkie działanie u osób nie reagujących na bardziej tradycyjne metody leczenia. Stosowane najczęściej leki przeciwdepresyjne i psychoterapia zaczynają dawać efekty po kilku tygodniach, podczas gdy dawka ketaminy działa w ciągu kilku godzin - mówi autor badań dr Keith Laws.

Mimo pozytywnych rezultatów badacze podkreślają, że zanim ketamina zostanie zaliczona do środków przeciwdepresyjnych niezbędne jest zweryfikowanie jej długoterminowego działania. Może ona powodować takie skutki uboczne jak wzrost ciśnienia tętniczego i śródczaszkowego czy uszkodzenia w obrębie układu moczowego, a także może działać uzależniająco.

(PAP)/koc/ krf/ jjj/ krf