"Niewidoczne i niezwykle szkodliwe". Tak dostają się do organizmu

Substancje endokrynnie czynne to związki, które nie są wytwarzane przez organizm ludzki, a które zakłócają działanie naszego naturalnego systemu hormonalnego. Pisząc wprost: mogą prowadzić do rozwoju nowotworów, cukrzycy, otyłości i wielu innych chorób. Choć chemikalia znane pod skrótem EDC (z ang. Endocrine Disrupting Chemicals) są powszechnie szkodliwe, najbardziej narażone grupy to dzieci, młodzież, kobiety w ciąży i seniorzy.

Tysiące substancji używa się do produkcji m.in. tworzyw sztucznych, farb, detergentów, ubrań, mebli, kosmetyków i leków. Organizacja HEAL Polska przywołuje doniesienia UOKiK, które wskazują, że w niektórych produktach normy dotyczące zawartości chemikaliów mogą być przekroczone nawet kilkaset razy. Inne szacunki wskazują zaś, że aż 73 proc. chemikaliów stosowanych w przemyśle UE może mieć szkodliwy wpływ na zdrowie.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Rosnący problem z tymi substancjami polega na tym, że są wszechobecne.

- Spotykamy się z nimi na co dzień. Są niewidoczne, a jednocześnie niezwykle szkodliwe. Mają zdolność przenikania do krwioobiegu podczas kontaktu ubrań i kosmetyków z naszą skórą, spożywania wody lub żywności czy wdychania kurzu domowego - wyjaśnia dr n. med. Aleksandra Rutkowska, biotechnolożka i adiunktka Uniwersytetu Gdańskiego.

- Na szczęście badania naukowe pokazują, że nie jesteśmy bezbronni. Stosując proste rozwiązania w życiu codziennym, możemy zmniejszać nasze narażenie oraz chronić się przed chorobami cywilizacyjnymi - dodaje Rutkowska.

Wiele osób obawia się wpływu chemikaliów na zdrowie. Zgodnie z danymi Eurobarometru, 25 proc. ankietowanych zdecydowanie się zgadza, a 57 proc. raczej zgadza się ze stwierdzeniem: "Martwię się wpływem szkodliwych chemikaliów w produktach codziennego użytku na swoje zdrowie".

Te same badania podają, że 27 proc. zdecydowanie niepokoi się, a 60 proc. raczej niepokoi się potencjalnymi skutkami zdrowotnymi ekspozycji na PFAS, czyli na tzw. wieczne chemikalia. To prawie 90 proc. populacji.

Dlatego organizacja HEAL Polska, która działa na rzecz ochrony zdrowia i środowiska, apeluje do decydentów o podjęcie działań i wprowadzenie m.in. odpowiednich przepisów regulujących stosowanie chemikaliów.

"Zapewnienie bezpieczeństwa przed szkodliwymi chemikaliami przede wszystkim wymaga usprawnienia unijnych i krajowych przepisów, ale możemy również podjąć kroki w naszym najbliższym otoczeniu, aby spróbować zmniejszyć nasze narażenie" – dodaje HEAL Polska.

W związku z tym organizacja przygotowała 10 wskazówek, do których może zastosować się każdy z nas. Oto one:

1. Obieraj owoce i warzywa, jeśli nie pochodzą z ekologicznych upraw.

2. Unikaj stosowania pestycydów w ogrodzie i w domu.

3. Pierz nowe ubrania, myj sprzęt kuchenny i inne produkty przed użyciem. Unikaj ubrań oznaczonych jako "antyzapachowe" lub "antybakteryjne".

4. Unikaj odświeżaczy powietrza i sztucznych zapachów.

5. Ogranicz stosowanie kosmetyków, balsamów, farb do włosów i lakierów do paznokci. Jeśli jesteś w ciąży - zrezygnuj ze stosowania produktów zawierających talany i parabeny.

6. Wietrz swój dom lub mieszkanie przez 10 minut co najmniej 1-2 razy dziennie.

7. Używaj zwilżonych wodą ściereczek wielokrotnego użytku podczas sprzątania i regularnie odkurzaj. Staraj się korzystać z produktów posiadających certyfikat EU ecolabel.

8. Unikaj spożywania żywności zapakowanej w plastik oznaczony kodami recyklingu 3 (V lub PVC – winyle lub polichlorek winylu), 6 (polistyren) lub 7 (mieszanina innych tworzyw sztucznych), ponieważ mogą zawierać talany lub inne potencjalnie niebezpieczne substancje.

9. Nigdy nie podgrzewaj jedzenia w plastikowym opakowaniu.

10. Wymień patelnie i garnki z uszkodzoną powłoką nieprzywierającą.

Szymon Bujalski