Jak dbać o tarczycę? Najprostsze sposoby
Kołatanie serca, cieśń nadgarstka, spadek masy ciała, ciągłe osłabienie, wzdęcia, senność albo pobudzenie – wskazują na wiele schorzeń, których często nie łączymy z tarczycą. Sprawdź, jak o nią zadbać.
Tarczyca jest gruczołem o masie 30 g zlokalizowanym w przedniej części szyi. Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, mięśnia sercowego, nerek. Odpowiada również za przemiany węglowodanowe, utrzymanie ciepłoty ciała, syntezę białek, enzymów. Co ważne: warunkuje prawidłowy rozwój mózgu w okresie pierwszych trzech lat życia. W sposób ciągły stymuluje proces namnażania się komórek gleju (odżywiających komórki nerwowe).
*Jod z morskiej piany *
Do produkcji hormonów tarczycy niezbędny jest pierwiastek śladowy – jod, którego niedobór dotyczy 2 miliardów ludzi na całym świecie, z czego 1/3 stanowią dzieci. Zawartość mikroelementu w przyrodzie jest zmienna – największe ilości znajdują się w morzach i oceanach. Bogatym źródłem jodu są więc owoce morza (skorupiaki, mięczaki), dorsze, halibut. W mniejszej ilości występuje w śledziach, jajkach, mleku i jego przetworach, płatkach owsianych. Natura często przychodzi nam z pomocą. Zimą w okresie sztormu powietrze zawiera duże ilości jonów ujemnych (w tym jodu) zawieszonych w postaci mgiełki. Działają one stymulująco na odporność, oczyszczająco, regenerująco na drogi oddechowe. Chcąc uzupełnić niedobór jodu, wybierz się na spacer brzegiem plaży. Około 52 proc. Europejczyków jest narażonych na niedobory jodu. Dlaczego sól kuchenna lub mleko modyfikowane dla niemowląt są wzbogacane o dodatek jodu? Obowiązek taki nałożono na producentów w 1997 roku w ramach narodowego programu profilaktyki jodowej, co pozwoliło na zlikwidowanie powstawania wola endemicznego. Jod dostarczony z pożywieniem w około 90 proc. ulega wchłonięciu w przewodzie pokarmowym, z czego 1/3 jest wychwytywana przez gruczoł tarczowy.
Fasola, sorgo, słodkie ziemniaki, siemię lniane, kapusta, kalafior zawierają glikozydy z grupami cyjanowymi ulegające przekształceniu do związków konkurujących o wychwyt jodu.
*Walka o jod *
Nadmierna konsumpcja wspomnianych pokarmów może nasilić niedobór jodu i przyczynić się do rozwoju wola. Ponadto wchłanianie utrudniają: magnez, żelazo, wapń, azotany. Według norm opracowanych przez Instytut Żywności i Żywienia z 2017 roku wystarczające spożycie jodu dla grupy kobiet i mężczyzn wynosi 150 µg, wartość z zakresu 90–100 µg jest optymalna dla dzieci od roku do dziewięciu lat, w przypadku niemowląt do roku norma obejmuje zakres 110–130 µg. W czasie ciąży zapotrzebowanie na jod wzrasta i wynosi 220/250 µg, co wynika z potrzeb rozwijającego się płodu, zwiększonej o połowę produkcji hormonów tarczycy przy jednoczesnym przyspieszeniu wydalania jodu z moczem. W okresie laktacji jod wydzielany jest do mleka – suplementacja preparatami witaminowymi nie powinna zakończyć się z chwilą porodu, a obejmować również okres karmienia piersią, kiedy zapotrzebowanie na jod wzrasta do 290 µg na dobę. Niedobór jodu w czasie ciąży, zwłaszcza w pierwszym i drugim trymestrze, może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu, wad wrodzonych, obniżenia inteligencji, głuchoty, zahamowania wzrostu, zwiększenia ryzyka poronienia. Najbardziej charakterystycznym objawem niedoboru jest powiększenie tarczycy (wole) powstające przy spożywaniu poniżej 50 µg jodu na dobę. Diagnostyka schorzeń tarczycy obejmuje badanie poziomu TSH, T3, T4 z krwi, badanie USG, badanie wydzielania jodu z moczem. Pamiętajmy, że umiar jest wskazany we wszystkim. Zbyt duże spożycie soli może być jedną z przyczyn rozwoju miażdżycy i nadciśnienia tętniczego. Dodatkowe przyjmowanie suplementów zawierających jod, konsumpcja owoców morza, alg w nadmiernej ilości może okazać się szkodliwa. Szczególnie przestrzegam przed spożywaniem płynu Lugola! Internet jest źródłem wiedzy, daje szeroki dostęp do różnych publikacji nie zawsze jednak wiarygodnych.
Przyjmowanie płynu Lugola może zaburzyć funkcjonowanie tarczycy i doprowadzić do poważnych konsekwencji, jak nudności, wymioty, zaburzenia związane z pracą serca. Warto nabrać dystansu szczególnie do terapii proponowanych przez osoby bez wykształcenia medycznego. Jeśli zauważysz u siebie niepokojące objawy wskazujące na zaburzenia pracy gruczołu tarczowego, koniecznie skonsultuj się z zaprzyjaźnionym farmaceutą oraz lekarzem.
Szkodliwy nadmiar i niedobór hormonów
Zarówno niedobór, jak i nadmiar hormonów tarczycy zaburza homeostazę ustroju. Niedoczynność (myxederma) rozwija się jako skutek odwracalny po przedawkowaniu leków stosowanych w nadczynności, po leczeniu radiojodem. Najczęstszą przyczyną niedoczynności jest choroba Hashimoto – przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy na tle autoimmunologicznym. Z upływem czasu gruczoł tarczowy ulega powolnemu uszkodzeniu przez komórki własne układu odpornościowego, który błędnie rozpoznaje w nich szkodliwe antygeny. Objawy sugerujące niedoczynność to m.in. trudności w koncentracji, senność, ciągłe zmęczenie, obfite lub skąpe krwawienia menstruacyjne, cykle bezowulacyjne, zaparcia, stany depresyjne, rogowacenie naskórka na łokciach, kolanach, suche, łamliwe włosy, cieśń nadgarstka, opadające powieki.
*Zwróć uwagę na pewne objawy *
Uczucie gorąca, drżenie rąk, kołatanie serca, zwiększony apetyt z równoczesną utratą masy ciała, bóle mięśni w tylnej części ramion, w okolicy szyi mogą być związane z nadczynnością tarczycy. Zwiększona produkcja T3 i T4 wynikająca z działania przeciwciał stymulujących występuje w przebiegu choroby Graves-Basedowa. Stosowanie litu, amiodaronu, interferonu α lub przyjęcie zbyt dużej ilości jodu może stymulować tarczycę do zbyt dużej syntezy hormonów.
Lewotyroksyna – syntetyczny hormon działający identycznie jak T4 stosowany jest do leczenia wola obojętnego, niedoczynności, raka tarczycy. Znajduje zastosowanie w kuracji nadczynności w połączeniu z lekami p/tarczycowymi. Lek należy przyjmować rano na czczo, 30 minut przed posiłkiem. Preparaty żelaza, węglan wapnia, środki zobojętniające kwas żołądkowy na bazie glinu należy podawać w odstępie kilkugodzinnym, gdyż zmniejszają przyswajanie hormonu. Oprócz wspomnianej lewotyroksyny do leczenia nadczynności, przełomu tarczycowego stosuje się propranolol
(przyjmowany również w celu obniżenia ciśnienia tętniczego). Tarczyca jest narażona na niekorzystne działanie wielu substancji chemicznych. Mianem EDC (endocrine disrupting chemical) określa się związki endokrynnie czynne występujące w środowisku naturalnym bądź stanowiące jego zanieczyszczenie. EDC są reprezentowane przez: bisfenol A, dioksyny, ftalany, polichlorowane bifenyle. Tkanka tłuszczowa, surowica, mocz, mleko to miejsca kumulacji EDC zaburzających prawidłowe działanie osi: podwzgórze – przysadka – tarczyca. Co ciekawe, podawanie modyfikowanego mleka sojowego zawierającego genisteinę można powiązać ze zwiększonym prawdopodobieństwem wystąpienia zaburzeń gruczołu tarczowego o podłożu autoimmunologicznym.
*Otocz tarczycę opieką *
To myśl przewodnia ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej zorganizowanej przez stowarzyszenie Polskie Amazonki mającej na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie chorób tarczycy, sposobu diagnostyki oraz dostępnych nowoczesnych metod leczenia z wykorzystaniem neuromonitoringu nerwów krtaniowych redukującego ryzyko uszkodzenia strun głosowych w czasie usuwania gruczołu tarczowego. Na stronie internetowej tarczyca.com.pl oraz portalach społecznościowych można znaleźć informacje dotyczące kampanii, liczne porady dla pacjentów oraz mapę z lokalizacją specjalistycznych ośrodków korzystających z najnowocześniejszej technologii.
Podstawą skutecznego leczenia jest diagnostyka. Według danych szacunkowych w Polsce z powodu dolegliwości związanych z tarczycą cierpi lub cierpiało 22 proc. społeczeństwa.
Operacja usunięcia gruczołu tarczowego jest wskazana przy podejrzeniu raka, obecności guzków o nieokreślonym potencjale. Obawa przed powikłaniami (utrata głosu) niepokoiła wielu pacjentów. Wykorzystanie nowoczesnych metod minimalizuje to ryzyko. Wczesne rozpoznanie schorzenia, wdrożenie odpowiedniego leczenia ogranicza przykre dolegliwości.
Wsłuchaj się w swoje ciało, obserwuj je, analizuj odbierane sygnały, gdyż błahe objawy mogą wskazywać na zaburzenia funkcjonowania gruczołu tarczowego. Skala problemu jest ogromna po pierwsze z uwagi na nieswoiste subtelne i podstępne objawy mogące błędnie sugerować zupełnie inne schorzenie, np. menopauzę, czy problemy z odżywianiem. Po drugie – gruczoł tarczowy jest bardzo ważną strukturą, której małe zaburzenie w istotny sposób odbija się na całym organizmie.
*Jak działa tarczyca? *
Tarczyca jest gruczołem o masie 30 g zlokalizowanym w przedniej części szyi. Komórki pęcherzykowe tworzące jej strukturę produkują trzy hormony (T4, T3, rT3) wpływające na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, mięśnia sercowego, nerek. Odpowiadają również za przemiany węglowodanowe, utrzymanie ciepłoty ciała, syntezę białek, enzymów i nie tylko. Warunkują prawidłowy rozwój mózgu w okresie pierwszych 3 lat życia. W sposób ciągły stymulują proces namnażania się komvrek gleju (odżywiających komórki nerwowe), jej aktywną formę tj. T3 ñ trójjodotyroninę, oraz rT3 ñ którego podwyższona wartość jest pomocna w diagnostyce niektvrych schorzeń. Tyreoliberyna (TRH) produkowana w podwzgórzu pobudza przysadkowy hormon tyreotropinę (TSH) do produkcji T3 i T4.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
