Ciąża specjalnej troski

Ciąża wysokiego ryzyka to taka, podczas której istnieje zwiększone zagrożenie dla zdrowia i życia matki oraz dziecka.

Czynnikami ryzyka są: przewlekłe choroby, np. układu krążenia i moczowego, cukrzyca, zaburzenia hormonalne, trudności w poprzednich ciążach i podczas porodów, powikłania obecnej ciąży. Jak przetrwać pierwsze trzy miesiące - pytamy prof. dr. hab. Bogdana Chazana z Zakładu Zdrowia Kobiety Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. *
Czasami lekarz może przewidzieć trudności, ale zdarza się, że problemy pojawiają się niespodziewanie. *Kłopoty z donoszeniem ciąży częściej miewają nastolatki i kobiety powyżej 40. roku życia. Szczególnie żyjące w trudnych warunkach, niedożywione, palące papierosy, nadużywające alkoholu, biorące narkotyki oraz ciężko pracujące fizycznie. Około 20 proc. wszystkich ciąż lekarze określają jako ciąże o niewielkim stopniu ryzyka, a 5 proc. jako ciąże wysokiego ryzyka. Nie znaczy to, że poród będzie powikłany lub że dziecko urodzi się chore.Chodzi o to, by otoczyć kobietę większą troską. Nie wystarczy wówczas opieka lekarza rejonowego czy położnej, konieczna jest specjalistyczna pomoc, najlepiej poradni konsultacyjnej przy klinice. Jeżeli są obawy, że poród może być przedwczesny, powikłany lub że dziecko urodzi się chore, kobieta powinna też rodzić w klinice.

Uporczywe wymioty *Nasilone wymioty u kobiet w ciąży bywają przyczyną, że taką ciążę lekarz może traktować jako ciążę ryzyka. Występują częściej w pierwszej ciąży, u kobiet młodych, bardzo wrażliwych. *Niekiedy wiążą się z nadmiernymi stresami lub też z nie zawsze uświadomionymi konfliktami w rodzinie. Zdarza się, że zmiana środowiska, np. sam pobyt w szpitalu, powoduje, że wymioty ustępują. Jeżeli jednak są bardzo uporczywe, zachodzi konieczność podania płynów dożylnie, a czasem nawet odżywiania za pomocą kroplówki. Leki przeciwwymiotne w okresie ciąży stosuje się rzadko. Na szczęście nawet bardzo silne wymioty zazwyczaj ustępują około 12. tygodnia ciąży.

*Krwawienia i poronienia *Znaczna część kobiet przynajmniej raz przechodzi samoistne poronienie wczesnej ciąży, nawet o tym nie wiedząc. Przypuszcza się, że przyczyną takich poronień jest nieprawidłowe ukształtowanie się zarodka. Kilku lub kilkunastodniowy płód obumiera, następuje poronienie, a kobieta zwykle nawet nie zdaje sobie z tego sprawy i traktuje to jako opóźnienie miesiączki.
*Bywa, że krwawienie, objaw zagrażającego poronienia, występuje w pierwszym trymestrze ciąży. Trzeba podkreślić, że takie krwawienie na ogół nie kończy się stratą ciąży, zawsze jednak należy wtedy porozumieć się z lekarzem. Kobieta powinna umieć określić dokładnie początek, a także charakter krwawienia – czy pojawia się ono cyklicznie, np. w terminie przypadających miesiączek, czy jest obfite, czy jest to jedynie różowe lub brązowe plamienie. *Natychmiastowej pomocy lekarskiej wymaga kobieta, u której w pierwszych 3 miesiącach ciąży wystąpi krwotok, silne bóle brzucha lub krzyża. Powinna jak najszybciej wezwać pogotowie i trafić do szpitala.

*Jeśli kobieta poroni *1. Opiekujący się nią lekarz powinien przede wszystkim starać się ustalić przyczynę poronienia, choć nie zawsze jest to łatwe. Mogą to być na przykład nieprawidłowości genetyczne lub chromosomalne, zaburzenia hormonalne, zwłaszcza dotyczące progesteronu, oraz niektóre nieprawidłowości immunologiczne.

1. Kobietę, która raz poroniła, lekarz powinien zapytać, czy w jej rodzinie zdarzały się już podobne przypadki, jaką wykonuje pracę i czy nie jest ona zbyt ciężka lub szkodliwa dla zdrowia.
2. Po dwukrotnej stracie ciąży obowiązują już nieco inne zasady postępowania, np. trzeba wykonać badania dotyczące funkcjonowania tarczycy, zbadać poziom przeciwciał antyfosfolipidowych, aby wykluczyć poronienia, których przyczyną są zaburzenia immunologiczne w organizmie kobiety.
3. Po trzykrotnym poronieniu wykonuje się badania genetyczne, biopsję błony śluzowej macicy, ocenę budowy narządów rodnych.
4. W przypadku mięśniaków macicy decyzja o operacji powinna być podjęta rozważnie. Usunięcie mięśniaka pozostawia blizny na macicy, co czasem może być przyczyną trudności z zajściem w ciążę. Jeżeli jednak operacja jest konieczna, najlepiej wykonać ją metodą laparoskopii. Wiele kobiet nawet utratę wczesnej ciąży traktuje jak utratę dziecka – odczuwa ogromny ból, żal i rozpacz. Niestety, bardzo często lekarze zamiast dać wsparcie, bagatelizują te dramatyczne przeżycia, powodując jeszcze większą frustrację. Jeśli smutek związany ze stratą dziecka przedłuża się, konieczna bywa pomoc psychologa.

Ciąża pozamaciczna *Zdarza się, że zarodek zaczyna rozwijać się poza jamą macicy – w jajowodzie, rzadziej w jamie brzusznej lub w *szyjce macicy. Jest to poważne powikłanie, które zawsze stanowi zagrożenie życia matki, a także jej płodności. Kobieta, która podejrzewa lub wie, że jest w ciąży, w przypadku silnych bólów brzucha, którym towarzyszy parcie na odbyt, wymioty, uczucie osłabienia, bladość, omdlenie, musi jak najszybciej znaleźć się w szpitalu. Operacja uratuje jej życie! Niekiedy objawy ciąży pozamacicznej są mniej gwałtowne: lekkie pobolewanie w dole brzucha, plamienie. W przypadku ciąży jajowodowej wcześnie wykonana operacja, najlepiej metodą laparoskopii, daje szansę na ponowne zajście w ciążę.

*To nie koniec szans na macierzyństwo *- Po jednym poronieniu szanse na zajście w ciążę i jej donoszenie są bardzo duże. W czasie następnej ciąży powinnaś być jednak pod wyjątkowo staranną opieką lekarską.
- Przed planowaną ciążą zgłoś się do lekarza, przyjmuj zalecony przez niego kwas foliowy.
- Podczas ciąży bądź pod opieką jednego lekarza, stosuj się do jego wskazówek, wcześnie wykonaj USG.
- Nie przemęczaj się, nie dźwigaj, unikaj męczących podróży, kontaktu z chemikaliami, prowadź spokojny tryb życia, jeśli to możliwe, unikaj silnych stresów.
- Jedz owoce, warzywa, chude mięso, kasze, pełnoziarniste pieczywo, pij kefir i jogurt, soki owocowe, wodę.
- Jeśli z powodu krwawienia, bólów brzucha, skurczów lekarz zaleci Ci leżenie, zastosuj się do tego, nie rób w tym czasie wielkich porządków, prania itp.
- Myśl pozytywnie - Twój stan psychiczny wpływa na rozwijające się dziecko.

Zanotowała Joanna Kieniewicz-Górska