Kontroluj cukier i wagę jak Akkermansia muciniphila
Wielu z nas uważa otyłość za defekt estetyczny. Coraz głośnie mówi się jednak o tym, że otyłość to poważna choroba, która może dawać nawet 200 powikłań.[1] Szacuje się, że choroba otyłościowa dotyczy aktualnie ok. 8 mln Polaków, a leczy ją zaledwie 1 proc. pacjentów.[2] Reuters, Atlas World Obesity Federation szacuje, że do 2035 roku ponad połowa ludności na świecie będzie miała nadwagę lub otyłość, a to daje ponad 4 miliardy osób na całym świecie. Dane są tym bardziej alarmujące, że według raportu wskaźniki otyłości najszybciej rosną w przypadku dzieci. Na profilaktykę jest już za późno, potrzeba zdecydowanych działań, które pomogą osobom otyłym, ich rodzinom i całemu społeczeństwu.
19.06.2023 | aktual.: 22.06.2023 12:56
Otyłość i cukrzyca – choroby XXI wieku
Aktualnie na świecie około 39% dorosłej populacji ma nadwagę, a 13% cierpi na otyłość. WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) podkreśla, że to ogromny problem i donosi o pandemii otyłości. "Przyczyny otyłości są bardzo liczne, a patogeneza niezwykle złożona. Dzisiejsza cywilizacja, obciążenia genetyczne, epigenetyczne, czynniki psychologiczne i społeczne, stres, niezdrowy styl życia, stałe przyjmowanie niektórych leków – to wszystko może prowadzić do rozwoju otyłości" – przyznaje w prasowym komunikacie prof. Paweł Bogdański, internista oraz hipertensjolog, kierownik Katedry Leczenia Otyłości, Zaburzeń Metabolicznych i Dietetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, organizator kampanii "Porozmawiajmy Szczerze o Otyłości" realizowanej w 2020 roku.[3] Tymczasem polskie społeczeństwo nadal postrzega otyłość jako efekt złej diety i lenistwa. Badania ankietowe pokazują, że Polacy nie do końca zdają sobie sprawę z powikłań, które niesie za sobą otyłość, a należą do nich m.in.: zaburzenia metaboliczne, choroby układu krążenia, cukrzyca typu 2, niektóre nowotwory, problemy z trawieniem, choroby układu oddechowego, choroby zwyrodnieniowe stawów, zaburzenia psychiczne i wiele, wiele innych.[4] Nie można zapominać także o społecznych i ekonomicznych skutkach otyłości. Szacuje się, że realne skutki ekonomiczne wynoszą nawet 2,8% PKB, a koszty opieki zdrowotnej nad osobami z otyłością są nawet o 44% wyższe niż nad osobami z prawidłową masą ciała.[5] Dlatego tak ważne jest, aby wspierać osoby chorujące na otyłość i motywować je do leczenia. Otyłość jest bowiem chorobą, która dotyka nie tylko pacjenta, lecz także jego najbliższych i całe społeczeństwo.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Za jedną z chorób cywilizacyjnych uznaje się też cukrzycę typu 2. Na całym świecie na cukrzycę typu 2 choruje ponad 463 mln ludzi, w Polsce liczba dorosłych chorych wynosi ponad 2,3 mln.[6] Około 90% pacjentów z cukrzycą cierpi jednocześnie na otyłość lub nadwagę.[7]
Dlaczego cukrzyca jest taka groźna? Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że do 2030 roku cukrzyca będzie siódmą z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie, już teraz co 6 sekund ktoś umiera z powodu cukrzycy lub jej konsekwencji.[8] Przyczyną cukrzycy mogą być zarówno czynniki genetyczne, jak i otyłość. Tak więc w powstawaniu cukrzycy typu 2 biorą udział dwa czynniki: genetyczny – na który nie mamy wpływu, oraz środowiskowy – na który wpływ mam. W wyniku uwarunkowań genetycznych upośledzona zostaje zdolność wydzielania insuliny. Czynnikiem środowiskowym jest przede wszystkim otyłość, w tym otyłość brzusza, która prowadzi do oporności na działanie insuliny.[9]
Zaburzenia metaboliczne a mikrobiota jelitowa
Metabolizmem nazywamy wszystkie reakcje zachodzące w ciele człowieka, które – poprzez rozkład dostarczonych do organizmu składników odżywczych – prowadzą do zbudowania z nich składowych naszego ciała (np. mięśni lub tkanki tłuszczowej). Procesy te regulowane są przez wiele czynników, np. przez układ hormonalny, układ nerwowy, a także przez geny. Ponieważ proces ten oparty jest na pożywieniu, jakie dostarczamy naszemu organizmowi, choroby związane z zaburzeniami metabolizmu nazywane są chorobami zależnymi od diety. [10] Do chorób metabolicznych należą m.in.: cukrzyca typu 2, zaburzenia lipidowe, dna moczanowa czy osteoporoza. Drugą grupę zaburzeń metabolicznych stanowią rzadkie choroby dziedziczne, np. fenyloketonuria.
Do bardzo obiecujących wniosków dotyczących zarówno zaburzeń metabolicznych, jak i otyłości i cukrzycy typu 2 doszli badacze z zespołów naukowych badających zależność między wymienionymi chorobami a zaburzeniami mikrobioty jelitowej. Badania kliniczne wykazały, że dzieci i dorośli cierpiący na otyłość mają zmniejszoną liczebność bakterii Akkermansii muciniphili.[11] Badania dowodzą także, że zaburzenia metaboliczne, w tym: cukrzyca typu 2, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) oraz choroby sercowo-naczyniowe, są związane ze zmniejszeniem liczebności bakterii Akkermansia.[12] W ramach badań klinicznych jednej grupie uczestników przez 3 miesiące podawano Akkermansii muciniphili, druga grupa otrzymywało placebo. Okazało się, że w porównaniu z placebo, suplementacja A. muciniphila poprawiła wrażliwość na insulinę, zmniejszyła insulinemię, zmniejszyła poziom stężenia cholesterolu całkowitego w osoczu i przyczyniła się do spadku masy ciała.[13] Wnioski z badań są więc następujące: osoby z zaburzeniami metabolicznymi mają zaburzoną mikrobiotę, a jej przywrócenie nie tylko przywraca wrażliwość na insulinę, ale pomaga też kontrolować wagę. Co więcej, badania dowodzą, że zachodzi korelacja między otyłością a zwiększoną przepuszczalnością jelit. Taka zwiększona przepuszczalność może prowadzić do stanu zapalnego. Bakterie A. muciniphila, podobnie jak probiotyki przywracają błonie jelitowej odpowiednią warstwę śluzu i dzięki temu poprawiają jej integralność, dzięki czemu stan zapalny w jelitach zmniejsza się, co z kolei prowadzi do spadku stężenia lipopolisacharydu bakteryjnego (LPS) w wątrobie i mięśniach (co wiąże się również ze zmniejszeniem ogólnoustrojowego stanu zapalnego, towarzyszącego chorobom metabolicznym). Badania udowadniają, że A. muciniphila może przylegać do nabłonka jelitowego i ma zdolność do naprawy uszkodzonej bariery jelitowej.[14]
Wspomniany już stan zapalny w jelitach jest charakterystyczny dla zaburzeń metabolicznych, w tym także dla otyłości. Może on sprzyjać większemu łaknieniu, a nawet wpływać na preferencje smakowe. Osoby z zaburzeniami metabolicznymi, w tym otyłe, u których taki stan zapalny występuje, charakteryzują się większym apetytem i częściej zauważa się u nich chęć na słodki smak. Zmiany w składzie mikrobioty jelitowej prowadzą do uszczelnienia jelit, likwidacji stanu zapalnego, a tym samym do zmniejszenia łaknienia i ochoty na słodkie jedzenie. W tym kontekście bardzo ważne jest zwiększenie liczby bakterii Akkermansia muciniphila.
Akkermansia muciniphila – Święty Graal metabolizmu
Zmiany składu i metabolizmu mikrobioty jelitowej (nazywane dysbiozą) są ściśle związane z ogólnym stanem zdrowia. Od dłuższego czasu autorzy publikacji medycznych wskazują na istotę osi mózgowo-jelitowej dla zachowania zdrowia psychicznego. Ostatnio dużo mówi się także o korelacji między mikrobiotą a występowaniem chorób metabolicznych.[15] Osoby z otyłością, zaburzeniami metabolicznymi mają zazwyczaj zmniejszoną liczebność bakterii Akkermansia muciniphila. Naturalnie więc zwiększenie liczebności Akkermansia muciniphila ma pozytywny wpływ na stan bariery jelitowej, a tym samym na wyrównanie zaburzeń metabolicznych. Tutaj znowu warto zapoznać się z tym, co mówią badania, a te wykazują, że podawanie A. muciniphili poprawiło szereg zaburzeń metabolicznych u myszy karmionych dietą wysokotłuszczową. Korzystne działanie pasteryzowanej bakterii A. muciniphila w zapobieganiu zaburzeniom metabolicznym związanym z otyłością zostało potwierdzone nie tylko u myszy, ale także u ludzi. Kolejna obserwacja z badania pokazuje, że osoby z wyższą liczbą bakterii Akkermansia muciniphila lepiej reagowały na obniżenie podaży kalorii niż te, które nie były objęte suplementacją.
Akkermansia muciniphila wspomaga także walkę z cukrzycą typu 2. Lekiem, od którego często rozpoczyna się leczenie cukrzycy typu 2, jest metformina. Metforminę stosuje się także w leczeniu insulinooporności i stanu przedcukrzycowego. Badania udowadniają, że metformina wpływa na wzrost liczebności Akkermansia muciniphila w jelicie. Co się stanie, jeśli dzięki suplementacji sprawimy, że liczba tych bakterii w jelicie wzrośnie? Badania przedkliniczne pokazują, że suplementacja bakterią A. muciniphilą obniża poziom glukozy we krwi na czczo u myszy karmionych dietą typu "western-style". Co więcej, seria kolejnych badań na zwierzętach wykazała, że suplementacja A. muciniphilą może regulować metabolizm lipoprotein gospodarza, poprawić wrażliwość na insulinę i łagodzić zapalenie wątroby u myszy. [16]
Przyjrzyjmy się teraz temu, jak suplementacja bakterią Akkermansia muciniphila wpłynęła na badanych z otyłością. 3 miesiące suplementacji wystarczyły, aby odnotować, iż pacjentom, którzy suplementowali Akkermansię muciniphilę masa ciała spadła średnio o 2,27 kg, mimo że nie zmienili w tym czasie stylu życia – nie byli na diecie, ani nie podjęli żadnej nowej aktywności fizycznej. W grupie, która nie przyjmowała suplementów, spadku masy ciała nie odnotowano.[17] Co niezwykle istotne, badanie to pokazało także, że suplementacja A. muciniphilą jest bezpieczna i skuteczna w redukcji zaburzeń metabolicznych.[18],[19]
Postbiotyki w terapii problemów metabolicznych są rekomendowane przez prof. dr hab. n. med. Ewę Stachowską, specjalistkę z dziedziny żywienia człowieka, nutrigenomiki i nutrigenetyki, biochemika:
Stosowanie postbiotyków rekomenduję przede wszystkim osobom z problemami metabolicznymi oraz tym, którzy chcą takich problemów uniknąć. Suplementację proponuję rozpocząć, gdy masa ciała zaczyna być problemem, gdy zaczynamy przybierać na wadze, mimo że nie zmieniliśmy stylu życia lub gdy zauważamy, że glikemia po posiłku rośnie. To może być bowiem pierwszy objaw problemów metabolicznych. I właśnie w tym momencie należy wprowadzić do planu dnia aktywność fizyczną, przyjrzeć się swojej diecie, a jednocześnie wesprzeć mikrobiotę, stosując bakterię Akkermansia muciniphila. Pamiętajmy, że aby zauważyć efekty, preparat należy przyjmować minimum 12 tygodni, 2 kapsułki raz dziennie. Ta bakteria sprawuje się też świetnie we wsparciu leczenia chorób metabolicznych, takich jak otyłość czy cukrzyca typu 2.
W jaki sposób działa Akkermansia muciniphila?
Działanie bakterii Akkermansia muciniphila oparte jest na dwóch mechanizmach, a każdy z nich wzmacnia barierę jelitową.
Akkermansia muciniphila została odkryta w 2004 r. na Uniwersytecie Wageningen w Holandii przez Muriel Derrien. Jej nazwa rodzajowa pochodzi od nazwiska mikrobiologa Antoona Akkermansa, a gatunkowa jest związana z preferowanym źródłem pokarmu, którym dla tego organizmu jest mucyna. Mechanizm działania bakterii Akkermansia muciniphila polega na tym, że żywi się ona mucyną (mucyna jest składnikiem śluzu obecnego w jelitach), dzięki czemu stymuluje jej produkcję, co przyczynia się do poprawienia właściwości wzmacniających nabłonka.[20]
Akkermansia muciniphila działa także poprzez specyficzne białka i inne mechanizmy, które regulują liczne procesy w organizmie. Dzięki temu może wpływać na zmniejszenie stanów zapalnych, poprawiać odporność i wpływać na metabolizm.[21]
A. muciniphila jest bakterią beztlenową, co utrudnia podawanie jej w formie żywej (czyli w probiotyku), na szczęście badania wykazały, że proces pasteryzacji nie tylko nie ogranicza działania bakterii, ale nawet je wzmacnia! Badania wykazują, że postbiotyk ten korzystnie wpływa na parametry związane z otyłością oraz na insulinooporność i tolerancję glukozy, zarówno u zwierząt, jak i u ludzi. W badaniach wykazano także działanie profilaktyczne bakterii w zakresie stanów zapalnych i chorób metabolicznych.[22]
***
[11] Akkermansia a leczenie otyłości – co mówią badani
[12] Skąd zainteresowanie Akkermansia muciniphila w zaburzeniach metabolicznych?
[13] Skąd zainteresowanie Akkermansia muciniphila w zaburzeniach metabolicznych?
[14] Akkermansia muciniphila a zdrowie jelit
[15] Zmiany składu i metabolizmu mikrobioty jelitowej (nazywane dysbiozą) są ściśle związane z występowaniem chorób metabolicznych
[16] Ile Akkermansii muciniphili mają osoby z cukrzycą typu 2
[17] Akkermansia a leczenie otyłości – co mówią badania?
[18] Zastosowanie suplementacji Akkermansia muciniphila w zaburzeniach metabolicznych
[19] PASTERYZOWANA AKKERMANSIA MUCINIPHILA – POSTBIOTYK DLA OSÓB Z NADWAGĄ I ZABURZENIAMI METABOLICZNYMI
[20] https://sciendo.com/article/10.2478/ahem-2021-0036
[21] Akkermansia muciniphila: czy jest Świętym Graalem w walce z chorobami metabolicznymi?
[22] PASTERYZOWANA AKKERMANSIA MUCINIPHILA – POSTBIOTYK DLA OSÓB Z NADWAGĄ I ZABURZENIAMI METABOLICZNYMI
Suplement diety. Zawiera składniki, które wspomagają funkcje organizmu poprzez uzupełnienie normalnej diety. Nie ma właściwości leczniczych.
Materiał ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny, nie stanowi porady lekarskiej i nie może zastąpić kontaktu ze specjalistą. Wszelkie informacje dostępne w Materialne dla bezpieczeństwa przed ich zastosowaniem, należy skonsultować z lekarzem.
