Hormonalne i niehormonalne metody antykoncepcyjne
26 września to Światowy Dzień Antykoncepcji. Co wiemy o metodach regulacji poczęć ? Dzisiejszy dynamiczny świat stawia przed kobietami bardzo wiele wyzwań i obarcza je wieloma obowiązkami jak praca, nauka, życie rodzinne, zakupy, gotowanie, bycie piękną, odpowiedzialne planowanie rodziny.
Współczesna kobieta musi pamiętać o tysiącach drobiazgów, każdego dnia, na okrągło. Nowoczesne metody antykoncepcji dają jej możliwość wyboru takiej, o której nie musi pamiętać codziennie, z którą będzie się czuła pewnie, komfortowo, bez stresu i na luzie - jak podczas wakacji. Metody, która da jej wakacje na okrągło.
Stosowanie hormonalnych tabletek antykoncepcyjnych wiąże się z ryzykiem występowania wielu niepożądanych objawów.
Wiadomo, że po zażyciu pigułki, mogą pojawić się wahania wagi ciała czy skoki ciśnienia. Związek pomiędzy tabletkami antykoncepcyjnymi a chorobami nowotworowymi stale jest przedmiotem dyskusji naukowych. Nie wiadomo też, czy nowoczesne metody antykoncepcji hormonalnej powodują takie same skutki, jak klasyczne pigułki dwuskładnikowe.
Czy jest alternatywa dla tabletek? Przedstawiamy krótkie przypomnienie różnych metod antykoncepcyjnych.
(eMKa/gabi), kobieta.wpl.pl
Błony dopochwowe
Błony dopochwowe są skuteczną metodą antykoncepcji, która nie ma związku z hormonami.
Wykonana z cienkiej gumy lateksowej błona, której brzegi są dodatkowo wzmocnione i usztywnione, umieszczana jest w pochwie. Krawędź pierścienia powinna znajdować się za szyjką macicy. Przednią krawędź umieszcza się za spojeniem łonowym.
Błona, która dodatkowo zawiera środki plemnikobójcze, stanowi barierę, nie pozwalającą plemnikom na wniknięcie do macicy. Metoda jest przeznaczona dla kobiet, które nie chcą lub nie mogą stosować antykoncepcji hormonalnej.
Niestety w Polsce jest bardzo mało popularna i praktycznie niedostępna w większości gabinetów ginekologicznych i aptek.
Kobieca prezerwatywa
Niehormonalna metoda antykoncepcyjna. Damska prezerwatywa jest wykonana z poliuretanu i powleczona silikonem.
Pierścień zewnętrzny zapobiega wysuwaniu się jej z pochwy, a pierścień wewnętrzny przykrywa szyjkę macicy. Prezerwatywa dla kobiet działa w sposób podobny do męskiego pierwowzoru, czyli uniemożliwia plemnikom dotarcie do macicy. Jednocześnie chroni przed zakażeniem wirusem HIV i niektórymi chorobami wenerycznymi.
Producenci deklarują, że jedną damską prezerwatywę można używać kilkakrotnie, ale ze względów higienicznych lekarze zalecają jednorazowe stosowanie.
Preparaty plemnikobójcze
Środki plemnikobójcze występują w postaci pianek, galaretek, tabletek, globulek, żeli i kremów, które stosuje się dopochwowo. Metoda jest zalecana kobietom, które nie mogą stosować antykoncepcji hormonalnej.
Preparaty powinny być wprowadzone do pochwy około pół godziny przed stosunkiem płciowym. Stosowanie tych środków nie powoduje żadnych istotnych działań niepożądanych i komplikacji zdrowotnych. Wyjątkiem może być uczulenie na którykolwiek ze składników.
Badania kliniczne wykazały jednak, że częste używanie niektórych preparatów plemnikobójczych może zwiększać ryzyko zakażeń wirusowych, w tym również HIV.
Kapturki
Silikonowe kapturki naszyjkowe i sklepieniowe są niehormonalną metodą antykoncepcji. Kapturki naszyjkowe przypominają kształtem naparstki. Zakłada się je na szyjkę macicy, zapobiegając możliwości przedostania się plemników.
Większe i łatwiejsze w aplikacji oraz usuwaniu są kapturki sklepieniowe, które przykrywają całą szyjkę macicy, nie przylegając do niej ściśle. Dobór odpowiedniego kapturka powinien być dokonywany przy współpracy z lekarzem, który ma za zadanie nauczyć pacjentkę jego stosowania.
Implanty hormonalne
Hormonalna antykoncepcja przeznaczona jest dla kobiet aktywnych seksualnie, potrzebujących stałego i skutecznego zabezpieczenia. Implanty wszczepia się pod skórę w górnej części ramienia. Uwalnianym hormonem jest progestagen. Metoda ta może być więc stosowana u kobiet, które nie powinny przyjmować estrogenów.
Implanty mogą być wszczepiane po porodzie, nie mają bowiem wpływu na ilość kobiecego pokarmu. Aplikacja jest zabiegiem, który powinien być wykonany w gabinecie lekarskim. Można ją przeprowadzić w dowolnym dniu cyklu.
Nie ma też żadnych ograniczeń dotyczących usunięcia implantów. Płodność powraca od razu po odstawieniu środka. Cykle owulacyjne pojawiają się już w ciągu miesiąca. Nie stwierdzono wpływu metody na liczbę ciąż i ich przebieg po zaprzestaniu jej stosowania.
Zastrzyki hormonalne
Metoda przeznaczona przede wszystkim dla kobiet, które ze względów zdrowotnych nie mogą przyjmować estrogenów. W zastrzykach domięśniowych aplikowane są progestageny.
Iniekcję można wykonywać raz na miesiąc lub raz na trzy miesiące. Ważne jest, by zastrzyk został zrobiony w ciągu pierwszych 5 dni cyklu. W przeciwnym wypadku należy wspomagać się inną metodą antykoncepcyjną.
Zastrzyk można wykonać już 5-6 tygodni po porodzie. Stwierdzono, że hormony z zastrzyków mogą zwiększać ilość pokarmu u karmiących matek. Nie ma dowodu na ich wpływ na rozwój dzieci. Płodność powraca około 9 miesięcy od ostatniej aplikacji. Dlatego metoda ta nie jest wskazana dla kobiet, które chciałyby szybko zajść w ciążę po przerwaniu antykoncepcji.
Spirale wewnątrzmaciczne
Wkładki domaciczne występują w trzech rodzajach. Najmniej skuteczne i rzadko stosowane są wkładki obojętne. Ich wadą są duże krwawienia i ryzyko zwiększenia bóli miesiączkowych.
Mniejsze skutki uboczne związane są ze stosowaniem wkładek zawierających miedź. Dostępne są również spirale hormonalne, wykonane z elastomeru, których skuteczność wynika z uwalnianego progestagenu. Wybór wkładki i jej aplikacja zależy od decyzji ginekologa.
Kobiety, korzystające z tej metody antykoncepcji, powinny regularnie poddawać się wizytom kontrolnym. W ciągu pierwszych miesięcy po założeniu spirali nieco zwiększa się ryzyko zakażenia narządów miednicy mniejszej.
Plastry hormonalne
Zasada działania antykoncepcyjnych plastrów oparta jest na tych samych hormonach, które znajdują się w dwuskładnikowej tabletce. Istotna różnica polega na ochronie wątroby pacjentki.
Plaster przykleja się na skórę raz na tydzień przez kolejne 3 tygodnie, po czym następuje 7 dni przerwy. Optymalnym miejscem jest skóra pleców, ramiona, podbrzusze lub pośladki. Skóra, na którą naklejamy plaster powinna być zdrowa i nieuszkodzona, a przed przyklejeniem plastra nie może być smarowana żadnym kosmetykiem. Pewną niedogodnością może być fakt, że plaster może powodować zabrudzenia, a u kobiet z wrażliwą skórą - podrażnienia i odczyny alergiczne.
Metoda nie jest wskazana dla kobiet, których waga przekracza 90 kilogramów. Zbyt duża warstwa tkanki tłuszczowej może znacznie osłabić skuteczność plastrów.
Minipigułki hormonalne
Minitabletki gestagenne oparte są na niewielkiej ilości progestagenów. Metoda jest przeznaczona dla kobiet podczas laktacji oraz po ukończeniu 40. roku życia.
Minipigułki mogą być alternatywą dla pań, które nie mogą używać tabletek dwuskładnikowych ze względu na obecność w nich estrogenów oraz dla kobiet palących.
Minitabletki łyka się codziennie o tej samej godzinie. Przyjmowanie należy rozpocząć pierwszego dnia miesiączki, jednak skuteczność antykoncepcyjna pojawia się po siedmiu dniach ich stosowania. Metoda nie jest zbyt popularna, dlatego nie ma wiarygodnych badań, które wykazywałyby związek minitabletek z rozwojem chorób naczyń krwionośnych czy rozwojem raka.
Pierścień NuvaRing
Mechanizm działania krążków dopochwowych Nuva Ring jest taki sam, jak tabletek. Antykoncepcja opiera się na estrogenie i progestagenie. Hormony uzyskują skuteczne stężenie po około dwudziestu czterech godzinach od aplikacji.
Pierścień umieszcza się w pochwie pierwszego dnia miesiączki. Nie ma żadnego specyficznego miejsca aplikacji. Ważne, aby pozostawał on w kontakcie z błonami śluzowymi, poprzez które uwalniane są hormony.
Po trzech tygodniach należy zrobić tydzień przerwy i można rozpocząć nowy cykl z nowym pierścieniem. Wadą metody jest konieczność regularnego sprawdzania, czy pierścień, który jest aplikatorem hormonów, znajduje się w pochwie.
(eMKa/gabi), kobieta.wpl.pl