Cud miód. Sprawdź, dlaczego warto mieć go w swojej kuchnii

Według definicji miód to naturalna, słodka substancja produkowana przez pszczoły z gatunku Apis mellifera z nektaru roślin, wydzielin żywych części roślin lub wydzielin owadów wysysających żywe części roślin. Substancja jest zbierana przez owady, a następnie przerabiana poprzez łączenie ze specyficznymi substancjami, odwadniana, gromadzona i pozostawiana w plastrach miodu, gdzie dojrzewa. Wyróżnia się:

- miód nektarowy pochodzący z jednej określonej rośliny (miód odmianowy) lub wielu roślin kwitnących w tym samym czasie (wielokwiatowy)

- miód spadziowy uzyskany ze spadzi liściastej bądź iglastej

Jest to słodka, lepka, gęsta ciecz występująca ze zróżnicowaną intensywnością na liściach drzew iglastych (sosna, świerk, jodła) i liściastych (brzoza, klon, lipa) powstała na skutek uszkodzenia komórek przez owady ssące – mszyce, czerwie. Składa się z soków roślinnych oraz odchodów tych owadów, bowiem potrzebują one głównie białka, a nadmiar cukru wydalają.

Głównymi składnikami miodu są cukry – fruktoza i glukoza, występują również enzymy (m.in.: inwertaza, katalaza, peroksydaza), kwasy organiczne w ilości od kilku do kilkunastu rodzajów (kwas mlekowy, jabłkowy, octowy, cytrynowy, szczawiowy), witaminy (A, B1, B2, B6, B12, C, kwas foliowy, kwas pantotenowy, biotyna) aminokwasy (prolina stanowi 50–80 proc. wszystkich aminokwasów, cholina wpływa na prawidłowe funkcjonowanie mózgu i układu krążenia, acetylocholina jest neuroprzekaźnikiem), makro/mikroelementy: magnez, wapń, żelazo, mangan, kobalt, olejki eteryczne, barwniki.

Składnikiem miodu jest również woda w ilości około 17–20 proc. Barwa i konsystencja miodu są zależne od rodzaju rośliny lub spadzi, z jakiej go pozyskano. Kolor może wahać się od prawie bezbarwnego do ciemnobrązowego charakterystycznego dla miodów spadziowych. Może być lejący, płynny lub skrystalizowany. Miód wrzosowy jest wyjątkiem i posiada konsystencję galaretowatą. Smak miodu jest warunkowany przez kwasy organiczne, a zapach przez obecne olejki eteryczne.

Miód oraz inne produkty prosto z ula wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe (przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze), odkażające, przeciwwolnorodnikowe, odżywiające, regenerujące, wzmacniające, przeciwnowotworowe i przeciwmutagenne.

Cukry proste występujące w największej ilości są najszybciej przyswajane przez organizm, dlatego w czasie wysiłku fizycznego szybko dodają energii. Wolne rodniki to niesparowane atomy tlenu, które dążąc do stabilizacji, łączą się np. z atomami białek, co w efekcie zaburza struktury np. błon komórkowych. Stres oksydacyjny, czyli zaburzenie równowagi pomiędzy przeciwutleniaczami i utleniaczami, jest jedną z przyczyn rozwoju nadciśnienia tętniczego, choroby Alzheimera, cukrzycy, nowotworów.

Spożycie miodu w tym aspekcie jest bardzo korzystne, gdyż jest on źródłem zarówno antyoksydantów enzymatycznych (katalaza, peroksydaza glutationowa), jak i nieenzymatycznych (m.in.: kwercetyna, luteolina, kwas cynamonowy, prolina, witamina C, E). Na podstawie przeprowadzonych badań wykazano korzystną korelację pomiędzy spożyciem miodu a poprawą profilu lipidowego obejmującego obniżenie wartości cholesterolu, trójglicerydów, frakcji LDL oraz podwyższenie wartości HDL. Spożycie miodu w ilości 1,2 g/kg masy ciała w trakcie doświadczenia naukowego potwierdziło korzystny wpływ na układ czerwonokrwinkowy. Ilość i wielkość erytrocytów, zawartość hemoglobiny i żelaza uległy zwiększeniu. Acetylocholina, magnez, potas, glukoza wykazują korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Łagodzenie dolegliwości żołądkowych jest wynikiem obecności w miodzie amylazy, fosfatazy, czyli enzymów ułatwiających trawienie.

Działanie przeciwdrobnoustrojowe wynika m.in. z obecności kwasów organicznych warunkujących lekko kwaśne pH, które nie jest korzystne dla rozwoju szkodliwych mikroorganizmów. 30–50–procentowe roztwory miodu wykazały w badaniach silne działanie ograniczające rozwój szkodliwych bakterii oraz grzyba Candida albicans odpowiedzialnego za rozwój kandydoz skóry, błon śluzowych, paznokci, okolic moczowo-płciowych.

Aktywność antybiotyczna rozcieńczonego miodu jest, co ciekawe, od 6 do 220 razy wyższa w porównaniu z produktem nierozcieńczonym. Szczepy wrażliwe na substancje czynne miodu to m.in.: gronkowce, paciorkowce gram-dodatnie, pałeczki gram-ujemne. W okresie jesienno-zimowym, gdy dni są chłodniejsze, a ryzyko zachorowania staje się coraz większe, nie można zapomnieć o produkcie prosto z ula, który spożywany regularnie, np. rano na czczo w formie rozpuszczonej w wodzie, podnosi odporność, a jeśli zacznie boleć gardło, żuty jak cukierek powlecze i złagodzi ból oraz podrażnienie. W aptece dostępny jest syrop dla dzieci od 1. roku życia oraz dorosłych na bazie miodu z dodatkiem babki lancetowatej, kocanki włoskiej z przeznaczeniem na suchy i mokry kaszel (Grintuss Pediatric/Adult). Pastylki na gardło z miodem lub propolisem również cieszą się dużą popularnością (Strepsils miód-cytryna, Tantum Verde miodowo-pomarańczowy, Amolowe na gardło z miodem, Olimp Ulgard).

Słodki owoc pracy pszczół bogaty w składniki odżywcze zastosowany na skórę pozostawia ją nawilżoną, rozświetloną, napiętą i gładką w dotyku. Zastosowanie miodu łagodzi podrażnienia, przyspiesza gojenie się ran. Kąpiele z dodatkiem miodu działają odprężająco, zaś masaż poprawia krążenie, łagodzi dolegliwości bólowe, redukuje cellulit i rozstępy.

Okłady z miodu wzmacniają płytkę paznokciową zapobiegają rozdwajaniu oraz łamaniu. Zniszczone przez słońce, nieodpowiednie zabiegi fryzjerskie suche, cienkie i łamliwe włosy odzyskają blask, wzmocnią się przy regularnym stosowaniu szamponów bądź maseczek zawierających miód (Ziaja szampon intensywna regeneracja). W zimne dni ratunkiem dla popękanych ust będzie pomadka z miodem lub woskiem pszczelim (Tisane, Pomadka ochronna z propolisem GAL, Nuxe Reve De Miel nawilżająca pomadka z miodem i słonecznikiem).

Na koniec słów kilka o miodzie Manuka. Jest to miód pozyskiwany z drzewa herbacianego rosnącego na terenie Nowej Zelandii i Australii; nie zaleca się go rozcieńczać. Główną substancją działającą jest metylglyoxal. Według danych literaturowych wpływa korzystnie na funkcjonowanie układu pokarmowego, oddechowego, moczowego i immunologicznego. Pracowite pszczoły, by powstał 1 kg miodu, muszą zebrać nektar z kilku milionów kwiatów. Lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego korzystajmy z dobrodziejstw produktów prosto z ula. Pamiętajmy jednak o rozmowie z farmaceutą lub lekarzem, jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości.

Miód – cud? Jak najbardziej. Nic dodać, nic ująć.