Eve Curie-Labouisse – niezwykłe życie pisarki i podróżniczki

Córka Marii Skłodowskiej-Curie i autorka jej najsłynniejszej biografii. Nie poszła w ślady matki i jako jedyna w swojej słynnej rodzinie nie otrzymała nagrody Nobla. Eve Curie-Labouisse była utalentowaną pianistką, pisarką, podróżniczką oraz działaczką na rzecz pokoju na świecie. W latach 20. uchodziła za jedną z najpiękniejszych Paryżanek. Przeżyła 102 lata.

Gdy wiosną 1906 roku Piotr Curie przechodząc przez ulicę, wpadł pod towarowy wóz konny i zginął na miejscu, jego żona, Maria, przeżyła załamanie nerwowe. Byli małżeństwem przez 11 lat, partnerami w pracy i życiu prywatnym. Wspólnym wysiłkiem dokonali przełomowych osiągnięć naukowych, za które otrzymali nagrodę Nobla.

Po śmierci męża, którego uważała za „najlepszego, jakiego można sobie wymarzyć” Maria została sama z córeczkami: dziewięcioletnią Irene i dwuletnią Eve.

Starsza w dorosłym życiu, podobnie jak matka, rozpoczęła karierę naukową, za swoje dokonania, tak samo jak słynni rodzice, otrzymała nagrodę Nobla. Młodsza miała inny pomysł na życie. Już od dziecka interesowała się muzyką i kulturą, nie fascynowały jej laboratoria, eksperymenty.

Lecz to właśnie ona, Eve Curie-Labouisse, zainspirowała tysiące dziewcząt na świecie do rozpoczęcia kariery akademickiej, przybliżając im postać jej sławnej matki w książce biograficznej „Madame Curie”. Lektura, wydana w 1937 roku, okazała się bestsellerem. Eve Curie urodziła się 6 grudnia 1904 roku w Paryżu. Od dziecka lubiła grać na pianinie. Gdy Maria Skłodowska-Curie usłyszała od swojego przyjaciela i wybitnego pianisty, Ignacego Paderewskiego, że jej młodsza córka ma zdolności muzyczne, bez wahania opłaciła jej lekcje u najlepszych paryskich nauczycieli. Według planów matki Eve nie miała jednak zostać pianistką, najważniejsze było solidne wykształcenie, nakłoniła córkę, by nie ograniczała się do edukacji muzycznej i studiowała także filozofię oraz nauki przyrodnicze. Wszechstronnie wykształcona młoda pianistka, uważana w Paryżu lat 20. za jedną z najpiękniejszych panien, sporo koncertowała, jeżdżąc po całej Francji i Belgii. Za sprawa matki odwiedziła także Polskę, razem z siostrą spędziła wakacje w
Zakopanem w 1911 roku.

W odróżnieniu od Marii, skupionej na pracy i preferującej skromny styl życia, introwertyczki, jej młodsza córka była towarzyska, wesoła. Świadoma nieprzeciętnej urody, dbała o swój wygląd, nosząc efektowne kreacje i staranny makijaż. Drugą wielką pasją oprócz muzyki w życiu młodej Eve była literatura, nie tylko dużo czytała, ale także pisała. Przed wojną pracowała jako krytyk muzyczny. Stworzyła też swoje najbardziej znane dzieło – biografię własnej matki. Maria odeszła w 1934 roku w wieku 66 lat, prawdopodobnie ciężka choroba była skutkiem długotrwałego kontaktu z radem, co było nieodłączną częścią jej pracy naukowej.

Zebranie materiałów i napisanie książki trwało 3 lata, ale przyniosło Eve międzynarodowe uznanie oraz wiele nagród. Współcześni krytycy zarzucają autorce, że zataiła niektóre fakty z życia Marii, nie wspomniała między innymi o romansie z żonatym mężczyzną, uczniem jej męża, relacja ta wywołała skandal w przedwojennej Francji. Jednak w latach 30. wartość merytoryczna i styl książki zostały bardzo wysoko ocenione. Do dziś „Madame Curie” jest uważana za jedną z najlepszych pozycji w historii literatury faktu. Została wydana w ponad 80 krajach oraz zekranizowana.

W czasie II wojny, po kapitulacji Francji i utworzeniu rządu Vichy, Eve Curie wyjechała do Wielkiej Brytanii, by działać na rzecz Wolnej Francji. Konsekwencją jej poparcia dla generała de Gaulle’a było cofnięcie obywatelstwa i konfiskata majątku przez rząd Vichy. W Londynie poznała Winstona Churchilla, pisała artykuły publicystyczne do gazet, spotykała się też z generałem Sikorskim. Najważniejszym wydarzeniem z okresu wojennego była jej długa podróż w charakterze korespondentki wojennej. W latach 1941-42 przemierzyła 60 tysięcy kilometrów, podróżując przez Afrykę, ZSRR i Azję, spotykała się z przywódcami państw, odwiedzała także żołnierzy Armii Andersa. Relacje zamieszczane na bieżąco w amerykańskiej prasie, zebrała w jeden tom zatytułowany „Podróż wśród wojowników”. Pozycja wydana w 1943 roku zyskała nominację do nagrody Pulitzera. Pod koniec wojny Eve Curie działała w kobiecym korpusie medycznym Wolnych Francuzów, brała udział w Operacji Dragon, czyli lądowaniu aliantów w Prowansji w 1944 roku. Została
odznaczona Krzyżem Walecznych.

Po wojnie pracowała jako dziennikarka w Paryżu, współpracowała także z rządem prezydenta de Gaulle’a, była doradcą sekretarza generalnego NATO. Przez wiele lat działała na rzecz UNICEF-u, dyrektorem generalnym tej organizacji był Henry Richardson Labouisse, za którego wyszła za mąż w połowie lat 50. Wówczas zamieszkała na stałe w Stanach Zjednoczonych.

Setne urodziny Eve Curie-Labouisse obchodziła uroczyście w Nowym Jorku, otrzymała wiele życzeń z całego świata m.in. od ówczesnych prezydentów Francji, USA oraz sekretarza generalnego ONZ. Zmarła 22 października 2007 roku. Do końca życia pozostała skromną osobą, odnoszącą się z dużym dystansem do swoich dokonań i sukcesów. Z właściwym sobie poczuciem humoru podkreślała, że jako jedyna w rodzinie nie zdobyła nagrody Nobla. Nagrody te trafiły do jej matki (dwukrotnie), ojca, siostry, szwagra oraz męża, który odebrał Nobla przyznanego organizacji UNICEF.

Małgorzata Brzezińska/(gabi)/WP Kobieta