Rodzaj tropikalnych bylin z rodziny ananasowatych (Bromeliaceae). Obejmuje 9 gatunków, a najpospolitszym z nich jest ananas jadalny (Ananas comosus), zwany także ananasem właściwym lub ananasem czubatym. Jego nazwa pochodzi od indyjskiego słowa „nana” i oznacza „zapach”.
Rodzaj tropikalnych bylin z rodziny ananasowatych (Bromeliaceae). Obejmuje 9 gatunków, a najpospolitszym z nich jest ananas jadalny (Ananas comosus), zwany także ananasem właściwym lub ananasem czubatym. Jego nazwa pochodzi od indyjskiego słowa „nana” i oznacza „zapach”.
Do Europy został sprowadzony z Brazylii w końcu XVII w. Od początku XVIII w. był uprawiany w angielskich szklarniach jako przysmak tylko dla bogaczy. Jego owocami na szerszą skalę zaczęto handlować w latach 60 XX w. Do głównych producentów ananasów należą Hawaje, Brazylia, Meksyk i Filipiny.
W pomieszczeniach uprawiany jest jedynie jako bardzo efektowna roślina ozdobna.
Jego długie (do 1,2 m), sztywne, kolczaste na brzegach liście tworzą rozetę. Mogą być jednobarwne - ciemnozielone, lekko błyszczące, od spodu szarozielone - albo pasiaste - z białym, różowawym lub żółtawym obrzeżem i ciemnozielonym środkowym paskiem.
Ananasy kwitną po 2-3 latach. Na szczycie długiej łodygi, dorastającej do 1 m, wyrasta gęsty kwiatostan w kształcie kolby, o 100-150 niepozornych kwiatach w kolorze różowo-pomarańczowym. Odmiana jadalna wytwarza kwiatostan w kolorze różowo-czerwonym. Ananas tworzy nowe rozety po przekwitnięciu starej, ale w domu ponownie zakwita bardzo rzadko.
Złotożółty owoc ananasa jadalnego, o szyszkowatym kształcie, z czuprynką liści na szczycie, o wadze 1-5 kg dorasta do 50 cm, jest rzadką nagrodą dla hodowcy. Nadaje się do spożycia na surowo lub w postaci dżemów, soków i kompotów. Z liści produkuje się włókna pina, podobne do jedwabiu, które służą do wyrobu delikatnych tkanin. Po owocowaniu roślina zamiera.
Najlepszym stanowiskiem dla ananasa jest miejsce ciepłe, słoneczne, ale światło powinno być rozproszone, aby liście nie przypaliły się w pełnym słońcu. Latem optymalna temperatura to 20-25°C, ale wytrzymuje nawet do 30°C, zimą 18-20°C.
Trzeba go podlewać w środek rozety miękką, letnią wodą pilnując, by podłoże było stale wilgotne - latem obficie - 2 razy w tygodniu, a zimą oszczędniej - raz w tygodniu. Ananas jest odporny na przesuszenie (magazynuje wodę w tkankach liści), natomiast zalany może zginąć.
Wymaga częstego zraszania, bo najlepiej się czuje, gdy wilgotność powietrza wynosi ponad 60%.
Nawozimy go od marca do września, raz w tygodniu, połową zalecanej dawki nawozu bezpośrednio do podłoża - nie wolno wlewać nawozu do rozety liści.
Ananas, jako jedyny z rodziny ananasowatych, rośnie w ziemi. Przesadzamy go co 3 lata. Na dnie doniczki układamy drenaż i sypiemy mieszankę ziemi gliniastej (glina, torf i żwir lub gruboziarnisty piasek w proporcji 7:3:2) z dodatkiem potasu i wapnia. Oczyszczoną bryłę korzeniową wkładamy do doniczki tak, by zachowała pion. Uzupełniamy ziemię w doniczce, delikatnie ją ugniatamy i skąpo podlewamy.
Rozmnażamy z wierzchołka ściętego owocu lub z nasion. Ze świeżego owocu odcinamy górną część w odległości ok. 1 cm od rozety liści. Gdy powierzchnia cięcia przyschnie (po około dobie) umieszczamy sadzonkę w pojemniku z mieszanką torfu i piasku, następnie stawiamy w ciepłym (25ºC) i jasnym miejscu.
Ananas nie jest podatny na choroby i ataki szkodników. Najbardziej zagraża mu przelanie wodą. Objawem tego są brunatne plamy na spodniej stronie liści, z czasem roślina marnieje, gnije i ginie. Zalaną roślinę wyjmujemy z doniczki, usuwamy zgniłe korzenie aż do zdrowego miejsca, posypujemy je węglem drzewnym i umieszczamy w podłożu, którego wilgotność jest minimalna.
Oprócz walorów smakowych i odżywczych zawiera wśród innych biopierwiastków, mangan. Pierwiastek ten, odgrywa ważną rolę w procesach prawidłowego rozwoju komórek naszego ciała i właściwego działania witaminy B1, która bez manganu może mieć działanie toksyczne. Mangan razem z żelazem i miedzią jest niezbędny dla prawidłowego procesu wytwarzania krwi oraz zapobiega rozwojowi osteoporozy. Ananasy zawierają enzym, bromelainę, podnoszący odporność organizmu na różnego rodzaju infekcje i wzmagający trawienie białka (warunkiem takiego działania bromelainy jest spożywanie ananasa na surowo).
