"Z twoim dzieckiem jest coś nie tak". Te słowa często słyszą rodzice osób wysoko wrażliwych
Twoje dziecko nie chce się przywitać z dalekimi krewnymi, których widzi po raz pierwszy w życiu? A może chowa się do swojego pokoju, jak odwiedzają cię starzy znajomi? Czy pozwalasz mu się wówczas wyciszyć, a może naciskasz, aby zachowało się, jak przystało na gospodarza? Te i podobne sytuacje znają doskonale rodzice osób wysoko wrażliwych. Ten temat poruszyła ostatnio w sieci aktorka Katarzyna Glinka.
Artystka wyznała, że zarówno ona, jak i jej syn są ludźmi wysoko wrażliwymi. Zapytaliśmy psycholożki Zuzanny Butryn, jak ocenić, czy dziecko jest WWO (skrót od wysoko wrażliwy – przyp. red.), jak funkcjonuje ono w szkole i w relacjach z bliskimi oraz co tak naprawdę wyróżnia te osoby spośród innych.
Anna Podlaska, WP Kobieta: Katarzyna Glinka napisała, że jej syn jest wysoko wrażliwy. Dodała, że często słyszała od znajomych, że coś z nim jest nie tak, że nieprawidłowo się rozwija. W końcu zdecydowała, by udać się do specjalisty. Jakie cechy określają dziecko wysoko wrażliwe?
Zuzanna Butryn, psycholog: Zjawisko wysokiej wrażliwości jest dość powszechne. Znana badaczka Elaine Aron twierdzi, że około 15-20 proc. ludzi na świecie to osoby wysoko wrażliwe. Wyróżnia je przede wszystkim pogłębiona refleksja. Dziecko będzie wnikliwiej analizowało rzeczywistość dookoła siebie, zwracało uwagę na zachowania rówieśników i reakcje emocjonalne rodziców. Dzieci WWO będą nadaktywnie reagowały na wszelkie zmiany w swoim otoczeniu. Wyróżnia je również szybsze przebodźcowanie. Będą reagowały płaczem, lękiem, strachem na dużą ilość bodźców, np. hałas czy tłok.
Ważne, aby wspomnieć też o przeciążeniu sensorycznym. U dzieci wysoko wrażliwych obserwuję to, że gryzą metki, sweterki, reagują błyskawicznie np. na zmoczone ubranie, które je drażni, czy źle założoną skarpetkę, która uwiera. Rodzice często się wówczas denerwują, a dziecko tak po prostu ma.
Moja córka jest wysoko wrażliwa. Wnikliwie analizuje zachowania innych. Zauważyłam też, że nie chce się konfrontować, np. w szkole.
Dzieci wysoko wrażliwe reagują bardzo emocjonalnie. Lepiej przyswajają informacje i uczą się, jak mówimy do nich spokojnie i łagodnie. One przeżywają mocno surowe tony i nakładanie na nie kar. Stąd unikanie sytuacji konfliktowych.
Jak pomóc takim dzieciom w codziennym funkcjonowaniu?
Jeżeli dziecko ma swój pokój, dobrze aby miało w nim miejsce do wyciszenia się. Powinno być tam mało bodźców. W ciągu dnia dziecko powinno mieć czas na relaks. Dużo wrażeń zmysłowych źle wpływa na osoby wysoko wrażliwe.
Ważną rzeczą jest to, aby rodzic dostrajał się do dziecka. Gdy się smuci, trzeba porozmawiać o tych emocjach, nie bagatelizować ich. Wczucie się w emocje jest bardzo ważne. Zaspokajanie potrzeb emocjonalnych dziecka powoduje, że wytwarzamy bezpieczny styl przywiązania, który jest niezwykle ważny w przypadku dzieci wysoko wrażliwych.
Co daje takie przywiązanie? Chodzi o to, że dziecko zwróci się do nas o pomoc?
Nawet, jak dziecko się przestraszy, będzie wiedziało, że u rodzica ma bezpieczną przystań.
Aktorka Katarzyna Glinka wspomniała, że znajomi negatywnie reagowali na pewne zachowania jej syna. Przypominają mi się sytuację, w których moja córka nie chciała się np. przywitać z nowo poznanymi osobami czy rodziną, której nigdy wcześniej nie widziała. Taka postawa może być odebrane jako afront, skutek złego wychowania.
Wizyta gości może być stresująca dla dziecka wysoko wrażliwego. Może ono potrzebować 30 minut na wyciszenie się w swoim pokoju – to nic złego. Najgorsze będzie namawianie do przywitania się z nowymi znajomymi.
Rozumiem, że wychowanie dziecka WWO wymaga większej uważności. Nie jest gruboskórne, więc pewnie gorzej radzi sobie z krytyką w szkole.
Zdecydowanie. Dziecko WWO nie lubi hałasu, nie czuje się dobrze, jak ktoś je przypadkowo potrąci, uderzy, źle odbiera tego typu zachowania.
Odnośnie funkcjonowania w przestrzeni szkolnej. Dobrze, aby rodzic uprzedził nauczyciela, że dziecko jest wysoko wrażliwe, bo ono może być płaczliwe, potrzebować więcej czasu na poradzenie sobie z negatywnymi emocjami.
Czasami dziecko z takimi cechami charakteru może być odbierane przez otoczenie jako problematyczne.
Jeżeli jakiś nauczyciel czy rodzic chce mieć idealnie grzeczne dzieci, życzę mu powodzenia. Nie ma dzieci bezproblemowych. One się rozwijają, eksplorują otoczenie, a czasami nie mają jeszcze dobrze rozwiniętych umiejętności samoregulacji.
Jak zdiagnozować wysoką wrażliwość? Czy to jest cecha charakteru, osobowości, podobnie jak bycie introwertykiem?
Jedną ze zmiennych temperamentalnych jest wrażliwość. Aby to zdiagnozować, trzeba zwrócić uwagę na aktywność, intuicję dziecka, wrażliwość na zapachy, hałas, ból, spostrzegawczość. W książce Elaine Aron "Wysoko wrażliwe dziecko" można znaleźć test, który klasyfikuje ten typ osobowości.
Dzieci te wolniej otwierają się na otoczenie, najlepiej funkcjonują w znanym im środowisku. Są poza tym uważne na cierpienie innych i gorzej sobie radzą ze stresem. Zazwyczaj dobrze się czują w zabawach, poprzez które mogą się wyciszyć, np. układanie klocków lego czy kolorowanie.
Co wyróżnia osoby wysoko wrażliwe?
Na pewno spostrzegawczość, empatia, zdolność do szybkiej nauki, intuicja. Lubią również trening uważności, tzw. mindfulness.
Zapraszamy na grupę FB - #Samodbałość. To tu będziemy informować na bieżąco o wywiadach, nowych historiach. Dołączcie do nas i zaproście wszystkie znajome. Czekamy na was!
