Sztuczna inteligencja, prawdziwa pomoc. Czatbotka Viktoria pomaga kobietom

Nie musi jeść, spać ani odpoczywać. Potrafi rozmawiać w dwóch językach, gwarantuje pełną anonimowość i dyskrecję. Błyskawicznie odpowiada na pytania. Skupiona na swojej misji: ma dostarczać informacje kobietom, które doświadczają przemocy lub osobom, które były jej świadkami. Poznajcie Viktorię, czatbotkę przygotowaną przez fundację Feminoteka we współpracy z organizacją CARE Polska.

Wykorzystanie sztucznej inteligencji do wsparcia kobiet lub wskazania drogi i sposobu reakcji świadkom przemocy jest bardzo praktycznym rozwiązaniem. Czatbotka przekazuje podstawową wiedzę w pigułce. Nie trzeba jej szukać i "wyławiać" z internetowego oceanu wiadomości i stron wspierających osoby doświadczające przemocy. Zwłaszcza, że pokrzywdzone lub świadkowie często potrzebują informacji tu i teraz.

Viktoria czeka na kobiety w aplikacji WhatsApp. Wystarczy wybrać numer +48 602 882 844 i wysłać wiadomość z jakimkolwiek znakiem lub ciągiem znaków, np. "cześć". Czatbotka odezwie się natychmiast i nie będzie prosić o podanie danych osobowych. Jest dostępna dla wszystkich przez 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Viktoria pozwala także wybrać język – zna polski i ukraiński. Następnie wskaże pięć tematów rozmowy: Przemoc, Pomoc, Prawa, Uchodźcy i Feminoteka. Każdy z nich opisany jest zwięźle i w przyjazny sposób. Wystarczy wybrać jeden z tematów, by błyskawicznie otrzymać odpowiedź na najważniejsze pytania: gdzie szukać pomocy i schronienia, jak zadbać o bezpieczeństwo swoje i dzieci. W wiadomości znajdują się także numery infolinii i telefonów zaufania, adresy stron internetowych i miejsc, w których można liczyć na wsparcie. Czatbotka zamieni godziny spędzone na szukaniu pomocy w urzędach, fundacjach czy komisariatach w kilka sekund oczekiwania na odpowiedź z aplikacji WhatsApp.

Taki pomysł na czatbotkę nie został wybrany przypadkowo. Kontakt z Viktorią nie wymaga pobrania specjalnej aplikacji. Wystarczy popularny komunikator, który pozwala nazwać dowolnie kontakt i numer telefonu. To ważne w przypadku, gdy sprawca przemocy kontroluje telefon osoby, którą krzywdzi. Z Viktorią nie trzeba rozmawiać, ale odpowie błyskawicznie na każdą wiadomość. To może być przydatne w sytuacji, gdy sprawca przemocy znajduje się tuż obok. Dodatkowo nie trzeba się jej zwierzać. Viktoria jest dyskretna jak prawdziwa przyjaciółka. To rozwiązanie szczególnie przydatne dla mieszkanek niewielkich społeczności, gdzie przemoc i pokrzywdzona stają się tematem niepotrzebnych i często krzywdzących plotek lub wręcz piętnowania osoby szukającej ratunku, a nie sprawcy.

Według danych statystycznych co 40 sekund jedna kobieta doświadcza w Polsce przemocy. Dla 20 proc. z nich oprawcą jest obecny lub były partner. Przemoc może przybierać różne formy: fizyczną, ekonomiczną, psychiczną czy seksualną i spotyka co trzecią kobietę. Gwałty, molestowanie, ograniczanie dostępu do pieniędzy, pełna kontrola nad życiem, dyskryminowanie i mobbing, nękanie czy stalking zdarzają się zdecydowanie częściej niż są zgłaszane odpowiednim służbom. Osoby, które doświadczyły przemocy nie wierzą w skuteczność polskiego prawa i organów ścigania, które zawiodły już niejedną pokrzywdzoną. Media chętnie i dość często o takich tragediach informują. Niestety, na ratunek dla krzywdzonej osoby jest już niekiedy za późno.

– System opieki nad osobami pokrzywdzonymi przemocą seksualną w Polsce nie działa, mimo że do jego wdrożenia Polska zobowiązała się w 2015 roku, ratyfikując konwencję stambulską. Przez lata organizacje społeczne, takie jak Feminoteka, starały się wypełniać lukę. Realizujemy nasze projekty, jak otwarty w 2023 roku w Warszawie punkt pomocy dla kobiet po doświadczeniu gwałtu i najnowsze narzędzie oparte na AI, czyli czatbotka Viktoria – mówi Joanna Piotrowska, andragożka, trenerka i ekspertka antyprzemocowa, założycielka i prezeska Feminoteki.

Fundacja działa już prawie 20 lat, rocznie biorąc pod swoje skrzydła około 400 kobiet doświadczających przemocy, od kilku lat głównie przemocy seksualnej. Oferuje kompleksową pomoc psychologiczną, terapeutyczną i psychotraumatologiczną. Prowadzi bezpieczne schronienie, punkt pomocy dla kobiet, które doświadczyły gwałtu, telefon pomocowy z dyżurami ekspertek, fundusz dla kobiet po gwałcie. Kobiety mogą liczyć także na opiekę medyczną i prawną. Ponadto, organizuje i prowadzi grupy wsparcia. Pokrzywdzone mogą też otrzymać wsparcie finansowe i bezpieczne schronienie. Teraz do tej szerokiej działalności dołączyła Czatbotka Viktoria. Wszystkie usługi Feminoteki dostępne są w języku polskim i ukraińskim.

Feminoteka angażuje się w działania na rzecz systemowych rozwiązań, które pozwolą profesjonalnie otoczyć opieką osoby po przemocy seksualnej. Założenia tego systemu opracowane zostały we współpracy m.in. z ekspertkami i ekspertami Światowej Organizacji Zdrowia i specjalistycznymi ośrodkami, które już działają w innych krajach europejskich. System ma umożliwić kompleksową opiekę nad pokrzywdzoną. Osoba doświadczająca przemocy będzie mogła m.in. trafić do specjalistycznego ośrodka, który mieścić się będzie w każdym województwie.

Wypracowane zostaną także odpowiednie standardy: zgodnej z wytycznymi WHO opieki medycznej dla pokrzywdzonych, właściwych procedur śledczych i sądowych, które funkcjonariusze policji, prokuratorzy i sędziowie poznają na specjalistycznych szkoleniach. Osoba zgłaszająca przemoc będzie mogła liczyć na wsparcie psychologiczne, prawne, socjalne oraz pomoc asystenta. – To ważne, że sprawy kobiet, ich praw oraz przeciwdziałania przemocy wobec kobiet wróciły do debaty publicznej. Apelujemy do władz o wdrożenie instytucjonalnych, ale pełnych empatii procedur, zgodnych z międzynarodowymi standardami – podsumowuje prezeska Fundacji, Joanna Piotrowska.

Czatbotka Viktoria jest także wynikiem międzynarodowej współpracy Feminoteki. Partnerem projektu jest polski oddział organizacji CARE International, działającej w Polsce od 2022 roku. Sama organizacja istnieje już od 1945 roku i działa na wszystkich kontynentach. Jej głównymi celami są walka z ubóstwem, ratowanie życia i sprawiedliwość społeczna, obejmująca m.in. eliminację przemocy ze względu na płeć, której ofiarami padają najczęściej kobiety. Rozwiązania technologiczne jak Viktoria były wspierane przez Care już wcześniej, m.in. w Ghanie i Afganistanie. Care Polska, tak jak Feminoteka, skupia się także na pomocy mieszkającym w Polsce uchodźcom i uchodźczyniom z Ukrainy, dlatego Czatbotka jest dwujęzyczna.

Działająca całą dobę Viktoria jest uzupełnieniem dotychczasowej działalności Feminoteki, czyli m.in. funkcjonującego w języku polskim i ukraińskim numeru pomocowego. Polki mogą dzwonić pod numer 888 88 33 88 od poniedziałku do piątku w godz. 11-19, w weekendy w godz. 10-16. Numer dla osób mówiących językiem ukraińskim 888 88 79 88 jest czynny od poniedziałku do piątku w godz. 14-19, w weekendy od godz. 10 do 15.

Udręczone długotrwałą przemocą osoby są często niepewne, chwiejne i mocno zagubione. Rezygnują ze składania doniesienia na policji, bo nie chcą ponownie przeżywać upokorzeń, wielokrotnie opowiadając o tym, co je spotkało. Boją się także tego, co po ujawnieniu przemocy może je spotkać. Stygmatyzacja, wtórna wiktymizacja, oskarżenia bliskich, niewybredne żarty otoczenia – wymieniać można by długo.

Wiele z krzywdzonych kobiet ma objawy współuzależnienia od sprawcy. Stale wierzą, że sytuacja ulegnie poprawie, a ich zadaniem jest chronić oprawcę przed konsekwencjami. Boją się wyjść z ukrycia, maskując siniaki pod warstwą grubego pudru czy przeciwsłonecznymi okularami. Czują, że bez krzywdzącej je osoby nie będą w stanie funkcjonować: stracą pieniądze, dach nad głową, swoją pozycję społeczną.

Czasami po prostu nie wiedzą, gdzie i do kogo udać się po pomoc. Dlatego milczą, cierpią i trwają w przemocowych związkach, w których krzywdzone są zarówno one, jak i ich dzieci. Taki błyskawiczny i prosty drogowskaz, jakim staje się dostępna bez przerwy czatbotka Viktoria, może zachęcić niezdecydowane kobiety do sięgnięcia po pomoc. Nie czekaj, wyślij wiadomość WhatsApp +48 602 882 844. Viktoria oznacza zwycięstwo. Już na Ciebie czeka!