Kto ponosi koszty utrzymania chorej matki w domu opieki?

Dom pomocy społecznej (DPS) jest placówką świadczącą całodobowe usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne. Tego typu instytucje powstały z myślą o osobach starszych, schorowanych i niepełnosprawnych, którym żaden z członków rodziny nie jest w stanie zapewnić właściwej opieki. Wbrew pozorom i powszechnej opinii miejsce w domu opieki nie należy się każdej osobie, która jest starsza i schorowana. Obligatoryjnym warunkiem jest utrata zdolności do samodzielnej egzystencji.

W Polsce funkcjonują dwa podstawowe typy domów opieki: państwowe i prywatne. Miejsce w państwowym DPS-ie należy się każdej osobie, która utraciła zdolność do samodzielnej egzystencji np. z powodu podeszłego wieku, choroby lub niepełnosprawności. Tego typu domy opieki działają na podstawie ustawy o pomocy społecznej. Plusem takich placówek jest to, że przyjmują one każdego niezależnie od wysokości otrzymywanej renty czy emerytury. Chociaż przedstawia się to bardzo krzepiąco i optymistyczne, to jest tylko teoria. W praktyce państwowe DPS-y cieszą się niezbyt dobrą opinią, ponieważ świadczone przez nich usługi pozostawiają wiele do życzenia. Ponadto na miejsce w DPS-ie trzeba czekać miesiącami, a w niektórych przypadkach nawet — latami. Największą zaletą tego typu placówek jest to, że nie musimy się zastanawiać nad tym, kto ponosi koszty utrzymania chorej matki.

Prywatne domy opieki społecznej działają na podstawie wpisu do ewidencji wojewody. Ich największym plusem jest to, że przyjmują podopiecznych praktyczne od ręki, ale niestety są bardzo drogie. Cena pobytu chorej matki w domu opieki wynosi ok. 3000-4000 zł miesięcznie. Może być ona niższa lub wyższa — jest to zależne od standardu placówki.

Procedura przyznania miejsca w DPS-ie jest dość skomplikowana. Poza złożeniem wniosku do urzędu miejskiego, obejmuje ona również wywiad środowiskowy, którego celem jest wykazanie, że dana osoba utraciła zdolność do samodzielnej egzystencji. W przypadku umieszczenia chorej matki w domu opieki mamy do czynienia ze szczególnym typem obowiązku alimentacyjnego nakładanym na najbliższych krewnych. Zazwyczaj jednak pobyt jednego z rodziców w DPS-ie finansowany jest z ich renty lub emerytury. Z tym, że według prawa dom opieki ma prawo ściągnąć maksymalnie 70 proc. przysługującego danej osobie świadczenia. Zwykle pobyt w państwowym DPS-ie wyceniany jest na od 2000 do 3000 zł, co oznacza, że większość pensjonariuszy nie jest w stanie samodzielnie pokryć tej kwoty. Wbrew pozorom nie jest to jednoznaczne z tym, że pozostała część opłaty jest umarzana. Według artykułu 61 ustawy o pomocy społecznej obowiązani do ponoszenia opłat za utrzymanie w domu opieki społecznej są kolejno:

• Mieszkaniec domu opieki.
• Małżonek.
• Dzieci, wnuki, rodzice lub dziadkowie mieszkańca domu opieki.
• Gmina w miejscu zamieszkania pensjonariusza.

Umowa dożywocia jest specyficznym typem umowy cywilnoprawnej, której przedmiotem jest przekazanie nieruchomości w zamian za zapewnienie dożywotniego utrzymania. Umowa ta zawierana jest w formie aktu notarialnego. W sytuacji, gdy umowa dożywocia została zawarta pomiędzy dzieckiem a chorą matką, która wymaga całodobowej opieki w DPS-ie, obowiązek utrzymania jej leży na osobie, której została przekazana nieruchomość. Przy czym bardzo istotna jest tu zgoda chorej mamy, co w praktyce oznacza, że nie można oddać swojej mamy do domu opieki wbrew jej woli.