Zielone ukojenie

Paprotka (Nephrolepis) należy do rodziny paprotkowatych (Polypodiaceae). Pochodzi z terenów podrównikowych Ameryki Północnej (Floryda), Środkowej i Południowej, a także Azji, Australii oraz wysp Pacyfiku. Zadomowiła się także w innych rejonach tropikalnych i subtropikalnych. W naturze rośnie w ziemi lub na drzewach (epifit). W naszych domach uprawia się przeważnie paprotkę wyniosłą (N. exaltata) i sercolistną (N. cordifolia).

Paprotka jest rośliną długowieczną i bardzo wytrzymałą. Przy prawidłowej pielęgnacji może z wiekiem osiągnąć pokaźne rozmiary - nawet 1,5 m wysokości i 1,5 m średnicy. Doskonale znosi wszystkie niekorzystne warunki oprócz suszy, ciasnoty i potrącania liści.

Jej zielone, łukowato wyginające się liście z pierzastymi listkami mogą dorastać do 40-150 cm długości i 5-12 cm szerokości. Końce liści zwinięte są „w pastorał”. W uprawie domowej nie kwitnie.

Preferuje miejsca półcieniste i cieniste, ze światłem rozproszonym. Przy zbyt dużej ilości światła listki jaśnieją.
Latem znosi temperaturę pokojową 18-22°C, zimą 16-18 °C, choć wytrzyma też wyższą. Nie jest mrozoodporna, dlatego zimą nie powinna stać blisko otwieranego okna i w przeciągu.

Wymaga wilgotnego powietrza, dlatego ustawiamy doniczkę na podstawce wypełnionej żwirem i wodą lub umieszczamy w osłonce wypełnionej wilgotnym torfem. Można także postawić paprotkę w łazience. W upalne dni należy roślinę codziennie zraszać, podobnie zimą, jeśli pomieszczenie jest ogrzewane.

Paprotkę podlewamy miękką, przegotowaną wodą, 2-3 razy na tydzień latem, zimą 1-2 razy na tydzień, aby podłoże było stale wilgotne - nie wolno dopuścić do przesuszenia bryły korzeniowej. Wiosną i latem, co tydzień, dokarmiamy nawozami do roślin doniczkowych o ozdobnych liściach. Nawóz rozcieńczamy, dodając tylko połowę zalecanej dawki.

Młode okazy przesadzamy co roku, wiosną, a starsze, duże paprotki co 2-3 lata, gdy liście stają się blade i wyrasta niewiele młodych lub korzenie przerastają przez dno doniczki.

Stosujemy doniczki plastikowe - lepiej trzymają wilgoć niż gliniane. Nowe podłoże, przeznaczone dla paproci - o odczynie kwaśnym- musi być przepuszczalne i przewiewne np. mieszanka torfu z piaskiem w proporcji 1:2, z domieszką węgla drzewnego. Nie zapominamy też o drenażu na dnie doniczki.

Paprotkę możemy rozmnożyć:
- przez podział - młode roślinki, wyrastające obok rośliny matecznej, oddzielamy i sadzimy od razu do normalnego, „dorosłego” podłoża, podlewamy i przykrywamy folią na kilka dni, utrzymując temperaturę 13°C i dużą wilgotność. - przez rozmnóżki - ukorzenianie powietrznych rozłogów, z których wyrastają młode roślinki (jest to dosyć uciążliwe).
- z zarodników - pracochłonne i trudne w warunkach domowych.
Gdy paprotka choruje:

· Liście stają się kruche i opadają - zbyt przesuszone podłoże lub zbyt suche powietrze - wstawiamy doniczkę do wysokiego pojemnika z wodą, sięgającą do brzegu doniczki, żeby nawodnić podłoże. Po wyjęciu doniczkę wstawiamy do osłonki z wilgotnym torfem. Codziennie zraszamy roślinę. Jeśli liście nie odżyją - ścinamy je na wys. 1 cm nad podłożem i systematycznie zraszamy, aż do pojawienia się młodych liści.

· Liście suche, choć roślina nie jest zasuszona - stoi w przeciągu lub w pobliżu urządzeń gazowych - trzeba przestawić. Liście mogły także przypadkowo zostać opryskane środkiem nabłyszczającym - ścinamy je.

· Liście bladozielone, brak przyrostów i nowych liści - niedożywienie - przesadzamy do nowego podłoża lub nawozimy. Możemy do 1l wody dodać 1/8 l mleka i podlewać roślinę tą mieszanką raz na tydzień - po 4 zabiegach liście nabiorą intensywnej, zielonej barwy. Możemy też przez 2 - 3 tygodnie podlewać je mocną, schłodzoną herbatą.

Paprotki są roślinami bardzo dekoracyjnymi - małe okazy dobrze rosną między innymi roślinami, tworzącymi wilgotny mikroklimat. Duża roślina efektownie wygląda w wiszących koszykach lub na stojaku. Dodatkowo paprocie w mieszkaniach ujemnie jonizują powietrze, co korzystnie wpływa na nasze zdrowie, a zieleń liści wpływa kojąco na zmęczone oczy.