Joanna Sułkowska - jej odkrycie może zmienić świat

Joanna Sułkowska z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego znalazła się na liście International Rising Talents, zbierającej 15 najbardziej obiecujących badaczy z całego świata. Według UNESCO jest jednym z naukowców, którzy mogą zmienić świat. Teraz Polka tłumaczy, co oznacza dla niej ta nagroda.

Polka została wyróżniona w kategorii osób poszukujących nowych źródeł leków, o czym już wcześniej informowaliśmy. Kobiety, które trafiają na listę International Rising Talents, są wybierane spośród 250 laureatek krajowych konkursów finansowanych z programu L’Oreal UNESCO For Women in Science. Joanna Sułkowska podkreśla, że poprzez to wyróżnienie chciałaby pokazać kolejnym pokoleniom kobiet, że nauka nie jest domeną mężczyzn.

- Nauka to kobieta. Myślę, że się bardzo dobrze razem realizujemy. Myślę, że wspieramy się nawzajem. Myslę, że nauka mnie pociąga i chyba bardzo dobrze się synchronizujemy.

Badaczka kieruje Interdyscyplinarnym Laboratorium Modelowania Układów Biologicznych w Centrum Nowych Technologii UW, gdzie zajmuje się zapętlonymi białkami mogącymi mieć związek z wieloma chorobami cywilizacyjnymi. Jej prace skupiają się na poznaniu funkcji białek z węzłami, co może pomóc zrozumieć przyczyny choroby Parkinsona, AIDS i białaczki. UNESCO docenilo ją właśnie za "rozwiązywanie sekretów zaplątanych białek".

- Białko przypomina łańcuch o otwartych końcach, jest trochę jak nasze sznurówki – wyjaśnia badaczka. - Z życia codziennego wiemy, że wiążą się wszelkie kable, słuchawki do telefonu, a nawet nasze włosy. Węzły są czymś powszechnym i zawiązują się spontanicznie. Występują również w naszym ciele, np. w strukturach DNA. Posiada je też około 2 proc. struktur białkowych, zdeponowanych w specjalnej światowej bazie białek. - To dość mało. Jednak nie wiadomo, czy rzeczywiście jest ich tylko tyle, czy po prostu węzłów na pozostałych białkach nikt do tej pory nie potrafił zidentyfikować – podkreśla badaczka.

- Jeszcze nieco ponad 10 lat temu naukowcy o istnieniu węzłów na białkach nie wiedzieli nic. Obecnie wiemy, że struktury zawęźlone istnieją w kilkuset białkach. Wśród nich są białka odpowiedzialne za chorobę Parkinsona. Obecnie spodziewamy się, że złe zawiązanie białka może być przyczyną rozwoju tej choroby, ale nie wiemy dokładanie, w jaki sposób – dodaje.

Polka odnalazła m.in. najbardziej skomplikowany węzeł na białku. Badania jej zespołu pokazały, że właściwie składa się on z kilku małych węzełków połączonych pętelkami. Udało się im również wykonać symulacje, które pokazały z kolei jak najmniejsze białko z węzłem mogłoby powstawać. - Używając symulacji komputerowych udało się nam zaobserwować proces wiązania tego białka niemal w realnych warunkach. Pozwoliło nam ono cokolwiek rozumieć z zagadki zawiązanych białek – wyjaśnia badaczka.