Dzięki swej urodzie różaneczniki są bardzo popularnymi krzewami w naszych ogrodach.
Różanecznik (Rhododendron) to rodzaj roślin z rodziny Wrzosowatych (Ericaceae). Zalicza się do niego kilkaset gatunków rododendronów (Rhododendron) i azalii (Azalea) - ale często jeszcze są grupowane według tradycyjnych nazw.
W naturze rośliny występują głównie na terenie Azji, ale można je znaleźć także na terenach Ameryki i w Europie. Są to krzewy lub krzewinki rosnące najczęściej w górskich lasach, gdzie mają zapewnioną dużą wilgotność powietrza i podłoża oraz półcień. Krzewy różanecznika mogą mieć różną wielkość. Małe, doniczkowe, dorastają do wysokości 40 - 50 cm, ogrodowe - nawet do 2,5 - 3 metrów. Są to rośliny długowieczne. Na jednym stanowisku mogą rosnąć kilkadziesiąt lat pod warunkiem, że będziemy uzupełniać niedobory składników mineralnych.
Kwiaty różaneczników - jak nazwa wskazuje - podobne są do róży, ale mają nierówne brzegi płatków. Mogą być pełne, półpełne, pojedyncze. Kwitną niezwykle obficie już od kwietnia - maja. Zależnie od odmiany kwiaty mogą mieć różny odcień bieli, różu, czerwieni, błękitu lub fioletu.
Aby rośliny obficie kwitły w następnym roku, należy po przekwitnięciu ściąć całe kwiatostany - odmłodzimy, zagęścimy i wzmocnimy tym zabiegiem roślinę. Różaneczniki nie wymagają dodatkowego cięcia, chyba, że chcemy nadać im oryginalny kształt. Usuwamy tylko zeschłe liście i obumarłe pędy.
Odpowiednim stanowiskiem dla różaneczników jest miejsce osłonięte od wiatru, jasne, ale lekko ocienione, o wilgotnym, kwaśnym podłożu.
Pamiętać musimy o częstym i obfitym podlewaniu roślin - nie tolerują przesuszenia. Więcej wilgoci potrzebują w czasie kwitnienia. Stałą wilgotność pomoże utrzymać ściółkowanie podłoża wokół nich 5-centymetrową warstwą kory. Utrudni to również rozrost chwastów.
Krzewy (zwłaszcza młode) przed zimą kopczykujemy lub zasypujemy liśćmi dębowymi i przykrywamy włókniną, gałązkami świerkowymi lub kartonem, co osłoni je przed mroźnymi wiatrami i słońcem.
Przesadzać możemy nawet duże rośliny, ale razem z bryłą korzeniową. Wykopujemy dół o głębokości 40-50 cm i szerokości 80 cm i wypełniamy go kwaśnym podłożem (pH 4–5), najlepiej próchnicznym. Może to być mieszanka przeznaczona specjalnie dla azalii i różaneczników wymieszana z ziemią ogrodową lub mieszanka torfu, przekompostowanej kory sosnowej i ziemi ogrodowej w proporcjach 1:1:1 z dodatkiem nawozu do różaneczników. Nie wolno przekopywać ziemi wokół krzewów, aby nie uszkodzić ich bardzo płytkiego systemu korzeniowego.
Różaneczniki nawozimy systematycznie, od maja do sierpnia. Stosujemy nieduże dawki nawozów kwaśnych (najlepiej specjalnie przygotowane do różaneczników) lub nawozy o przedłużonym działaniu. Nie wapnujemy podłoża! Choroby i szkodniki:
- Liście brązowieją, obumierają i zwijają się - fytoftoroza różanecznika –źródłem choroby może być zakażone podłoże lub opadłe części rośliny (trzeba je zbierać i niszczyć). Profilaktycznie do podłoża dodajemy przekompostowaną korę sosnową. Chore rośliny usuwamy - na ich miejsce nie należy sadzić innych z tej rodziny, ani iglaków - zaatakowane rośliny należy spalić, a rosnące w pobliżu różaneczniki podlewać preparatem Sadofan lub Aliette.
- Wewnątrz liści wygryzione korytarze - larwy Kibitnika azaliaczka (Catotilia azaleella) - w razie masowego porażenia rośliny opryskujemy preparatem Sumithion lub umieszczamy w ziemi tabletki Tarcznik lub pałeczki Provado Combi Pin. Zabieg powtarzamy co 6-7 tygodni. Aby odłowić muchówki, wieszamy tabliczki lepowe.
- Liście więdną i opadają, na dolnej stronie liści pojawiają się rdzawe plamki, pluskwiaki (o długości ok. 4 mm), a także ich larwy - prześwietlik borówkowiec - w maju i w czerwcu, w okresie wylęgania się larw, roślinę opryskujemy preparatem Decis lub Plant Spray.
- Liście lepkie, żółkną, na górnej stronie liścia widoczne są mozaikowate przebarwienia, a na dolnej żerują białe motyle długości 1,2-1,5 mm i zielonkawożółte larwy - mączlik różanecznikowy - larwy żerując wydzielają lepką spadź. Zwalcza się je poprzez dwukrotne opryskiwanie, co 2 tygodnie, preparatem Talstar z dodatkiem preparatu Provado, Polysect, Bio Insect lub Applaud.
- Na liściach jasnobrązowe plamy, które stopniowo rozprzestrzeniają się na całą roślinę - nekroza różanecznika – Porażone liście należy spalić, a całą roślinę opryskać dwukrotnie (co 2 tygodnie) preparatem grzybobójczym Topsin lub Dithane. - Brunatniejące wierzchołki pędów, liście opadają, roślina obumiera - zaraza wierzchołków pędów – spowodowana przez grzyb Phytophthora ramorum. Wycinamy porażone liście i pędy, opryskujemy całą roślinę środkiem grzybobójczym.
- Brązowe plamy na liściach i kwiatach, które pokrywają się szarym nalotem - szara pleśń - zbyt duża wilgotność powietrza. Rośliny opryskujemy Teldorem lub Rovralem, unikamy ich zagęszczenia.
- Na liściach widać wygryzione brzegi, roślina więdnie, czasem zamiera - opuchlak truskawkowiec - dorosłe osobniki żerują na liściach w maju, larwy przez cały sezon podgryzają korzenie. Szkodnika zwalczamy preparatem Fastac, opryskując rośliny wieczorem.
- Liście brązowieją i zamierają, na spodzie liści brązowe skupiska zarodników - rdza - stosujemy preparat Baymat lub Dithane. Opadłe liście zbieramy i palimy.
- Liście żółkną - niedobór potasu - nawozimy roślinę.
- Liście stają się przezroczyste, lekko brązowieją - niedobór magnezu - nawozimy roślinę.
- Liście jasnozielone, zniekształcone, marszczą się na brzegach - niedobór azotu - nawozimy roślinę.
- Końce liści zwijają się, marszczą i brązowieją - przemarznięcie.
