Firmy rodzinne. Cechy firmy rodzinnej
Firmy rodzinne to dość unikatowe jednostki biznesowe. Pogodzenie oczekiwań całej rodziny z realizacją celów biznesowych oraz finansowych stanowi niejednokrotnie nie lada wyzwanie dla członków przedsiębiorstw. Czym jest firma rodzinna?
Pionierem problematyki działalności firm rodzinnych jest partner firmy Deloitte, Peter Leach, doradca aktywnie wspomagający prowadzenie przedsiębiorstw rodzinnych na dużą skalę.
Firmy rodzinne – specyfika ich obecnego funkcjonowania
Statystyki dotyczące funkcjonowania familijnych biznesów są przeróżne. Rodzinne przedsiębiorstwa wytwarzają nawet od 70 do 90 proc. światowego PKB. W naszym kraju nawet 92 proc. wszystkich firm jest właśnie tymi rodzinnymi, natomiast jedynie 36 proc. właścicieli przedsiębiorstw uważa je za te stricte rodzinne.
Przynoszą one natomiast kilkanaście proc. PKB – równowartość 322 mld zł. Zainteresowanie problematyką rodzinnych biznesów w Polsce jest zjawiskiem stosunkowo nowym i świeżym, ich występowanie już jednak nie.
Firmy rodzinne to swoista opoka wartości tworzących solidne podstawy siły każdego państwa. Proces budowania firm prywatnych obserwujemy w zasadzie od zmian ustrojowych i uwolnienia gospodarki z końca lat 80., a po trzech dekadach ich obecności na rynku następuje zjawisko konieczności zmierzenia się z masową sukcesją, czyli przekazywania firm rodzinnych kolejnemu pokoleniu członków rodziny.
To ich prawdziwe środowisko działania i okazja do obserwacji ciekawych zjawisk oraz sprawdzenia, czy dadzą sobie radę na rynku. Niewielu pierwszych właścicieli jest gotowych na oddanie władzy. Brak przyszłościowego planowania wielopokoleniowego z zaangażowaniem interesariuszy na najważniejszych szczeblach, co owocuje konfliktami, pogorszeniem relacji w rodzinie, a także upadkami biznesów.
Firmy rodzinne – najczęstsze występowanie
Polacy uważają właścicieli firm rodzinnych przede wszystkim za osoby pracowite, zaradne, kreatywne. Same biznesy tego rodzaju doceniają na tyle, że są w stanie płacić za pochodzące od nich usługi czy też produkty więcej, a tendencja ta wzrasta z roku na rok.
Całkiem słusznie zresztą, bowiem nie sposób obecnie nie zauważyć ani nie docenić faktu, ile firmy rodzinne dały miejsc pracy oraz jak wpłynęły na rozwój gospodarki krajowej i gałęzi eksportu międzynarodowego.
Gdzie najczęściej dostrzeżemy firmy rodzinne na polskim rynku i nie tylko:
- Firmy rodzinne w branży usługowej.
- Firmy rodzinne w branży detalicznej.
- Firmy rodzinne w rolnictwie.
- Firmy rodzinne w turystyce.
Zauważalna jest tendencja częstszego występowania firm rodzinnych w branżach związanych z myśleniem perspektywicznym, z niezbyt gwałtownym rozwojem, nie pociągających za sobą konieczności inwestowania ogromnych środków (jak w usługach finansowych czy też biznesowych), tam, gdzie właściciel jako obecny lider aktywnie się udziela i jest widoczny.
Liczą się działy gospodarki skoncentrowane na ludziach, ich zdolnościach manualnych, a także przetwórstwo żywności, działalność franczyzowa. Tajemnicą sukcesu firm rodzinnych są również branże bazujące na niecodziennej wiedzy, tajemnicy handlowej, można je spotkać w sektorach, które bezpośrednio generują gotówkę i to w sporych ilościach.
Firmy rodzinne – wartości dla sukcesu
Najlepsze firmy rodzinne stopniowo budują potencjał długowieczności, bazują na długofalowym planowaniu, myślą o przyszłości bez podejrzanych finansowych akrobacji. W Polsce przykłady bierzemy z państw zachodnich, gdzie takie przedsiębiorstwa funkcjonują od wieków, są pielęgnowane, nie muszą już poszukiwać tożsamości i mają dostępny szereg narzędzi prawnych oraz finansowych do radzenia sobie z problematyką sukcesji.
Nasi rodacy dostrzegają wartości, którymi na co dzień kierują się właściciele oraz pracownicy firm rodzinnych, dlatego preferują prace w tego rodzaju przedsiębiorstwach. Familijne biznesy wybierają takie wartości, jak gwarancja kontynuacji działalności firmy kosztem wyniku finansowego, a nie pracowników, ostrożność, otwartość, lojalność, dbałość o pracowników i ich wsparcie, wspólne zaangażowanie, transparentność procedur, a także elastyczność w działaniu.
Świetnie radzące sobie na rynkach, nie tylko lokalnych, to takie firmy rodzinne, jak chociażby Ikea, Ford, Walmart, Auchan, Campbell Soups, Associated British Foods. Spośród polskich przedsiębiorstw familijnych najbardziej kojarzymy natomiast następujące firmy rodzinne: Grycan, Koral, Solaris, Kulczyk, Wedel, Komputronik, BlackRedWhite, Olewnik, Blikle, W. Kruk, Henryk Kania, Eris, Tarczyński.
