Pochodzisz ze szlachty czy z chłopstwa? Oto jak to sprawdzisz
Badanie historii naszych przodków może się okazać niezwykle fascynujące. Przy okazji w prosty sposób możemy się przekonać, czy mamy szlacheckie pochodzenie. Podpowiadamy, jak to zrobić.
W dawnych czasach szlachectwo dziedziczyło się "po mieczu", czyli po ojcu. Dzieci automatycznie należały do klasy pochodzenia swojego ojca. W ciągu całej polskiej historii pojawiła się tylko jedna prawnie umocowana definicja szlachectwa - w wydanych w XIV wieku statutach Kazimierza Wielkiego zapisano, że szlachcicem jest ten, kto miał ojca szlachcica.
Chociaż na mocy konstytucji marcowej z 1921 roku stan szlachecki w Polsce został oficjalnie zlikwidowany, wiele osób zastanawia się, czy może się pochwalić szlacheckim pochodzeniem.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Czy twoje nazwisko ma szlacheckie pochodzenie?
Jedno z najpopularniejszych przekonań mówi, że jeśli nazwisko kończy się na -ski, -icz lub -cki, wówczas jest to dowód na pochodzenie ze szlacheckiego rodu. W tym stwierdzeniu jest ziarnko prawdy, ponieważ wśród znanych rodów szlacheckich znajdziemy m.in. Czartoryskich, Mazowieckich czy Rawiczów, jednak podobne nazwisko nie daje nam gwarancji elitarnego pochodzenia.
"Często mówi się, że nazwiska zakończone na -ski czy -cki to nazwiska szlacheckie. Jest w tym cząstka prawdy. Tylko jednak wówczas, gdy chodzi o nazwiska odmiejscowe. Jan, który posiadał wieś o nazwie Sucha, identyfikował się początkowo jako Jan z Suchej. Z czasem jednak zaczynał się mianować Janem Suskim. Jeśli zaś Wojciech był dziedzicem Dobrej Woli – stawał się Wojciechem Dobrowolskim. Takie nazwiska wskazywały na to, co dany szlachcic posiadał" – wyjaśniła w rozmowie z PAP dr Monika Kresa z Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Kinga Urbańska ze Stowarzyszenia Twoje Korzenie w Polsce tłumaczyła z kolei w rozmowie z Interią, że posiadanie nazwiska z wymienioną wyżej końcówką może świadczyć o represjach, które były niegdyś wymierzane przez zaborcę - nazwisko właściciela dóbr było nadawane wszystkim chłopom, którzy u niego pracowali.
"W uproszczeniu, odbywało się mniej więcej tak: urzędnik pytał chłopa, u kogo robi na polu. 'U Potockiego'. 'To będziesz Potocki'. Minęło ponad sto lat i dziś potomek owego chłopa być może pielęgnuje w głowie myśl, że jest spadkobiercą znamienitego rodu" - tłumaczyła.
Kilka lat temu Instytut Języka Polskiego PAN stworzył specjalne serwis nazwiska.ijp.pan.pl, w którym znajdziemy informacje o pochodzeniu naszego nazwiska i jego odmianie, a także częstotliwości jego występowania w poszczególnych województwach.
Jak sprawdzić, czy mam szlacheckie pochodzenie?
Podstawowa metoda na przekonanie się, kim byli nasi przodkowie, to dogłębne poznanie historii rodziny. W opracowaniu drzewa genealogicznego z pewnością pomocna będzie rozmowa z naszymi krewnymi.
Można także skompletować domowe archiwum, w którym znajdą się tak ważne dokumenty jak akty urodzenia, ślubu, zgonu czy dyplomy lub pamiętniki. Pomocne mogą się również okazać państwowe zbiory - na ślad naszych przodków możemy trafić m.in. w księgach parafialnych, spisach ludności czy też aktach instytucji sądowych.
Kopie tych dokumentów znajdziemy w Archiwach Państwowych. Eksperci z tej instytucji radzą, aby do badań wykorzystać księgi ziemskie oraz grodzkie. Powód? Zawierają one nie tylko nazwiska właścicieli nieruchomości, ale również dane o członkach rodziny, zobowiązaniach finansowych czy testamentach.
Jeśli nie mamy smykałki detektywa i nie chcemy się sami bawić w odkrywanie rodzinnych sekretów, wówczas opracowanie szczegółowego drzewa genealogicznego można zlecić wyspecjalizowanym firmom, które zajmują się badaniem historii przodków.
Zapraszamy na grupę FB - #Samodbałość. To tu będziemy informować na bieżąco o wywiadach, nowych historiach. Dołączcie do nas i zaproście wszystkie znajome. Czekamy na was!
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
